| Bài viết cung cấp độc quyền bởi  |
Bán dữ liệu cũng có tiền…
Câu chuyện thứ nhất có tên FootballApp. Ứng dụng này, ra đời từ năm 2009 dưới cái tên iLiga, đã có tổng cộng 6,5 triệu lượt tải về và là một trong những ứng dụng về bóng đá thành công nhất. Mặc dù FootballApp hoàn toàn miễn phí đối với người sử dụng, những người sở hữu nó vẫn có rất nhiều cơ hội để kiếm tiền từ hoạt động bán quảng cáo. Lucas von Cranach, một doanh nhân người Đức và là hậu duệ của danh họa Lucas Cranach thời Phục hưng, tiết lộ rằng mình đã bắt đầu thu được lợi nhuận thông qua FootballApp – một kết quả trong mơ đối với không ít công ty mới khởi nghiệp ở châu Âu trong giai đoạn này. Mới nhất, vào tháng 4/2013 vừa qua, một nhóm nhà đầu tư mà đứng đầu là quỹ Earlybird Venture Capital đã rót thêm 10 triệu euro vốn đầu tư vào FootballApp và tương lai của nó là tương đối sáng sủa. Thực ra, trong thời buổi thế giới đang được công nghệ hóa một cách cao độ và việc viết ứng dụng để bán trên Appstore đang trở nên hết sức phổ biến như hiện nay thì các kỹ năng của Von Cranach cũng không có gì quá đặc biệt. Nhưng vấn đề là ở Mỹ, nơi sở hữu những lập trình viên giỏi nhất, thì túc cầu giáo lại không quá phổ biến và kéo theo đó là sự thiếu vắng những ứng dụng về bóng đá.
Vậy FootballApp cung cấp những gì cho người dùng, để khiến họ truy cập vào đó bình quân 2 giờ đồng hồ mỗi tháng? Hầu như tất cả các dữ liệu cần có về hơn 100 giải VĐQG trên khắp thế giới bằng 6 thứ tiếng: từ tỷ số đến bảng xếp hạng, từ cầu thủ ghi bàn đến các “thương binh”, từ số lần tranh chấp thay đôi thành công đến số lần việt vị. Người sử dụng cũng có thể tùy chỉnh các lựa chọn trong ứng dụng này để chỉ hiển thị duy nhất các thông tin về đội bóng mà mình yêu thích, kể cả các mục tiêu chuyển nhượng tiềm năng của CLB hoặc những cầu thủ sắp bị thanh lý. Và, ấn tượng hơn nữa, FootballApp có thể làm được tất cả những điều này mà chẳng cần thuê một phóng viên chiến trường nào. Von Cranach chỉ cần mua lại dữ liệu từ một bên thứ ba như Reuters hay Opta Sports, sau đó tổng hợp lại thành các gói thông tin cụ thể.
… thậm chí là rất nhiều tiền
Câu chuyện thứ hai, ồn ào hơn và cũng xảy ra gần đây hơn, là vụ chuyển nhượng quyền sở hữu của công ty dữ liệu thể thao Opta. Ngày 3/7 vừa rồi, tập đoàn truyền thông số Perform Group của tỷ phú Leonard Blatvanik đã bỏ ra 40 triệu bảng (và có thể tăng lên 47 triệu, tùy theo kết quả kinh doanh) để mua lại doanh nghiệp có tên đầy đủ là Opta Sports Data. Lý giải cho thương vụ này, GĐĐH Oliver Slipper của Perform Group cho biết: “Trong vài năm gần đây, tầm quan trọng của dữ liệu ngày càng gia tăng. Chúng tôi hy vọng Opta sẽ giúp mở rộng quy mô các thông tin mà chúng tôi có thể cung cấp cho khách hàng”. Opta, bên cạnh việc cung cấp dữ liệu về quãng đường di chuyển, số lần sút bóng, số pha lừa bóng thành công…. của các cầu thủ cho những hãng truyền hình lớn như BskyB hay Canal+, còn ký hợp đồng với hàng loạt CLB danh tiếng như Arsenal và Barcelona. Về cơ bản thì giới phân tích đánh giá đây là một quyết định sáng suốt của Perform Group, nhưng điều đáng nói không nằm ở chỗ đó.
Điểm đáng chú ý là khả năng kiếm tiền của Opta: chỉ tính riêng trong 6 tháng đầu năm 2013, doanh thu của công ty này đã đạt 12,5 triệu bảng so với mức 10,8 triệu vào cùng kỳ năm 2012 (tương đương với mức tăng trưởng 15,74%). Lợi nhuận trước thuế của Opta thậm chí tăng tới 44,4%, từ 0,9 triệu bảng trong nửa đầu năm 2012 lên 1,3 triệu trong năm nay.
Bóng đá đang bị công nghiệp hóa
Hai câu chuyện kể trên nói lên điều gì? Nói lên rằng thu thập, phân tích và bán các gói dữ liệu bóng đá cũng có thể trở thành một ngành kinh doanh sinh lời giống như buôn bán chứng khoán hay bất động sản. Và một khi đã có người bán (và bán chạy) thì tất nhiên sẽ có người mua: cho dù bóng đá là một môn thể thao “động” hơn (và khó phân tích hơn) rất nhiều so với bóng chày hay bóng rổ, các đội bóng đang ngày càng sử dụng nhiều dữ liệu trong việc đánh giá cũng như xây dựng lối chơi. Ví dụ nổi tiếng nhất có lẽ là trường hợp của Liverpool, CLB đã chiêu mộ bộ đôi Stewart Downing (một trong những tiền vệ cánh tạt bóng chính xác nhất) và Andy Carroll (một trong những tiền đạo tận dụng các quả tạt tốt nhất) với hy vọng gia tăng số bàn thắng nhưng cuối cùng lại thất bại thảm hại. Tất nhiên, tự bản thân dữ liệu không có lỗi, mà lỗi nằm ở người sử dụng nó. GĐTT của Liverpool vào thời điểm đó, Damien Comolli, không nhận ra rằng các quả tạt không phải là một phương pháp làm bàn hiệu quả: trong mùa giải 2011/12, trung bình các đội bóng ở Premier League phải mất đến 79 quả tạt để ghi được một bàn thắng, hiệu suất quá thấp so với việc sút bóng (10,98 cú sút/bàn).
Những người khác đã tận dụng kho dữ liệu một cách thông minh hơn, và đôi khi đó chính là sự khác biệt giữa thành công với thất bại. Một phần nhờ việc phân tích kỹ lưỡng các tình huống ném biên, Stoke City của Tony Pulis đã vững vàng trụ lại Premier League suốt 5 mùa giải vừa qua, còn chức VĐ Premiership 2011/12 của Manchester City có dấu ấn rất lớn từ… nhũng quả phạt góc. Thậm chí kể cả việc thay người cũng có thể được hệ thống hóa: Bret Myers, một cựu cầu thủ chuyên nghiệp nay trở thành giáo sư ở Trường Kinh doanh Villanova (Mỹ), đã chứng minh rằng đội bóng đang bị dẫn trước nên đưa ra sự thay đổi người thứ nhất trước phút 58, lần thay đổi thứ hai trước phút 73 và sử dụng quyền thay người cuối cùng trước phút 79. Nếu làm theo đúng những chỉ dẫn này, xác suất ghi bàn sẽ là 36% nhưng sẽ tụt xuống non nửa (chỉ còn 18,5%) nếu thay người không đúng hướng dẫn.
Sự phát triển của công nghệ và những ứng dụng của nó vào bóng đá sẽ giúp các CLB tối ưu hóa lối chơi (đương nhiên). Nhưng xu hướng ấy cũng gây ra một vấn đề nguy hiểm: bóng đá ngày càng bị “công thức hóa”, được tính toán chi li và tỉ mỉ nhất có thể, còn đa phần các cầu thủ ra sân với những nhiệm vụ được lập trình vô cùng kỹ lưỡng. Sự ngẫu hứng và sáng tạo vì thế cũng mai một đi, và những cú lừa bóng kỳ ảo của Zidane hay Maradona dần dần chỉ còn là ký ức. Nếu bóng đá thực sự trở thành một ngành công nghiệp, với 22 chi tiết trên sân vân hành như những cỗ máy, có ai còn muốn theo dõi nó hàng tuần nữa không?
Câu chuyện thứ nhất có tên FootballApp. Ứng dụng này, ra đời từ năm 2009 dưới cái tên iLiga, đã có tổng cộng 6,5 triệu lượt tải về và là một trong những ứng dụng về bóng đá thành công nhất. Mặc dù FootballApp hoàn toàn miễn phí đối với người sử dụng, những người sở hữu nó vẫn có rất nhiều cơ hội để kiếm tiền từ hoạt động bán quảng cáo. Lucas von Cranach, một doanh nhân người Đức và là hậu duệ của danh họa Lucas Cranach thời Phục hưng, tiết lộ rằng mình đã bắt đầu thu được lợi nhuận thông qua FootballApp – một kết quả trong mơ đối với không ít công ty mới khởi nghiệp ở châu Âu trong giai đoạn này. Mới nhất, vào tháng 4/2013 vừa qua, một nhóm nhà đầu tư mà đứng đầu là quỹ Earlybird Venture Capital đã rót thêm 10 triệu euro vốn đầu tư vào FootballApp và tương lai của nó là tương đối sáng sủa. Thực ra, trong thời buổi thế giới đang được công nghệ hóa một cách cao độ và việc viết ứng dụng để bán trên Appstore đang trở nên hết sức phổ biến như hiện nay thì các kỹ năng của Von Cranach cũng không có gì quá đặc biệt. Nhưng vấn đề là ở Mỹ, nơi sở hữu những lập trình viên giỏi nhất, thì túc cầu giáo lại không quá phổ biến và kéo theo đó là sự thiếu vắng những ứng dụng về bóng đá.
Vậy FootballApp cung cấp những gì cho người dùng, để khiến họ truy cập vào đó bình quân 2 giờ đồng hồ mỗi tháng? Hầu như tất cả các dữ liệu cần có về hơn 100 giải VĐQG trên khắp thế giới bằng 6 thứ tiếng: từ tỷ số đến bảng xếp hạng, từ cầu thủ ghi bàn đến các “thương binh”, từ số lần tranh chấp thay đôi thành công đến số lần việt vị. Người sử dụng cũng có thể tùy chỉnh các lựa chọn trong ứng dụng này để chỉ hiển thị duy nhất các thông tin về đội bóng mà mình yêu thích, kể cả các mục tiêu chuyển nhượng tiềm năng của CLB hoặc những cầu thủ sắp bị thanh lý. Và, ấn tượng hơn nữa, FootballApp có thể làm được tất cả những điều này mà chẳng cần thuê một phóng viên chiến trường nào. Von Cranach chỉ cần mua lại dữ liệu từ một bên thứ ba như Reuters hay Opta Sports, sau đó tổng hợp lại thành các gói thông tin cụ thể.
… thậm chí là rất nhiều tiền
Câu chuyện thứ hai, ồn ào hơn và cũng xảy ra gần đây hơn, là vụ chuyển nhượng quyền sở hữu của công ty dữ liệu thể thao Opta. Ngày 3/7 vừa rồi, tập đoàn truyền thông số Perform Group của tỷ phú Leonard Blatvanik đã bỏ ra 40 triệu bảng (và có thể tăng lên 47 triệu, tùy theo kết quả kinh doanh) để mua lại doanh nghiệp có tên đầy đủ là Opta Sports Data. Lý giải cho thương vụ này, GĐĐH Oliver Slipper của Perform Group cho biết: “Trong vài năm gần đây, tầm quan trọng của dữ liệu ngày càng gia tăng. Chúng tôi hy vọng Opta sẽ giúp mở rộng quy mô các thông tin mà chúng tôi có thể cung cấp cho khách hàng”. Opta, bên cạnh việc cung cấp dữ liệu về quãng đường di chuyển, số lần sút bóng, số pha lừa bóng thành công…. của các cầu thủ cho những hãng truyền hình lớn như BskyB hay Canal+, còn ký hợp đồng với hàng loạt CLB danh tiếng như Arsenal và Barcelona. Về cơ bản thì giới phân tích đánh giá đây là một quyết định sáng suốt của Perform Group, nhưng điều đáng nói không nằm ở chỗ đó.
Điểm đáng chú ý là khả năng kiếm tiền của Opta: chỉ tính riêng trong 6 tháng đầu năm 2013, doanh thu của công ty này đã đạt 12,5 triệu bảng so với mức 10,8 triệu vào cùng kỳ năm 2012 (tương đương với mức tăng trưởng 15,74%). Lợi nhuận trước thuế của Opta thậm chí tăng tới 44,4%, từ 0,9 triệu bảng trong nửa đầu năm 2012 lên 1,3 triệu trong năm nay.
Bóng đá đang bị công nghiệp hóa
Hai câu chuyện kể trên nói lên điều gì? Nói lên rằng thu thập, phân tích và bán các gói dữ liệu bóng đá cũng có thể trở thành một ngành kinh doanh sinh lời giống như buôn bán chứng khoán hay bất động sản. Và một khi đã có người bán (và bán chạy) thì tất nhiên sẽ có người mua: cho dù bóng đá là một môn thể thao “động” hơn (và khó phân tích hơn) rất nhiều so với bóng chày hay bóng rổ, các đội bóng đang ngày càng sử dụng nhiều dữ liệu trong việc đánh giá cũng như xây dựng lối chơi. Ví dụ nổi tiếng nhất có lẽ là trường hợp của Liverpool, CLB đã chiêu mộ bộ đôi Stewart Downing (một trong những tiền vệ cánh tạt bóng chính xác nhất) và Andy Carroll (một trong những tiền đạo tận dụng các quả tạt tốt nhất) với hy vọng gia tăng số bàn thắng nhưng cuối cùng lại thất bại thảm hại. Tất nhiên, tự bản thân dữ liệu không có lỗi, mà lỗi nằm ở người sử dụng nó. GĐTT của Liverpool vào thời điểm đó, Damien Comolli, không nhận ra rằng các quả tạt không phải là một phương pháp làm bàn hiệu quả: trong mùa giải 2011/12, trung bình các đội bóng ở Premier League phải mất đến 79 quả tạt để ghi được một bàn thắng, hiệu suất quá thấp so với việc sút bóng (10,98 cú sút/bàn).
Những người khác đã tận dụng kho dữ liệu một cách thông minh hơn, và đôi khi đó chính là sự khác biệt giữa thành công với thất bại. Một phần nhờ việc phân tích kỹ lưỡng các tình huống ném biên, Stoke City của Tony Pulis đã vững vàng trụ lại Premier League suốt 5 mùa giải vừa qua, còn chức VĐ Premiership 2011/12 của Manchester City có dấu ấn rất lớn từ… nhũng quả phạt góc. Thậm chí kể cả việc thay người cũng có thể được hệ thống hóa: Bret Myers, một cựu cầu thủ chuyên nghiệp nay trở thành giáo sư ở Trường Kinh doanh Villanova (Mỹ), đã chứng minh rằng đội bóng đang bị dẫn trước nên đưa ra sự thay đổi người thứ nhất trước phút 58, lần thay đổi thứ hai trước phút 73 và sử dụng quyền thay người cuối cùng trước phút 79. Nếu làm theo đúng những chỉ dẫn này, xác suất ghi bàn sẽ là 36% nhưng sẽ tụt xuống non nửa (chỉ còn 18,5%) nếu thay người không đúng hướng dẫn.
 |
| Bàn thắng của Kompany có dấu ấn lớn của việc phân tích các quả phạt góc |
Sự phát triển của công nghệ và những ứng dụng của nó vào bóng đá sẽ giúp các CLB tối ưu hóa lối chơi (đương nhiên). Nhưng xu hướng ấy cũng gây ra một vấn đề nguy hiểm: bóng đá ngày càng bị “công thức hóa”, được tính toán chi li và tỉ mỉ nhất có thể, còn đa phần các cầu thủ ra sân với những nhiệm vụ được lập trình vô cùng kỹ lưỡng. Sự ngẫu hứng và sáng tạo vì thế cũng mai một đi, và những cú lừa bóng kỳ ảo của Zidane hay Maradona dần dần chỉ còn là ký ức. Nếu bóng đá thực sự trở thành một ngành công nghiệp, với 22 chi tiết trên sân vân hành như những cỗ máy, có ai còn muốn theo dõi nó hàng tuần nữa không?
|
Quang Hải |
00:00 30/11/-0001
