Arsenal đang dẫn đầu Ngoại hạng Anh.
Bài học từ bóng chày: Chiến thắng hay giải trí?
Bóng đá luôn là cuộc chiến cân bằng giữa chiến thắng và giải trí. Jurgen Klopp từng nhấn mạnh trách nhiệm mang lại cảm xúc cho khán giả, trong khi Jose Mourinho lại ưu tiên chiến thắng dù lối chơi có thể nhàm chán. Các CLB trị giá hàng tỷ đô la phụ thuộc vào người hâm mộ, và nếu thiếu yếu tố giải trí, họ sẽ mất đi nguồn thu khổng lồ.
Bóng chày là minh chứng rõ ràng. Khi các đội bóng chày đầu tư mạnh vào phân tích dữ liệu, trò chơi trở nên khác biệt, mất đi sự hấp dẫn với người xem. Bóng đá có nguy cơ đi theo vết xe đổ này nếu lạm dụng các tình huống cố định.
Bóng chết: Vũ khí sắc bén của Arsenal
Phân tích dữ liệu chỉ ra rằng sút gần khung thành tăng khả năng ghi bàn, cải thiện tính giải trí bằng cách loại bỏ những cú sút xa kém hiệu quả. Tuy nhiên, tình huống cố định – phạt góc, đá phạt, ném biên – lại là bước ngoặt. Arsenal, dưới sự dẫn dắt của chuyên gia bóng chết Nicolas Jover, đã biến các pha bóng cố định thành vũ khí đáng sợ.
Năm 2014-15, FC Midtjylland (Đan Mạch) ghi 25 bàn từ bóng chết, vượt xa các đối thủ và giành chức vô địch. Vài năm sau, họ lặp lại thành tích, nhưng các đội khác cũng bắt kịp xu hướng. Theo nghiên cứu của Paul Power tại Hội nghị Phân tích Thể thao Sloan 2018, các pha bóng sống chỉ có tỷ lệ ghi bàn 1.1%, trong khi bóng chết đạt 1.8%. Điều này cho thấy bóng chết gần như nhân đôi cơ hội ghi bàn, nhờ khả năng lên kế hoạch tấn công chi tiết, khiến hàng thủ đối phương lúng túng.
Arsenal là minh chứng sống động. Mùa này, qua 8 trận, họ ghi 8 bàn từ bóng chết, chỉ kém Erling Haaland về tỷ lệ ghi bàn mỗi trận. Mùa trước, Arsenal có 15 bàn, và mùa trước nữa là 20 bàn từ các tình huống cố định. Ted Knutson, người thiết kế chiến thuật bóng chết cho Midtjylland, từng nói: “Một đội giỏi có thể đạt 0.75-0.80 bàn/trận từ bóng chết, đưa một tiền đạo trung bình lên tầm Neymar mà không tốn phí chuyển nhượng.”
Hiểm họa cho Ngoại hạng Anh?
Ted Knutson giúp nâng tầm FC Midtjylland bằng các pha bóng chết.
Bóng chết giúp Arsenal chơi an toàn hơn, củng cố phòng ngự và tạo vòng tuần hoàn tích cực. Nhưng nếu mọi đội đều tối ưu hóa bóng chết, bóng đá có thể mất đi sự tự do, năng động. Thay vì những pha rê bóng táo bạo hay phối hợp đẹp mắt, các đội có thể chọn cách giữ bóng, kiếm đá phạt hoặc phạt góc để tận dụng lợi thế.
Thống kê mùa này tại Ngoại hạng Anh đáng báo động. Các đội chỉ thực hiện trung bình 429 đường chuyền/trận, thấp nhất kể từ mùa 2010-11. Số cú sút giảm còn 12.1 mỗi trận, thấp nhất từ mùa 2008-09. Đặc biệt, các pha ném biên đang trở thành công cụ tấn công, với nhiều cú sút xuất phát từ tình huống này hơn bất kỳ mùa nào trước đây. Kết quả là bóng đá ít lưu động, ít đường chuyền, ít cú sút, và bàn thắng chủ yếu đến từ bóng chết, nơi các trung vệ áp đảo thay vì những khoảnh khắc bùng nổ cá nhân.
Lối thoát cho bóng đá
Arsenal, với hơn 50% cơ hội vô địch Ngoại hạng Anh, đang dẫn đầu cuộc cách mạng bóng chết. Nhưng nếu xu hướng này tiếp diễn, bóng đá có thể trở thành môn thể thao gián đoạn, xoay quanh các tình huống cố định. Hy vọng, Ngoại hạng Anh sẽ học từ Đan Mạch, nơi bóng chết là lợi thế bổ sung, không thay thế những pha bóng sống đầy cảm xúc – yếu tố làm nên sức hút của môn thể thao vua.
