Đó là một khoảnh khắc đi vào vĩnh cửu. Tostao giành lại bóng ngay bên ngoài vòng cấm đội nhà. Quả bóng được luân chuyển chậm rãi qua Clodoaldo, Pele, Gerson rồi lại về chân Clodoaldo. Anh nhảy múa qua ba cầu thủ Ý, trước khi chuyền cho Rivellino bên cánh trái. Rivellino tung một đường chuyền dài 40 mét cho Jairzinho, và nhịp điệu trận đấu đột ngột thay đổi.
Jairzinho đi bóng vào trung lộ rồi chuyền cho Pele. Và rồi, Vua bóng đá làm một điều phi thường: ông dừng lại, gần như đứng yên, thờ ơ lăn một đường bóng vào khoảng trống bên phải. Carlos Alberto từ đâu băng lên như một cơn bão, không cần một nhịp khống chế, tung một cú sút sấm sét vào góc xa. Brazil ấn định tỷ số 4-1 trong trận chung kết World Cup 1970.
Đối với hàng triệu người, đó là bàn thắng vĩ đại nhất, được ghi bởi đội bóng vĩ đại nhất, trong kỳ World Cup vĩ đại nhất. Nó là sự tổng hòa hoàn hảo giữa lối chơi đồng đội và kỹ thuật cá nhân siêu việt, là một định nghĩa ngắn gọn cho vẻ đẹp của Brazil năm 1970.
Nhưng, hơn 50 năm sau, nếu nhìn lại, có lẽ khoảnh khắc huy hoàng, và cả kỳ World Cup đó, chỉ là một ảo ảnh đẹp đẽ, một viễn cảnh lộng lẫy về một tương lai cho bóng đá mà có lẽ chưa từng tồn tại.
Biểu tượng của sự hoàn hảo và hiện đại
Sức ảnh hưởng của Brazil 1970 lên trí tưởng tượng toàn cầu là vô cùng sâu sắc. Lần đầu tiên, khán giả được xem World Cup qua truyền hình màu, chứng kiến những chiếc áo vàng rực rỡ và quần xanh coban nhảy múa trên thảm cỏ Mexico. Những điều đó mang lại một cảm giác ly kỳ và hiện đại.
Giải đấu tự hào về sự tiến bộ, đặt tên cho quả bóng chính thức là "Telstar", theo tên vệ tinh đã giúp các trận đấu được truyền hình trực tiếp thành hiện thực. Đội tuyển Brazil, với chương trình tập luyện được NASA phê duyệt, họ được ví như những nhà du hành vũ trụ. Khi một tờ báo Brazil so sánh "chiến thắng của Brazil với quả bóng sánh ngang như cuộc chinh phục mặt trăng của người Mỹ", điều đó không hề lố bịch.
Nghệ thuật của Brazil dường như đã vượt lên trên giải đấu. Những khoảnh khắc đáng nhớ nhất của Pele, cú lốp bóng từ giữa sân, pha đánh đầu bị Gordon Banks cản phá hay cú lừa bóng qua thủ môn Uruguay, đáng tiếc cả 2 tình huống biểu tượng đó đều không thành bàn. Dường như đội bóng Nam Mỹ quan tâm đến một lối chơi tận hiến hơn là những con số khô khan trên bảng tỷ số.
Đằng sau vẻ đẹp là một ảo ảnh
Tuy nhiên, vẻ đẹp đó lại được xây dựng trên một nền tảng không bền vững, một ảo ảnh được tạo nên bởi những điều kiện độc nhất.
Ảo ảnh chiến thuật
Lối chơi tấn công phóng khoáng và đầy nghệ thuật đó thực chất không phải là một bước tiến của bóng đá. Nó được tạo ra bởi điều kiện khí hậu khắc nghiệt ở Mexico, nắng nóng và độ cao lớn. Với nền tảng thể lực của các cầu thủ thời đó, việc chơi pressing một cách có hệ thống là điều không thể. Nhưng chỉ 4 năm sau, tại World Cup 1974 ở Tây Đức, pressing đã trở lại và thống trị, và thứ bóng đá đẹp đẽ của Brazil 1970 đã biến mất.
Ảo ảnh về sự ngây thơ
World Cup 1970 thường được nhớ đến như kỳ World Cup trong sáng cuối cùng, trước khi kỷ nguyên thương mại hóa bắt đầu. Ngay sau giải đấu, Joao Havelange, con trai của một nhà buôn vũ khí, đã thay thế Stanley Rous, một cựu giáo viên, để trở thành chủ tịch FIFA. Kể từ đó, bóng đá không bao giờ còn như xưa. Các sân vận động bắt đầu được lấp đầy bởi các biển quảng cáo, và đồng tiền bắt đầu len lỏi vào mọi ngóc ngách của môn thể thao.
Ảo ảnh chính trị
Sự hiện đại và tiến bộ của giải đấu cũng che đậy những sự thật đen tối. Nước chủ nhà Mexico khi đó đang được cai trị bởi một chế độ độc tài, trong khi ở Brazil, chiến thắng tại World Cup được chính quyền quân sự sử dụng như một công cụ tuyên truyền cho cái gọi là "phép màu kinh tế Brazil".
Woodstock của bóng đá và khoảnh khắc "Chúng ta đã phá hỏng nó"
Vậy nên, phép so sánh phù hợp nhất cho World Cup 1970 có lẽ không phải là cuộc đổ bộ lên mặt trăng, mà là Woodstock, đại nhạc hội của tình yêu và nghệ thuật diễn ra một năm trước đó. Giống như Woodstock, kỳ World Cup này được nhớ đến như một khoảnh khắc mang tính biểu tượng, gợi ra viễn cảnh tươi đẹp nhưng không thực tế và cuối cùng không bao giờ trở thành hiện thực.
Bàn thắng của Carlos Alberto, với khoảnh khắc dừng lại đầy cảm hứng của Pele trước khi tung ra đường chuyền, chính là hình ảnh thu nhỏ của viễn cảnh hoàn hảo đó. Nhưng trong khi đường chuyền được kết thúc bằng một cú sút bùng nổ, thì bản thân bóng đá lại rẽ sang một hướng khác.
Nó giống như một cảnh trong bộ phim Easy Rider (1969), một biểu tượng văn hóa khác của thời đại, khi nhân vật Wyatt nói với Billy: "Chúng ta đã phá hỏng nó rồi."
Giống như các nhân vật trong phim, FIFA đã chọn tiền bạc. Và trong khi họ thu về rất nhiều, họ cũng đã đánh mất đi rất nhiều thứ, có lẽ chính là linh hồn nghệ thuật thuần khiết đã tỏa sáng rực rỡ lần cuối cùng trên sân Azteca vào mùa hè năm 1970.
