Bóng đá năm 2025 chứng kiến sự thống trị của các CLB lớn. Đại hội đồng Hiệp hội các CLB châu Âu (ECA) nay đổi tên thành European Football Clubs (EFC) trong một cuộc họp vừa qua tại Rome.
Sự kiện rực rỡ với pháo hoa, máy bay không người lái, những bài phát biểu của giới quyền lực và sự xuất hiện của cựu danh thủ Zlatan Ibrahimovic. Nhưng đằng sau vẻ hào nhoáng ấy là thông điệp rõ ràng: dù dự án Super League thất bại, các CLB lớn vẫn đang giành lại quyền kiểm soát tương lai của bóng đá.
Thất bại của Super League và chiến thắng của những kẻ nổi loạn
Hãy nhớ lại đêm tháng 4 năm 2021 đầy biến động, khi 12 CLB lớn nhất Châu Âu, dẫn đầu bởi chủ tịch Real Madrid, Florentino Perez và chủ tịch Juventus, Andrea Agnelli, đã gây ra một cơn địa chấn khi tuyên bố thành lập European Super League. Cuộc nổi dậy đó thất bại thảm hại chỉ trong vòng 48 giờ trước sự phản kháng dữ dội của người hâm mộ, các chính phủ và chính UEFA. Đó có vẻ là một chiến thắng cho những giá trị truyền thống của bóng đá. Nhưng thực tế lại phũ phàng hơn nhiều.
Khi nhìn lại, những gì các CLB ly khai đòi hỏi giờ đây đều đã trở thành hiện thực, chỉ là dưới một hình thức khác, được hợp pháp hóa bởi chính UEFA. Họ có thể đã thua trận chiến truyền thông, nhưng họ đã thắng trong cuộc chiến giành quyền lực và tiền bạc.
Đầu tiên, họ muốn nhiều trận đấu hơn ở Châu Âu? Họ đã có nó. Thể thức Thụy Sĩ mới của Champions League, Europa League và Conference League, đã bắt đầu từ mùa giải trước, đã biến vòng bảng truyền thống thành một giải đấu duy nhất, mang lại nhiều trận đấu hơn, nhiều suất chiếu trên TV hơn và dĩ nhiên, nhiều doanh thu hơn.
Thứ hai, họ muốn có tiếng nói lớn hơn trong việc thương mại hóa các giải đấu? Họ đã có nó, với việc thành lập UC3, một liên doanh giữa EFC và UEFA để cùng nhau kiểm soát việc bán bản quyền thương mại cho các cúp Châu Âu. Đây là một sự chuyển giao quyền lực mang tính lịch sử, tước đi quyền kiểm soát độc quyền mà UEFA đã nắm giữ trong nhiều thập kỷ.
Và cuối cùng, họ muốn nhiều tiền hơn? Họ sắp có nó. Chu kỳ bản quyền truyền hình mới (2027-2033), lần đầu tiên được đàm phán bởi Relevent Sports, một công ty được chính các CLB lớn thúc đẩy, hứa hẹn sẽ tăng doanh thu lên tới 6 tỷ euro mỗi năm, một mức tăng 30% so với hiện tại.
Cỗ máy kiếm tiền toàn cầu
Sự thèm khát của các CLB lớn không chỉ dừng lại ở Châu Âu. Giải Club World Cup mới của FIFA, với 32 đội, vừa kết thúc mùa hè vừa qua tại Mỹ, đã cho thấy một miếng bánh béo bở. Nhà vô địch, Chelsea kiếm được 85 triệu bảng, gần gấp 6 lần số tiền họ nhận được khi vô địch Conference League, và bằng một nửa doanh thu cả mùa ở Ngoại hạng Anh. Chỉ riêng việc tham dự cũng đã mang lại cho mỗi CLB Châu Âu 28 triệu bảng.
Vì vậy, cuộc thảo luận ở Rome không phải là về việc các cầu thủ đã quá tải hay chưa, mà là làm thế nào để "nhồi" thêm nhiều CLB lớn hơn của EFC vào giải đấu năm 2029. Thậm chí đã có những ý tưởng về một vòng loại cho các đội bóng yếu hơn từ Châu Phi hay Châu Á, để giải phóng suất cho những cái tên như Barcelona, Liverpool hay Napoli, những đội đã bỏ lỡ kì Club World Cup vừa qua.
Các CLB lớn đang xem chính họ, chứ không phải các đội tuyển quốc gia, mới là sản phẩm hấp dẫn nhất của bóng đá toàn cầu, và họ muốn có một sân chơi xứng tầm.
Hiệu ứng Domino: Khi cúp Châu Âu "ăn thịt" các giải quốc nội
Các CLB lớn và UEFA có thể đang rất hài lòng với thể thức mới của cúp Châu Âu, nhưng ở các giải VĐQG, nỗi lo đang âm ỉ đang hiển hiện. Serie A rất lo ngại rằng, để có được mức tăng doanh thu 30% cho bản quyền truyền hình cúp Châu Âu, các đài truyền hình sẽ phải cắt giảm chi tiêu cho các giải đấu quốc nội. Chiếc bánh bản quyền truyền hình không phải là vô hạn.
Nếu điều đó xảy ra, các CLB lớn ở Italy như Milan, Inter, Juventus và Roma, những CLB đã ủng hộ ý tưởng này vào đầu năm 2024, có thể sẽ lại thúc đẩy việc giảm số đội ở Serie A từ 20 xuống 18. Mục đích rất rõ ràng: ít đội hơn có nghĩa là mỗi đội sẽ nhận được một phần lớn hơn từ "miếng bánh" bản quyền truyền hình quốc nội đang nhỏ lại. Tuy nhiên, bài học từ Ligue 1 của Pháp, giải đấu đã giảm xuống 18 đội và giờ đây đang phải đối mặt với một hợp đồng truyền hình thảm hại, cho thấy đây là một canh bạc đầy rủi ro.
Khoảng cách giàu nghèo giữa các CLB ngày càng rõ rệt. UEFA đã tăng tổng số tiền cho khoản phí “đoàn kết”, tức khoản hỗ trợ tài chính dành cho các đội không tham dự các cúp Châu Âu, nhằm giúp họ phát triển cầu thủ trẻ và cơ sở hạ tầng, lên 308 triệu euro. Nhưng con số này vẫn quá nhỏ so với 140 triệu euro mà PSG nhận được chỉ trong một mùa khi vô địch Champions League.
Một nhà quan sát đã nói đầy châm biếm khi thấy các CLB nhỏ vui mừng với khoản hỗ trợ ít ỏi ấy: “Họ đang vỗ tay trong chính đám tang của mình.”
"Bố già" mới của bóng đá Châu Âu
Nhìn lại, người chiến thắng lớn nhất sau thất bại của Super League chính là Nasser Al-Khelaifi, chủ tịch của PSG. Là một trong số ít các CLB lớn không tham gia cuộc nổi dậy, ông đã trở thành đồng minh thân cận của chủ tịch UEFA Aleksander Ceferin và được bầu làm chủ tịch mới của EFC, thay thế cho "kẻ phản bội" Andrea Agnelli.
Từ một nhân vật có vẻ ngoài ít nói và không quen với chính trường, Al-Khelaifi giờ đây đã trở thành một trong những người quyền lực nhất bóng đá thế giới. Ông đã biến EFC từ một hiệp hội đơn thuần thành một thế lực chính trị thực sự. Và với các đại hội đồng EFC giờ đây có quy mô và tầm quan trọng không kém gì các đại hội của FIFA, ông đã có một bệ phóng hoàn hảo. Al-Khelaifi là "nhà vô địch" của các CLB lớn. Và trong thế giới bóng đá năm 2025, các CLB lớn chính là những người đang nắm quyền. Cuộc chiến có lẽ đã kết thúc, và các CLB lớn đã chiến thắng.
