Quyết định thay người không chỉ nhằm thay thế các cầu thủ đã kiệt sức, mà còn có ý nghĩa to lớn về mặt chiến thuật nhưng liệu bạn đã hiểu về các quy định liên quan. Liệu luật có cho phép đổi lại cầu thủ đã ra sân? Và tối đa được thay bao nhiêu người? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về luật thay người theo chuẩn FIFA mới nhất năm 2025, để hiểu rõ hơn về quy định này và những tình huống thực tế đầy thú vị.
Định nghĩa & Trích luật chính thức
Theo Điều Luật thứ 3 – Cầu thủ và người thay thế của FIFA/IFAB (bản cập nhật 2025/2026), luật thay người quy định việc đưa cầu thủ dự bị vào sân thay thế cầu thủ chính thức trong trận đấu. Mục đích là giúp các đội bóng điều chỉnh chiến thuật, bảo vệ sức khỏe cầu thủ, hoặc ứng phó với chấn thương. Cụ thể, FIFA cho phép mỗi đội thay tối đa 5 cầu thủ trong 90 phút thi đấu chính thức, nhưng chỉ được thực hiện trong 3 lần dừng trận đấu. Trong trường hợp trận đấu kéo dài đến hiệp phụ, một quyền thay người bổ sung (tổng cộng 6 cầu thủ) và một lần dừng trận đấu thêm được phép. Quan trọng: Cầu thủ đã bị thay ra không được phép trở lại sân (Điều Luật thứ 3, IFAB 2025/2026).
Luật này được diễn giải đơn giản: Mỗi đội có thể thay đổi đội hình để tối ưu chiến thuật, nhưng phải tuân thủ nghiêm ngặt quy trình và số lượng do trọng tài kiểm soát. Điều này đảm bảo trận đấu diễn ra công bằng và không bị gián đoạn quá nhiều.
Luật được áp dụng ra sao?
Luật thay người được áp dụng theo các điều kiện và quy trình cụ thể như sau:
Số lượng thay người:
Trong 90 phút thi đấu chính thức, mỗi đội được thay tối đa 5 cầu thủ trong 3 lần dừng trận đấu. Nếu không sử dụng hết quyền thay người trong thời gian chính thức, đội có thể dùng quyền còn lại trong hiệp phụ.
Trong hiệp phụ, mỗi đội được phép thay thêm 1 cầu thủ (tổng cộng 6) trong một lần dừng bổ sung.
Trong các trận giao hữu, số lượng thay người có thể vượt con số 6 cầu thủ, nhưng vẫn cần sự đồng ý của trọng tài.
Quy trình thay người:
Thay người chỉ được thực hiện khi trọng tài chính ra hiệu lệnh tạm dừng trận đấu và trọng tài biên giơ biển báo thay người.
Cầu thủ bị thay phải rời sân trước khi cầu thủ dự bị vào sân. Nếu cầu thủ dự bị vào sân mà không được phép, đội vi phạm có thể bị phạt một quả đá phạt gián tiếp.
Thay người có thể diễn ra trong thời gian nghỉ giữa hiệp, nhưng phải được trọng tài chấp thuận và hoàn thành nhanh chóng.
Không được đổi lại cầu thủ: Một khi cầu thủ đã bị thay ra, họ không được phép quay lại sân trong suốt trận đấu. Điều này áp dụng cho cả thời gian chính thức và hiệp phụ.
Quy định với người ngoài cuộc: Ban huấn luyện, quan chức đội bóng, hoặc cầu thủ dự bị không được tự ý vào sân mà không có sự cho phép của trọng tài. Vi phạm có thể dẫn đến cảnh cáo hoặc truất quyền thi đấu.
Ví dụ trong lịch sử bóng đá
Một trong những tình huống thay người đáng nhớ nhất là tại World Cup 1994, khi thủ môn Gianluca Pagliuca của Italia bị thẻ đỏ trong trận gặp Na Uy. HLV Arrigo Sacchi buộc phải thay Roberto Baggio để đưa thủ môn dự bị Luca Marchegiani vào sân. Quyết định này gây tranh cãi vì làm mất đi một cầu thủ tấn công chủ chốt, nhưng đó là minh chứng cho sự phức tạp của luật thay người khi đội bóng phải điều chỉnh đội hình trong tình huống bất ngờ.
Một ví dụ gần đây hơn là tại EURO 2020, trận chung kết giữa Anh và Italia. HLV Gareth Southgate thay Marcus Rashford và Jadon Sancho vào sân ở phút 120 để đá luân lưu, nhưng cả hai đều sút hỏng, khiến Anh thua trận. Quyết định thay người này bị chỉ trích nặng nề, nhưng nó cho thấy tầm quan trọng của việc sử dụng quyền thay người đúng thời điểm.
Hiểu lầm phổ biến/Lỗi suy luận
Nhiều người hâm mộ bóng đá thường hiểu sai về luật thay người, dẫn đến tranh cãi không đáng có. Dưới đây là một số nhầm lẫn phổ biến:
Nhầm lẫn: Có thể thay người bất kỳ lúc nào trong trận đấu.
Sự thật: Thay người chỉ được thực hiện khi trọng tài cho phép dừng trận đấu. Nếu cầu thủ tự ý vào sân, đội bóng có thể bị phạt.
Nhầm lẫn: Cầu thủ bị thay ra có thể quay lại sân.
Sự thật: Theo luật FIFA, cầu thủ đã rời sân không được phép trở lại, kể cả trong hiệp phụ.
Nhầm lẫn: Mỗi lần dừng trận đấu chỉ thay được một người.
Sự thật: Một lần dừng có thể thay nhiều cầu thủ cùng lúc, miễn là không vượt quá 5 người trong 90 phút.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
* Tối đa được thay bao nhiêu cầu thủ trong một trận đấu?
Mỗi đội được thay tối đa 5 cầu thủ trong 90 phút, và thêm 1 cầu thủ trong hiệp phụ (tổng cộng 6). Trong các trận giao hữu, con số này có thể trên 6, tùy giải đấu.
* Cầu thủ bị thay ra có được quay lại sân không?
Không, theo luật FIFA, cầu thủ đã bị thay ra không được phép trở lại sân trong suốt trận đấu.
* Thay người có được thực hiện trong giờ nghỉ giữa hiệp không?
Có, nhưng phải được trọng tài đồng ý và hoàn thành nhanh chóng trước khi hiệp mới bắt đầu.
Luật thay người là một yếu tố quan trọng giúp các đội bóng linh hoạt chiến thuật và bảo vệ sức khỏe cầu thủ. Với quy định tối đa 5 cầu thủ trong 3 lần dừng trận đấu (6 trong hiệp phụ), FIFA đã tạo điều kiện để trận đấu trở nên hấp dẫn hơn. Tuy nhiên, việc sử dụng quyền thay người đúng thời điểm vẫn là bài toán chiến thuật đầy thách thức. Để hiểu thêm về các luật bóng đá, bạn có thể đọc các bài: “Ném biên là gì - Luật và cơ hội tạo ra khoảnh khắc quyết định” hoặc “Việt vị là gì? Cách bắt việt vị dễ hiểu bằng ví dụ & VAR” hay các bài viết khác trong chuyên mục "Kiến thức bóng đá" để nắm rõ hơn về cách luật bóng đá được áp dụng.
