Trong môi trường khắc nghiệt của Ngoại hạng Anh, nơi ranh giới giữa thắng và bại thường vô cùng mong manh, các huấn luyện viên thường nhắc đến những "khoảnh khắc" biệt lập có thể định đoạt cục diện trận đấu.
Đối với Tottenham Hotspur, thất bại tủi hổ 1-4 dưới tay đại kình địch Arsenal tại sân Emirates vào Chủ nhật vừa qua không chỉ là kết quả của sự yếu kém về mặt tỷ số, mà là tập hợp của hàng loạt khoảnh khắc sai lầm mang tính hệ thống.
Những sai lầm nối tiếp sai lầm
Trước khi đi sâu vào nguyên nhân cốt lõi, cần nhìn lại cách Spurs sụp đổ. Destiny Udogie đã chọn vị trí sai lầm, đứng thấp hơn hàng thủ cả một thước, khiến Leandro Trossard không bị việt vị trong bàn mở tỷ số của Arsenal.
Tiếp đó, bộ đôi Rodrigo Bentancur và Joao Palhinha phòng ngự hớ hênh, để Eberechi Eze thoải mái nhảy múa vượt qua và ghi bàn thứ hai. Sự thiếu quyết liệt trong việc áp sát cú sút của Eze ở bàn thứ hai đã hoàn toàn dập tắt hy vọng của đội khách.
Guglielmo Vicario, thủ thành của Spurs, đã phát biểu trên Sky Sports sau trận đấu rằng đội bóng đã chơi "quá thụ động" và thiếu "tinh thần chiến đấu".
Vicario ám chỉ việc các đồng đội không hoàn thành nhiệm vụ phòng ngự, dù là do mất tập trung hay khả năng thực thi kém. Điều này trái ngược hoàn toàn với hình ảnh của Tottenham hồi đầu mùa giải – một đội bóng bất bại trên sân khách, từng thắng Manchester City 2-0 và chỉ chịu thua Paris Saint-Germain trên chấm phạt đền ở Siêu cúp châu Âu. Khi đó, dưới sự dẫn dắt của Thomas Frank, Spurs cho thấy họ có thể hạn chế sức mạnh của các đối thủ ưu tú trong khi vẫn duy trì sự nguy hiểm trên hàng công.
Tuy nhiên, kể từ chuỗi 3 trận khởi đầu đầy hứa hẹn, Tottenham đã không còn thuyết phục được ai, ngoại trừ chiến thắng 4-0 trước một Copenhagen dưới cơ tại Champions League. Và trong trận Derby Bắc London vừa qua, một khoảnh khắc tưởng chừng vô hại đã lột tả trần trụi vấn đề của họ.
27 giây của sự sợ hãi: Phân tích quả ném biên định mệnh
Sau khi Richarlison rút ngắn tỷ số bằng một pha lốp bóng tuyệt đẹp từ gần giữa sân, Tottenham đã có khoảng 20 phút kiểm soát bóng tốt nhất trận đấu.
Dù đội bóng của Mikel Arteta chủ động nhường thế trận, Spurs đã có cơ hội dâng cao để tìm kiếm cuộc lội ngược dòng. Tại thời điểm đó, một quả ném biên của Djed Spence cách khung thành David Raya khoảng 40 yards (hơn 36 mét) có vẻ không quan trọng. Nhưng chính nó là khởi đầu cho một chuỗi sự kiện dẫn đến thảm họa.
Đứng trước đường biên, Djed Spence đối mặt với ba lựa chọn: ném về cho Cristian Romero, ném dọc biên cho Richarlison, hoặc ném cho Mohammed Kudus đứng gần đó.
Theo phân tích, cả ba lựa chọn này của Spence đều mang tính tiêu cực. Ném về cho Romero đồng nghĩa với việc mất đi lợi thế lãnh thổ bên phần sân Arsenal, buộc Spurs phải triển khai lại từ đầu. Trong khi đó, Richarlison và Kudus dù đứng phía trên nhưng bị kèm rất chặt, dễ dàng bị cô lập nếu nhận bóng dưới áp lực. Khả năng chuyển hóa tình huống này thành một đợt tấn công là rất thấp.
Vấn đề càng trầm trọng hơn khi nhìn vào vị trí của Xavi Simons. Cầu thủ này từng tỏa sáng trong không gian hẹp với vai trò số 10 tại RB Leipzig và PSV, về lý thuyết là người lý tưởng để lùi lại vào các khoảng trống nhằm nhận bóng.
Nếu Simons di chuyển hợp lý, anh sẽ tạo ra thêm một điểm nhận bóng bên cạnh Richarlison, Kudus và Spence, tăng khả năng giữ bóng và tiếp cận vòng cấm Arsenal. Là một cầu thủ thuận chân phải, Simons thích di chuyển từ cánh trái vào trung lộ, nhưng việc anh không hỗ trợ Spence cho thấy sự thất bại trong việc nhận diện vị trí tối ưu hoặc một chỉ đạo chiến thuật sai lầm khuyến khích việc lùi sâu.
Kết quả là Spence chọn giải pháp an toàn nhất nhưng cũng tai hại nhất: ném về cho Cristian Romero. Trung vệ người Argentina – người có khả năng phân phối bóng tốt nhất của Spurs – lại lùi sâu hơn về phần sân nhà rồi chuyền về cho thủ môn Vicario.
Dưới áp lực, Vicario buộc phải phất một đường bóng dài với tỷ lệ thành công thấp hướng đến Richarlison ở giữa sân. Hậu vệ Arsenal, Piero Hincapie, đã chiến thắng trong pha tranh chấp trên không với cầu thủ người Brazil.
Tottenham thua trong tình huống bóng hai – một chủ đề xuyên suốt thất bại này. Arsenal lập tức chuyển đổi cơ hội đó thành đợt tấn công, kết thúc bằng bàn thắng hoàn tất cú hat-trick của Eberechi Eze. Eze sau đó thừa nhận anh đã cầu nguyện cho khoảnh khắc này trước trận đấu, sau khi suýt gia nhập Spurs vào mùa hè.
Vấn đề về tâm lý và bản sắc
Chỉ mất 27 giây từ lúc bóng rời tay Spence đến khi nằm gọn trong lưới Vicario. Chuỗi 27 giây đó cho chúng ta biết nhiều điều về Tottenham hiện tại hơn bất kỳ thống kê nào.
Khi được hỏi về tình huống ném biên này, HLV Thomas Frank nói: "Chúng tôi luôn muốn sự dũng cảm. Bạn cần phải kiên định... Tôi sẽ lo lắng hơn nếu tỷ số lúc đó là 0-0 hoặc 1-0".
Tuy nhiên, thực tế trên sân lại phản ánh điều ngược lại. Các màn trình diễn trước Arsenal và thất bại 0-1 trên sân nhà trước Chelsea trong tháng này cho thấy một tư duy không xứng tầm với nhà đương kim vô địch Europa League.
Phải đợi đến khi Mathys Tel và Wilson Odobert vào sân từ ghế dự bị trong trận gặp Man Utd, Spurs mới tạo ra chút sức ép tấn công. Trước đó, họ thi đấu hệt như trong trận thua Aston Villa 1-2 hay trận hòa may mắn 0-0 trước Monaco.
Những từ ngữ như tham vọng, ý đồ, khát khao đều có thể được dùng để mô tả những gì Spurs đang thiếu. Các quyết định nhân sự và chiến thuật đóng vai trò quan trọng, nhưng sự thiếu hụt tâm lý chiến thắng là sợi dây xuyên suốt kết nối tất cả các thất bại này.
Thomas Frank thừa nhận: "Chúng tôi đã cố gắng đến đây, chơi quyết liệt và gây áp lực tầm cao... Nhưng chúng tôi không thành công ở điểm đó. Chúng tôi bị đẩy lùi và trở nên quá thụ động. Trông như thể chúng tôi đang chạy theo họ".
Ông cũng nhấn mạnh sự chênh lệch về quá trình xây dựng đội bóng: Arsenal đã đi được 6 năm, trong khi ông mới chỉ nắm quyền 4 tháng. Dù vậy, Frank vẫn kỳ vọng đội bóng phải cạnh tranh tốt hơn, giống như cách họ đã làm trước Man City và PSG.
Vào thứ Tư tới, Frank sẽ đối mặt với một thử thách tương tự khi hành quân đến sân Parc des Princes đầy thù địch để gặp lại nhà vô địch châu Âu PSG. Spurs cần phải tìm lại đẳng cấp mà họ từng thể hiện ở Siêu cúp châu Âu.
Dù lối chơi tấn công của Tottenham chưa cho thấy sự tiến hóa rõ rệt hay các mảng miếng phối hợp nhất quán qua từng trận đấu, họ vẫn sở hữu chất lượng cá nhân và sự nguy hiểm từ các tình huống cố định để làm tổn thương một PSG đang sứt mẻ vì chấn thương.
Nhưng để giành được một kết quả khả quan, điều tiên quyết là Thomas Frank phải truyền được "ý đồ tấn công" và sự dũng cảm cho các học trò – thứ đã hoàn toàn vô hình tại Emirates vào Chủ nhật vừa qua. Nếu những quả ném biên vẫn được thực hiện với tư tưởng sợ hãi như của Djed Spence, Tottenham sẽ còn đi sai hướng dài dài.
