Vào thứ ba vừa qua, La Liga đã thông báo với "sự hối tiếc sâu sắc" rằng kế hoạch đưa trận đấu giữa Villarreal và Barcelona vượt Đại Tây Dương đã thất bại. Nhưng chủ tịch của họ, Javier Tebas, đã tuyên bố đanh thép: "Chúng tôi sẽ tiếp tục cố gắng." Và ông không đơn độc. Serie A cũng đang thúc đẩy việc đưa trận Milan và Como đến Perth, Australia.
Ý tưởng đưa các trận đấu thuộc giải VĐQG ra nước ngoài, dù bị nhiều người xem là một sự "phản bội truyền thống", vẫn đang âm thầm được chuẩn bị . Cuộc chiến này không chỉ là về một trận đấu, mà là về linh hồn và tương lai của bóng đá cấp câu lạc bộ.
"Chúng tôi hiểu và tôn trọng những lo ngại," Javier Tebas nói. "Nhưng điều quan trọng là phải đặt nó trong bối cảnh. Đây chỉ là một trận đấu trong số 380 trận của cả mùa giải."
Nhưng thực tế không phải vậy, ban đầu sẽ là một trận, nhưng sau đó sẽ là nhiều hơn. Chẳng bao lâu nữa, các trận đấu đỉnh cao của Châu Âu sẽ diễn ra ở Mỹ, Australia và Châu Á một cách thường xuyên. Đó là một viễn cảnh hoàn toàn có thể xảy ra.
Những người ủng hộ thường chỉ ra ví dụ của NFL (giải bóng bầu dục Mỹ), vốn đã tổ chức các trận đấu ở nước ngoài trong nhiều năm. Nhưng bóng đá và NFL là hai hệ sinh thái hoàn toàn khác nhau. NFL hoạt động trong một môi trường gần như không có sự cạnh tranh, và văn hóa của bóng bầu dục vốn đã mang nặng tính kinh doanh. Các CLB bóng đá, ngược lại, tồn tại trong một hệ sinh thái toàn cầu phức tạp và được xây dựng dựa trên sự gắn kết với cộng đồng địa phương.
Bức tường thành Ngoại hạng Anh và cuộc chạy đua tài chính
Một phần lý do khiến La Liga và Serie A quyết tâm theo đuổi ý tưởng này là cuộc đấu tranh để bắt kịp với sức mạnh tài chính khổng lồ của Ngoại hạng Anh.
Trong bảng xếp hạng Deloitte Money League gần nhất, có tới 14 CLB Anh nằm trong top 30 đội bóng có doanh thu cao nhất thế giới. Real Madrid có thể đứng đầu, nhưng Barcelona (thứ 6) và Atletico Madrid (thứ 12) là hai CLB Tây Ban Nha duy nhất khác trong top 30. CLB có nền tảng tài chính mạnh nhất của Italy là AC Milan, chỉ đứng thứ 13.
Khoảng cách này ngày càng lớn. Đối với Tebas, việc đưa các trận đấu ra nước ngoài là một điều thiết yếu để tăng doanh thu và giữ cho La Liga có tính cạnh tranh. Nhưng liệu nó có thực sự hiệu quả? Hay nó chỉ làm cho các CLB giàu có như Real Madrid và Barcelona càng trở nên giàu có hơn, trong một giải đấu vốn đã mất cân bằng nghiêm trọng?
Và một cách trớ trêu, nếu La Liga thành công, Ngoại hạng Anh chắc chắn sẽ làm theo. Ý tưởng về "vòng đấu thứ 39" của Ngoại hạng Anh, vốn đã bị dập tắt bởi sự phản kháng dữ dội vào năm 2008, sẽ ngay lập tức được hồi sinh. Và khi đó, La Liga sẽ lại một lần nữa bị bỏ lại phía sau, bởi sức hấp dẫn toàn cầu của họ, ngoài hai gã khổng lồ, vẫn không thể sánh bằng sự đa dạng của Ngoại hạng Anh.
Sự xâm lăng của những kẻ chinh phục
Lý do duy nhất được đưa ra cho kế hoạch này là muốn mang bóng đá đến gần hơn với người hâm mộ ở nước ngoài. Nhưng hãy nhìn vào các điểm đến được chọn: Miami, Perth hay Saudi Arabia, đó đều là những nơi đã quá quen thuộc với các sự kiện thể thao lớn. Miami vừa tổ chức Club World Cup và Copa America, còn Saudi Arabia là nơi tổ chức thường xuyên của Siêu cúp Tây Ban Nha.
Nếu thật sự mục tiêu là mang bóng đá đến với những người hâm mộ cuồng nhiệt ở Mumbai (Ấn Độ), Lagos (Nigeria) hay Johannesburg (Nam Phi), có lẽ người ta sẽ tin rằng đó là hành động xuất phát từ thiện chí, chứ không phải vì tiền. Nhưng không, những điểm đến được chọn lại đều nằm trong nhóm thị trường giàu có và sinh lợi nhất.
Việc mang các trận cầu đỉnh cao của châu Âu đến Mỹ hay Australia không phải là sự “cộng sinh” như Javier Tebas cố gắng biện minh. Thực chất, đó là một hành động mang tính “xâm lược”, một nỗ lực áp đảo và chiếm lĩnh, khiến những giải đấu bản địa như MLS hay A-League càng khó khăn hơn trong việc chinh phục trái tim người hâm mộ ngay trên sân nhà của mình.
Việc ngày càng nhiều giải đấu, quy mô lớn hơn, lịch thi đấu dày đặc hơn, đều xuất phát từ cơn khát lợi nhuận không có điểm dừng. Nhưng câu hỏi là: mọi thứ sẽ kết thúc ở đâu?
UEFA dù phản đối, vẫn thừa nhận rằng các quy định của FIFA chưa đủ rõ để ngăn chặn xu hướng này. Khi rào cản pháp lý dần bị gỡ bỏ, việc tổ chức các trận đấu xuyên lục địa chỉ còn là vấn đề thời gian.
Bóng đá đang đi xa hơn bao giờ hết, nhưng không phải lúc nào đó cũng là điều tốt. Khi lợi nhuận trở thành kim chỉ nam, giá trị truyền thống và tiếng nói của người hâm mộ đang dần bị bỏ lại phía sau.
