Lịch sử Câu lạc bộ Tottenham: Hành trình hơn 140 năm khẳng định bản sắc và khát vọng

1. Thành lập và bối cảnh ra đời

Tottenham Hotspur Football Club ra đời ngày 5 tháng 9 năm 1882 tại vùng Bắc London bởi một nhóm học sinh trường All Hallows Church do Bobby Buckle dẫn đầu. Những chàng trai trẻ này ban đầu thuộc đội cricket Hotspur và mong muốn duy trì thể lực trong mùa đông nên đã thành lập đội bóng đá. 

Trong những năm đầu, họ nhận được sự dẫn dắt và ủng hộ về mặt tài chính từ giáo viên John Ripsher. Nhờ ông, đội bóng không chỉ trụ vững qua những năm sơ khai mà còn được tổ chức chặt chẽ, có trụ sở để hoạt động và bắt đầu mơ về những sân chơi lớn hơn.

Việc lựa chọn tên Hotspur gắn liền với hình ảnh hiệp sĩ Harry Hotspur, một nhân vật huyền thoại trong lịch sử Anh, nổi tiếng với sự dũng mãnh. Từ đó hình tượng con gà trống chọi đứng trên quả bóng trở thành biểu tượng bất biến, gắn với khát vọng dám nghĩ dám làm, đúng như phương châm Latinh Audere est Facere, “To Dare Is To Do” (Dám nghĩ là dám làm).

2. Những bước đi đầu tiên và gia nhập hệ thống giải đấu

Thời kỳ đầu, Tottenham Hotspur chơi các trận giao hữu và cúp địa phương trên những bãi cỏ rộng như Tottenham Marshes. Tới năm 1888, đội bóng chuyển sang sân Northumberland Park, khi lượng khán giả tăng nhanh. Đây cũng là lúc CLB bắt đầu tham gia các giải đấu có tổ chức như London Association Cup hay Southern League, đặt nền móng chuyên nghiệp hóa.

Một bước ngoặt quan trọng đến vào ngày 2 tháng 3 năm 1898 khi CLB trở thành công ty trách nhiệm hữu hạn, Tottenham Hotspur Football and Athletic Company. Việc phát hành cổ phần mang về nguồn lực để duy trì đội bóng trong bối cảnh bóng đá Anh đang phát triển mạnh và đòi hỏi những khoản chi cho cơ sở hạ tầng, cầu thủ, di chuyển.

Chỉ vài năm sau, Tottenham Hotspur viết nên một trong những trang sử huy hoàng nhất của bóng đá Anh thời bấy giờ. Năm 1901, Spurs đánh bại Sheffield United trong trận chung kết FA Cup sau khi hòa trận đầu và thắng 3-1 ở trận đá lại. Họ trở thành đội bóng ngoài Football League duy nhất vô địch FA Cup kể từ khi giải đấu ra đời. Thành công ấy củng cố niềm tin về tiềm năng của một CLB nằm ở ngoại ô Bắc London.

3. Giai đoạn trước và sau Thế chiến II: Khẳng định vị thế

Năm 1908, Tottenham được bầu vào Football League Second Division. Trong mùa giải đầu tiên, Spurs giành quyền thăng hạng First Division. Tuy nhiên, Thế chiến thứ nhất khiến giải đấu phải tạm hoãn. Khi bóng đá trở lại, Tottenham bị rớt hạng nhưng ngay lập tức vô địch Second Division mùa 1919-20 để trở lại hạng đấu cao nhất của Anh.

Năm 1921, Tottenham tiếp tục làm nức lòng người hâm mộ khi đăng quang FA Cup lần thứ hai, dưới thời huấn luyện viên Peter McWilliam. Giai đoạn này chứng kiến một CLB dần định hình bản sắc, dẫu vị thế của Gà Trống vẫn bấp bênh khi Tottenham tiếp tục dao động giữa các hạng đấu.

Sau chiến tranh thế giới thứ hai, Tottenham tìm thấy niềm cảm hứng mới dưới tay Arthur Rowe. Ông áp dụng triết lý “Push and Run”, bóng đá tốc độ, chuyền nhanh, di chuyển liên tục. Chính lối chơi này đã đưa Spurs lên ngôi vô địch First Division mùa 1950-51, danh hiệu vô địch Anh đầu tiên trong lịch sử CLB. Trong thập niên 1950, Tottenham dần trở thành đội bóng có lối chơi hoa mỹ, tạo dựng nền tảng cho kỷ nguyên vinh quang sau đó.

4. Kỷ nguyên Bill Nicholson: Vinh quang đỉnh cao

Một trong những huyền thoại lớn nhất trong lịch sử Tottenham chính là Bill Nicholson. Từ khi tiếp quản ghế huấn luyện năm 1958, ông biến Spurs thành thế lực thực sự. Tottenham là đội đầu tiên của thế kỷ 20 giành cú đúp quốc nội: vô địch First Division và FA Cup mùa 1960-61. Đội hình huyền thoại khi ấy có Danny Blanchflower, Dave Mackay, Cliff Jones và cây săn bàn huyền thoại Jimmy Greaves.

Không dừng lại ở đó, Spurs vô địch FA Cup 1962, rồi trở thành CLB Anh đầu tiên chinh phục một danh hiệu cấp châu lục với European Cup Winners’ Cup 1963. Trận thắng Atletico Madrid 5-1 tại Rotterdam khẳng định vị thế tiên phong của Tottenham trong hành trình bóng đá châu Âu.

Những năm 1970, Nicholson cùng Spurs tiếp tục mang về FA Cup 1967, League Cup 1971, 1973 và đặc biệt là UEFA Cup 1972, khiến Tottenham trở thành đội bóng Anh đầu tiên giành được 2 chiếc cúp châu Âu khác nhau. Trong suốt 16 năm dẫn dắt, Nicholson giành 8 danh hiệu lớn, đưa CLB vào hàng ngũ tên tuổi hàng đầu nước Anh.

Ông từng nói: “Thà thất bại khi đặt mục tiêu cao còn hơn thành công với mục tiêu thấp.” Đó là triết lý khát khao chinh phục mà nhiều thế hệ Spurs sau này vẫn thường nhắc lại.

5. Từ khủng hoảng đến chuyên nghiệp hóa: Thập niên 80–90

Sau khi Bill Nicholson rời đi, Spurs trải qua giai đoạn trồi sụt. Năm 1977, đội rớt hạng nhưng nhanh chóng trở lại hạng đấu cao nhất. Dưới thời Keith Burkinshaw, Tottenham mở ra xu hướng mới khi ký hợp đồng với các ngôi sao quốc tế như Ossie Ardiles và Ricky Villa, những người đã góp công lớn vào chức vô địch FA Cup 1981, 1982 và UEFA Cup 1984.

Giai đoạn này chứng kiến Tottenham bắt đầu bước vào thời kỳ thương mại hóa bóng đá. Chủ tịch Irving Scholar biến Spurs trở thành CLB Anh đầu tiên niêm yết trên sàn chứng khoán năm 1983. Tuy nhiên, tham vọng kinh doanh quá mức khiến Tottenham dính vào nợ nần và bất ổn trong nội bộ. Terry Venables cùng Alan Sugar sau đó tiếp quản, định hướng Spurs hoạt động như một công ty niêm yết, đặt nền móng cho mô hình tài chính bền vững hơn.

Danh hiệu cuối cùng của Spurs trong thế kỷ 20 là League Cup 1999, nhưng nhìn chung CLB không duy trì được vị thế trong top đầu Premier League, khi các đối thủ như Manchester United, Arsenal tỏ ra quá vượt trội.

6. Kỷ nguyên ENIC và Daniel Levy: 2001 đến nay

Năm 2001, ENIC Group của tỷ phú Joe Lewis mua lại phần lớn cổ phần từ Alan Sugar. Daniel Levy trở thành chủ tịch điều hành và vẫn giữ vai trò này đến nay. Dưới sự lãnh đạo của Levy, Spurs chuyển mình mạnh mẽ, từ một CLB hạng trung trở thành thành viên cố định của nhóm Big Six.

Giai đoạn 2008–2014, Harry Redknapp và Andre Villas-Boas đưa Spurs vào top 4, lần đầu trở lại hào quang của bóng đá châu Âu, Champions League 2010–11. Thế hệ Gareth Bale và Luka Modric đưa tên tuổi Tottenham vươn xa, tuy nhiên họ rời đi trước khi CLB đạt đến đỉnh cao.

Mauricio Pochettino tiếp quản từ 2014, đặt dấu ấn lớn với lứa cầu thủ trẻ gồm Harry Kane, Dele Alli, Christian Eriksen và Son Heung-min. Mùa 2018–19, Spurs làm nên lịch sử khi lọt vào trận chung kết Champions League, tuy nhiên Tottenham lại gục ngã trước Liverpool. Thời kỳ Pochettino khép lại sau đó với thành tích sa sút.

Những năm gần đây, Tottenham không ngừng tìm kiếm sự ổn định. Jose Mourinho, Nuno Espirito Santo, Antonio Conte rồi Ange Postecoglou đều đến và đi với mục tiêu chấm dứt cơn khát danh hiệu kéo dài từ League Cup 2008. Cuối cùng, Spurs đã làm được điều đó với chức vô địch Europa League 2025 sau trận thắng Manchester United. Tuy vậy, thành tích Premier League lại chạm đáy với vị trí thứ 17, dẫn đến việc Thomas Frank được bổ nhiệm để tái thiết đội bóng thành London.

7. Các cột mốc danh hiệu trong nước và châu Âu

Tính đến giữa năm 2025, Tottenham đã 2 lần vô địch hạng cao nhất nước Anh, 8 lần nâng FA Cup, 4 lần đoạt League Cup và 7 Community Shield. Ở đấu trường châu Âu, Spurs có 3 UEFA Cup/Europa League, 1Cup Winners’ Cup. Đặc biệt, họ là đội Anh đầu tiên giành 2 danh hiệu châu Âu khác nhau, khẳng định tầm ảnh hưởng lịch sử.

8. Hành trình sân vận động: Biểu tượng White Hart Lane và “pháo đài” mới

Tottenham Marshes, Northumberland Park và White Hart Lane là ba địa danh không thể thiếu khi kể về Spurs. White Hart Lane tồn tại từ 1899 đến 2017, trở thành trái tim bóng đá Bắc London suốt hơn một thế kỷ. Đây là nơi Spurs đón tiếp những trận derby nảy lửa với Arsenal và Chelsea, kỷ lục 75.038 khán giả năm 1938 vẫn là một cột mốc lịch sử.

Năm 2019, Tottenham Hotspur Stadium ra đời trên nền cũ White Hart Lane, trở thành một trong những sân bóng hiện đại nhất châu Âu với sức chứa gần 63.000 chỗ, kiến trúc đa năng cho NFL, concert và F1 Drive, sân đua karting dưới lòng đất đầu tiên kết hợp với thương hiệu F1. Hệ thống bar dài nhất nước Anh, khán đài South Stand một tầng lớn nhất Anh tạo ra bầu không khí sôi động bậc nhất Premier League.

9. Bản sắc và văn hoá cổ động viên: Hơn một thế kỷ giữ lửa

Tottenham không chỉ nổi bật bởi sân đấu mà còn nhờ cộng đồng cổ động viên nhiệt thành. Những thập niên 1930, Spurs từng có lượng fan là người Do Thái đông đảo, làm hình thành biệt danh “Yid Army”.

Tranh cãi về cách sử dụng từ ngữ này vẫn tồn tại nhưng hầu hết người hâm mộ cho rằng đây là niềm tự hào văn hóa. Bài hát “Glory Glory Tottenham Hotspur” vang lên lần đầu khi Spurs chinh chiến ở Châu Âu 1961 đã trở thành giai điệu gắn bó vĩnh viễn.

Trận derby Bắc London với Arsenal luôn là cuộc đối đầu máu lửa. Ngoài ra, Chelsea và West Ham cũng là những đối thủ mang tính kình địch. Văn hoá Spurs nổi bật với tinh thần dám mơ lớn, bất chấp thực tế đôi khi chưa đạt đến đỉnh cao.

10. Các kỷ lục nổi bật

Trong suốt lịch sử, Harry Kane giữ kỷ lục ghi bàn với 280 bàn, vượt qua Jimmy Greaves. Steve Perryman dẫn đầu số trận ra sân với 854 trận. Trận thắng đậm nhất là 13–2 trước Crewe Alexandra, trận thua đậm nhất lại là 0–8 trước Köln ở Intertoto Cup. Trận Premier League có đông khán giả nhất của Spurs đạt 83.222 người, khi họ tiếp đón Arsenal tại Wembley.

11. Tình hình tài chính và sở hữu

ENIC International Limited hiện nắm 86,58% cổ phần CLB. Daniel Levy đóng vai trò điều hành hơn hai thập kỷ, biến Tottenham thành một doanh nghiệp thể thao chuyên nghiệp với giá trị thương hiệu hơn 2,6 tỷ bảng (theo Forbes 2024). Doanh thu hàng năm xấp xỉ 615 triệu bảng, thuộc top mười CLB có doanh thu cao nhất thế giới.

12. Hệ thống đào tạo và kết nối toàn cầu

Học viện Hotspur Way đạt chuẩn Category One với 15 sân cỏ, khu nhà nghỉ hiện đại, bể trị liệu và trung tâm dữ liệu tiên tiến. Harry Kane, Oliver Skipp, Dane Scarlett là những thành quả điển hình. Spurs cũng xây dựng mạng lưới liên kết với các CLB như Internacional (Brazil), San Jose Earthquakes (Mỹ), Kickstart FC (Ấn Độ) để mở rộng tầm ảnh hưởng.

13. Đội hình và ban huấn luyện hiện tại

Thomas Frank đang có trong tay một đội hình trẻ trung. Ngôi sao kì cựu Son Heung-min tiếp tục giữ băng đội trưởng, bên cạnh những trụ cột như James Maddison, Richarlison, Cristian Romero. Các tài năng trẻ như Mikey Moore hay Dane Scarlett được kỳ vọng sẽ nối tiếp truyền thống sử dụng cầu thủ trẻ mà Tottenham luôn tự hào.

14. Vị thế hiện tại và triển vọng

Tottenham vẫn nằm trong nhóm CLB giàu tiềm lực và có sức hút toàn cầu. Dẫu chưa thể sánh ngang Man City, Liverpool hay Real Madrid về số danh hiệu gần đây, Spurs sở hữu nền tảng tài chính vững chắc, sân vận động tiên tiến, học viện chất lượng và một cộng đồng người hâm mộ trung thành. Khẩu hiệu Audere est Facere của To Dare Is To Do, vẫn là lời nhắc rằng khát vọng vươn cao chưa bao giờ tắt ở phía Bắc London.

Tottenham Hotspur FC