Đối với hai nửa của Glasgow, thập niên 1990 mang đến những ký ức trái ngược. Celtic chỉ giành được một chức vô địch, trong khi Rangers, với sức mạnh tài chính vượt trội, đã thống trị quốc nội với 9 danh hiệu. Nhưng đối với những người hâm mộ bóng đá Scotland trung lập, thập niên 90 là một kỷ nguyên vàng.
Đó là thời điểm mà việc xem một trận derby Glasgow không chỉ là để chứng kiến sự kịch tính đến nảy lửa, mà còn là để chiêm ngưỡng những tài năng hàng đầu Châu Âu đối đầu trực tiếp trong một trận cầu không thể bỏ lỡ.
Sức mạnh của Rangers: Từ các tuyển thủ Anh đến Gazza
Vào đầu những năm 90, Rangers thống trị đã sở hữu nhiều tuyển thủ Anh như bất kỳ đội bóng hàng đầu nào ở phía nam biên giới. Terry Butcher, Mark Hateley, Chris Woods, và Gary Stevens đều là những trụ cột của đội bóng. Sức mạnh của họ được khẳng định khi họ hiên ngang loại nhà vô địch Anh Leeds United ở cả hai lượt trận tại Champions League 1992-93.
Để dễ hình dung, hãy tưởng tượng nhà vô địch Scotland năm 2025 loại Manchester City của Pep Guardiola khỏi Champions League. Điều đó cho thấy sự thay đổi địa vị đáng kinh ngạc của bóng đá Scotland trong những năm qua.
Sức hút của giải đấu được tăng cường bởi hai bản hợp đồng bom tấn. Năm 1994, Rangers ký hợp đồng với Brian Laudrup, nhạc trưởng người Đan Mạch, người vừa vô địch Champions League cùng AC Milan. Một năm sau, họ tạo ra một cơn địa chấn thực sự khi mang về Paul Gascoigne ("Gazza") từ Lazio với giá 4,3 triệu bảng.
Việc được chứng kiến hai tiền vệ tấn công đẳng cấp thế giới như vậy chơi trong cùng một đội là một điều vô cùng phấn khích. Laudrup lịch lãm, trong khi Gazza, với sự tinh quái lại không ngần ngại khiêu khích các CĐV Celtic.
Thậm chí, Rangers còn tham vọng đến mức đã cố gắng ký hợp đồng với cầu thủ hay nhất thế giới lúc bấy giờ, người ngoài hành tinh Ronaldo của Brazil, vào năm 1997. Dù thương vụ thất bại, nó cho thấy một sự thật không thể chối cãi: Rangers khi đó là gã khổng lồ của bóng đá Châu Âu.
Celtic: Sự lãng mạn, những kẻ nổi loạn và sự xuất hiện của một vị vua
Trong khi đó, Celtic đã trải qua một thập kỷ ít thành công hơn, thường xuyên phải xếp sau không chỉ Rangers mà cả Aberdeen rất mạnh. Nhưng Celtic vẫn giữ được bản sắc của mình: một CLB sở hữu lối chơi lãng mạn.
Ban đầu, Celtic tự hào với những tài năng nội địa như Paul McStay và John Collins. Nhưng theo thời gian, họ bắt đầu đầu tư mạnh hơn để chiêu mộ những ngôi sao quốc tế. Pierre van Hooijdonk, tiền đạo người Hà Lan, ghi dấu ấn ngay trận ra mắt bằng một pha solo tuyệt đẹp.
Năm 1996, Paolo Di Canio xuất hiện, mang theo sự kết hợp quen thuộc giữa thiên tài và sự nổi loạn, bao gồm cả một tấm thẻ đỏ… khi trận đấu với Rangers đã kết thúc. Cùng với cầu thủ chạy cánh người Bồ Đào Nha Jorge Cadete, họ tạo nên một Celtic đầy màu sắc, rực rỡ nhưng cũng cực kỳ thất thường.
Và rồi, vào năm 1997, một người xuất hiện mang theo sứ mệnh cao cả: Henrik Larsson. Với mái tóc dreadlocks, Larsson nhanh chóng tạo ra ảnh hưởng lớn ngay từ những trận đầu tiên. Anh giúp Celtic chặn đứng chuỗi thống trị của Rangers và ngăn đối thủ giành 10 chức vô địch liên tiếp.
Trong 7 mùa giải tại Glasgow, Larsson ghi 242 bàn thắng, trở thành một trong những huyền thoại vĩ đại nhất trong lịch sử Celtic. Anh không chỉ mang lại hiệu quả chuyên môn mà còn định hình lại tinh thần chiến đấu và niềm tin của câu lạc bộ trong giai đoạn đầy áp lực ấy.
Sự thay đổi của thời thế
Nhưng chính sự nghiệp huy hoàng của Larsson ở Celtic cũng đã báo hiệu sự kết thúc của một kỷ nguyên. Vào đầu những năm 2000, câu hỏi được đặt ra là: Tại sao một cầu thủ giỏi như Larsson (người sau này đã chứng minh đẳng cấp ở Barcelona và Manchester United) lại chơi bóng ở Scotland?
Sự trỗi dậy của Ngoại hạng Anh ở Anh, được thúc đẩy bởi các hợp đồng truyền hình khổng lồ, đã thay đổi mọi thứ. Bóng đá Châu Âu không còn là về quy mô của CLB, mà là về quy mô của giải đấu mà CLB của bạn tham gia. Việc được chơi ở Ngoại hạng Anh, La Liga hay Serie A, ngay cả khi chỉ là một đội tầm trung, đã trở thành chìa khóa cho sự giàu có và quyền lực.
Celtic và Rangers không phải là nạn nhân duy nhất. Những "ông kẹ" lịch sử của Đông Âu như Steaua Bucharest hay Sao Đỏ Belgrade giờ đây thậm chí không thể cạnh tranh với những CLB như Barnsley hay Bournemouth trong việc ký hợp đồng với cầu thủ.
Dù cả hai gã khổng lồ Glasgow đều đã lọt vào các trận chung kết cúp Châu Âu trong những năm 2000, nhưng sức hấp dẫn của giải đấu đã không còn như xưa. Thập niên 90 vẫn còn đó như một ký ức ngọt ngào, một thời đại mà những cái tên vĩ đại trên lưng áo hoàn toàn xứng đáng với tầm vóc của những logo vĩ đại ở phía trước ngực.
