Thấu hiểu học trò
Theo định nghĩa đã đề cập ở hai phần trước, một HLV giỏi là một nhà lãnh đạo giỏi, người biết khơi nguồn cảm hứng đám đông. Nhưng đó chỉ là khái niệm chung nhất trong từ điển còn thực tế thì để nắm bắt tâm lý một tập thể, các HLV cần hiểu chân tơ kẽ tóc bản tính của từng cầu thủ.
Đó cũng là triết lý làm việc của Carlo Ancelotti, một trong chiến lược gia thành công nhất trong kỷ nguyên mở. Ancelotti lý giải: “Khi bạn có một ý tưởng, bạn muốn toàn đội tuân theo ý tưởng đó. Nhưng giải thích ý tưởng trước vài chục con người là điều không tưởng bởi từ mỗi cá nhân sẽ có cách suy nghĩ khác nhau. Vì thế, tôi thường gõ cửa phòng cầu thủ hàng đêm, trò chuyện khoảng 15 phút cùng họ trước khi thuần hóa những cái đầu bướng bỉnh”.
Ancelotti lấy hai ví dụ. Khi ông cập bến Stamford Bridge, dư âm của đế chế Mourinho còn nguyên vẹn. Nhóm công thần gồm Lampard, Terry và Cole không hài lòng và ra sức chống đối. Carletto chấp nhận xuống nước, giao quyền chỉ đạo buổi họp chiến thuật cho Lampard với đề nghị, các cầu thủ Chelsea làm gì cũng được, miễn là giành kết quả tốt. 8 tháng sau, Chelsea vô địch Premier League. Có đôi chút mạo hiểm, nhưng đáng để noi theo kinh nghiệm của Ancelotti.
 |
| HLV Rodgers và Sir Alex |
Năm 2008, một ngôi sao giấu tên (tạm gọi là X) của Milan vắng mặt trong một trận đấu thuộc khuôn khổ Serie A mà không báo trước. Ancelotti gặng hỏi thì anh ta cho biết đó là ngày thành hôn nhưng nửa muốn lấy vợ, nửa muốn ra sân. Ancelotti cho phép cầu thủ X đưa ra quyết định theo tiếng gọi của trái tim. Cuối cùng, X hủy hôn vì cãi nhau với hôn thê nhưng tuyệt nhiên, mối quan hệ giữa X và Ancelotti không bị ảnh hưởng.
Sir Alex nói thêm: “Chiếc xe buýt chở M.U đỗ trước cổng SVĐ. Ở thời đại của tôi, những gì mọi người làm là cùng nhau vào nhà bếp, ăn tráng miệng và tán gẫu. Bây giờ, anh thì đeo tai nghe, anh thì cầm điện thoại chơi game, anh lại bận chụp ảnh tự sướng đưa lên mạng xã hội. Giới cầu thủ ngày càng ích kỷ và tôi buộc lòng cất công hỏi han từng người”.
Quy tắc 4 chữ vàng
“Make me feel important”, tựa Việt “Cho tôi thấy sự trân trọng” là quy tắc vàng của Brendan Rodgers. HLV của Bắc Ireland tâm niệm cầu thủ cũng là con người bình thường. Họ có cảm xúc và lòng tự tôn. Trên đời này, chẳng ai đi làm mà không muốn sự thừa nhận của sếp và các đồng nghiệp. Rodgers trích lại một câu trong cuốn sách “7 thói quen của người thành đạt” nổi tiếng, biên soạn bởi giáo sư Stephen Covey: “Thấu hiểu người khác trước khi đi tìm sự cảm thông”.
Neil Warnock và Carlo Ancelotti đồng tình với nhận định trên. Năm 1986, Warnock bắt đầu nghiệp cầm quân tại Scarborough. Trong tay ông lúc đó là một tập thể gồm 20 cầu thủ “vứt đi”, phần lớn là những hợp đồng cho mượn hoặc thất nghiệp. Scarborough đã tụt lại phía cuối BXH và nếu xuống hạng, CLB đứng trước cảnh phá sản. “Tức giận hay bất kỳ thái độ khó chịu nào bộc lộ ra, bạn sẽ phá hủy mọi thứ. Thay vì bới móc tính xấu hay phần yếu kém trong con người các cầu thủ, hãy nhận ra điểm tốt và phát huy nó. Triết lý của tôi là biến cầu thủ kém thành giỏi, giỏi thành vĩ đại”.
Chuyển sang Sheffield Utd, Warnock muốn mang về đội hình một cầu thủ chạy cánh. Michael Brown được đưa vào tầm ngắm song vấn đề của Brown là thái độ. Chẳng thế mà Man City quyết trả người sau nửa năm đi mượn vì không chịu nổi thói vô kỷ luật của Brown. Warnock tìm gặp Brown: “Về với đội của tôi và tôi sẽ biến anh thành con người hoàn toàn khác, hoặc ra đường xin từng xu lẻ để nuôi vợ con”. Tháng 8/2002, Brown gia nhập Sheffield Utd, trải qua mùa giải tuyệt vời nhất trong sự nghiệp chẳng lấy gì làm tự hào: Ghi 23 bàn, giúp Sheffield Utd vào bán kết FA Cup và League Cup.
Tạo dựng uy quyền
Cảm thông không đồng nghĩa với yếu đuối. Thực chất, tôn trọng các học trò chỉ là đòn bẩy của các HLV bởi một khi đã khuất phục được những ngôi sao trong đội, tức là các HLV đã nắm trong tay quyền lực cao nhất ở đường hầm SVĐ.
Sir Alex nhớ lại câu chuyện về cửa hàng tạp hóa ưa thích của ông tại quê nhà Glasgow, Scotland. Cal Mckay, chủ tiệm tạp hóa đó, đồng thời là người bạn thân của Sir Alex chỉ cho ông mô hình quản lý thành công. Mckay mở tiệm, thuê kế toán, thu ngân, người bán hàng. Ông chỉ xuất hiện ở cửa hàng vào lúc chập tối và kiểm kê tài chính.
Làm sao để quản lý nguồn tiền khi mà các phương tiện máy móc quản lý từ xa chưa thịnh hành vào những năm 70 của thế kỷ trước. Câu trả lời là lòng tin vào chính bản thân. Hứa hẹn chế độ đãi ngộ tốt, không nặng lời với nhân viên khiến họ phải tỏ lòng biết ơn. Sau đó, dù bạn có làm gì thì những câu hỏi như: “Thưa ông, tại sao lại làm vậy?” hay “Tăng lương hoặc tôi chuyển sang chỗ làm mới”.
Ancelotti tiết lộ ông không để hậu trường Chelsea bị chi phối bởi các cầu thủ. Hết chặng lượt đi, tôn ti trật tự được thiết lập. Đội hình ra sân gồm 11 người được thông báo trước giờ bóng lăn khoảng 10 tiếng. Bất kỳ ai trong số 17 người còn lại có thắc mắc sẽ được giải đáp sau trận đấu. Ai dám làm trái lập tức bị đưa xuống tập cùng đội trẻ trong 2 tuần.
Sau khi về hưu, Sir Alex đưa bài học đó vào giảng dạy ở đại học Havard. Chiến thuật đàm phán “Có-Không-Có” được ông giới thiệu, sau này trở nên rất nổi tiếng tại Mỹ. Sir Alex tổng kết: “Khi tôi nói ‘Không’, bạn cần hiểu tôi đã nói ‘Có’ trước một lời đề nghị hấp dẫn hơn”.
(Còn tiếp... )
