Thất bại tủi hổ 1-4 của Liverpool trước PSV ngay tại thánh địa Anfield là một cú sốc về mặt tỷ số. Bên cạnh đó, nó trở thành tấm gương phản chiếu thực tế tàn nhẫn mà không cầu thủ nào, dù vĩ đại đến đâu, có thể trốn chạy: sự lão hóa.
Khi Jamie Carragher thốt lên rằng đôi chân của họ đã không còn nghe lời, ông đang nói về Mohamed Salah, Virgil van Dijk, đồng thời chạm vào nỗi sợ hãi lớn nhất của mọi ngôi sao bóng đá.
1 - Sự sụp đổ của những tượng đài
"Đầu tiên là Fabinho, sau đó đến Casemiro, và bây giờ là Mohamed Salah. Có lẽ cả Virgil van Dijk nữa." Đó là dòng chảy suy nghĩ ám ảnh đang bao trùm lấy Liverpool lúc này. Jamie Carragher, cựu trung vệ huyền thoại của The Kop, đã đưa ra nhận định cay đắng trên sóng CBS Sports sau màn trình diễn thảm họa tại Champions League.
"Bạn đang xem Van Dijk thi đấu, và đó không còn là cầu thủ mà chúng ta từng biết," Carragher nhận xét. "Còn Mo Salah, trông cậu ấy như thể đôi chân đã hoàn toàn kiệt quệ."
Đối với những người hâm mộ Liverpool, việc chấp nhận sự thật này thật khó khăn. Salah (33 tuổi) và Van Dijk (34 tuổi) đóng vai trò trụ cột; họ là biểu tượng của kỷ nguyên thành công rực rỡ dưới thời Jurgen Klopp.
Tuy nhiên, Carragher người đã treo giày ở tuổi 35 hiểu rõ quy luật khắc nghiệt này hơn ai hết. Ông khẳng định: "Tôi không thích chỉ trích họ vì những gì họ làm được là huyền thoại. Nhưng đôi chân của họ đã đi đến giới hạn, đặc biệt là Salah."
Đây không phải lần đầu tiên Carragher đưa ra những "lời tuyên án" như vậy. Ông từng nói điều tương tự về Fabinho trước khi cầu thủ này chuyển sang Ả Rập Xê Út, và về Casemiro của Manchester United. Câu nói đôi chân đã mệt mỏi là bốn từ mà không cầu thủ nào muốn nghe, nhưng nó đang lơ lửng trên đầu những ngôi sao lớn nhất tại Anfield.
2 - Từ đỉnh cao xuống vực sâu
Điều khiến giới chuyên môn và người hâm mộ hoang mang là tốc độ thay đổi chóng mặt của bóng đá. Chỉ mới mùa giải trước, Van Dijk vẫn là hòn đá tảng không thể vượt qua, còn Salah trải qua mùa giải để đời với 29 bàn thắng và 18 đường kiến tạo. Làm thế nào một cầu thủ có thể chuyển từ trạng thái đẳng cấp thế giới sang hết thời chỉ trong vài tháng?
Salah từng tự tin tuyên bố trước sinh nhật tuổi 30 rằng anh cảm thấy ổn và tuổi tác chỉ là con số. Tuy nhiên, dữ liu từ SkillCorner mùa trước đã bắt đầu cho thấy những dấu hiệu: Salah thực hiện ít pha chạy không bóng hơn và khả năng bứt tốc giảm đi.
Vào thời điểm đó, người ta lý giải đó là sự điều chỉnh chiến thuật dưới thời Arne Slot để tối ưu hóa hiệu quả. Nhưng khi phong độ sụt giảm đi kèm với những thất bại thảm hại, những con số đó bỗng trở thành bằng chứng của sự xuống dốc về thể chất.
Câu chuyện của Casemiro là một ví dụ điển hình cho tính hai mặt của vấn đề này. Mùa giải trước, tiền vệ người Brazil bị xem là "mối nguy hại" cho chính đội bóng của mình, liên tục phạm lỗi và bị thay ra giữa chừng.
Carragher nhận định: "Bóng đá đã rời bỏ Casemiro trước khi cậu ấy rời bỏ bóng đá". Tuy nhiên, 18 tháng sau, Casemiro đang hồi sinh mạnh mẽ dưới thời Ruben Amorim và tỏa sáng trở lại trong màu áo tuyển Brazil. Điều này đặt ra câu hỏi: Liệu Salah và Van Dijk thực sự đã hết thời, hay họ chỉ đang trải qua giai đoạn khủng hoảng phong độ và chiến thuật?
3 - Trường hợp của Gary Neville
Không phải cầu thủ nào đều may mắn tìm lại được chính mình như Casemiro. Với nhiều người, sự kết thúc đến đột ngột và tàn bạo. Câu chuyện của Gary Neville là minh chứng rõ ràng nhất cho việc nhận ra giới hạn của bản thân.
Trong trận đấu với West Brom vào ngày đầu năm mới 2011, Neville (35 tuổi) trải qua 71 phút kinh hoàng khi đối đầu với Jerome Thomas. Anh mô tả rằng Thomas đã biến anh thành gã hề, lừa bóng qua anh dễ dàng như thể đó là Cristiano Ronaldo.
Khoảnh khắc định mệnh đến khi bóng lăn ra ngoài đường biên, và trợ lý HLV Mike Phelan bước tới thì thầm: "Cậu tiêu tùng rồi, đúng không?".
Neville chỉ biết gật đầu. Sáng hôm sau, anh thông báo giải nghệ với Sir Alex Ferguson. Anh không bao giờ thi đấu thêm một trận nào nữa.
Ngược lại, Sol Campbell có góc nhìn khác. Cựu trung vệ Arsenal cho rằng vấn đề không phải là mất đôi chân, mà là khả năng phục hồi. "Khi bạn già đi, bạn vẫn có thể chơi tốt một trận mỗi tuần. Nhưng nếu phải đá 4 trận trong 10 ngày, cơ thể sẽ không kịp hồi phục. Đó không phải là hết thời, đó là sinh học," Campbell chia sẻ.
4 - Góc nhìn khoa học
Dưới góc độ khoa học thể thao, khái niệm hết thời phức tạp hơn nhiều so với những câu nói cửa miệng của bình luận viên. Chris Barnes, một chuyên gia khoa học thể thao kỳ cựu, giải thích rằng đỉnh cao thể chất của cầu thủ thường rơi vào khoảng 26 đến 28 tuổi. Tuy nhiên, mỗi cá nhân có một lộ trình lão hóa khác nhau.
Dữ liệu về quãng đường di chuyển thường bị hiểu sai. James Milner vẫn đứng đầu giải đấu về quãng đường chạy ở tuổi 37, nhưng chạy nhiều không có nghĩa là chạy hiệu quả. Barnes lấy ví dụ về Robert Huth, một trung vệ luôn cố gắng chạy ít nhất có thể, bởi vì khi anh ta chọn vị trí đúng và ra quyết định chuẩn xác, anh ta không cần phải di chuyển thừa thãi.
Tuy nhiên, bóng đá hiện đại đang ngày càng đòi hỏi cao hơn về cường độ vận động. Dữ liệu từ SkillCorner và Opta cho thấy yêu cầu về tốc độ và khả năng tranh chấp tay đôi đang tăng lên theo từng năm.
Kyle Walker (Man City) vẫn là cầu thủ nhanh nhất ở tuổi 33, hay Dani Carvajal (Real Madrid) vẫn duy trì cường độ cao, là những ngoại lệ hiếm hoi nhờ chế độ tập luyện và gen di truyền đặc biệt.
Nhưng với những vị trí như tiền vệ phòng ngự hay hậu vệ biên, sự sụt giảm thể chất là chí mạng. Fabinho là nạn nhân của sự tiến hóa này. Khi khả năng bao sân, thu hồi bóng và tranh chấp tay đôi giảm sút, anh lập tức trở thành gánh nặng cho hệ thống phòng ngự của Liverpool, dẫn đến việc bị bán đi vào năm 2023.
5 - Ý chí gồng gánh thể xác
Bóng đá đỉnh cao không có chỗ cho sự ủy mị. Jamie Carragher có lý khi lo ngại, bởi ông nhìn thấy những dấu hiệu tương tự ở Salah và Van Dijk như đã từng thấy ở Fabinho hay chính bản thân mình năm xưa.
Tuy nhiên, Gareth McAuley, người từng chơi tại Ngoại hạng Anh đến năm 37 tuổi, tin rằng cụm từ hết thời đôi khi được sử dụng quá dễ dãi. "Có thể đôi chân đã chậm lại, nhưng ý chí mới là thứ quyết định," McAuley nói. "Bạn có thể điều khiển cơ thể làm bất cứ điều gì nếu tâm trí đủ mạnh mẽ."
Vấn đề của Liverpool hiện tại có thể không chỉ nằm ở cá nhân Salah hay Van Dijk, mà là sự cộng hưởng của một tập thể đang rệu rã. Nhưng nếu đây thực sự là điểm cuối của những đôi chân huyền thoại, thì đó là quy luật tất yếu. Như Carragher đã nói: "Họ đã gồng gánh Liverpool quá lâu. Khi họ ngã ngựa, những người khác phải đứng lên."
Thời gian có thể đã bắt kịp Salah và Van Dijk, nhưng di sản họ để lại vẫn là bất tử, ngay cả khi đôi chân không còn nghe theo mệnh lệnh của trái tim.
