Hãy quên đi các trận vòng loại hay những lời hứa hẹn từ chủ tịch FIFA Gianni Infantino. Dấu mốc thực sự cho thấy World Cup 2026 đang đến gần chính là màn ra mắt của các linh vật. Và lần này, vì là kỳ World Cup đầu tiên được tổ chức ở ba quốc gia, người hâm mộ sẽ không chỉ có một, mà là ba linh vật. Xin giới thiệu: Chú nai Maple (Canada), báo đốm Zayu (Mexico) và đại bàng Clutch (Mỹ).
FIFA đã tự hào công bố sự kiện này như một "lễ kỷ niệm táo bạo và đột phá như chính giải đấu". Nhưng khi phân tích kỹ hơn, bộ ba linh vật này dường như nói lên nhiều điều về những khuôn mẫu văn hóa của các nước chủ nhà hơn là về bóng đá.
Clutch - Đại bàng Mỹ và nỗi ám ảnh với chiến thắng
Đầu tiên, phải nhắc đến Mỹ, nước chủ nhà có vẻ như được chú ý nhất hơn cả vì mức độ hiện đại, hoành tráng về cơ sở vật chất cũng như độ chịu chi, và một phần cũng do mối quan hệ đặc biệt của Tổng thống Trump và Chủ tịch FIFA, Gianni Infantino.
Linh vật của Mỹ là một chú đại bàng hói tên Clutch. Theo tài liệu quảng cáo của FIFA, Clutch "sở hữu một khao khát phiêu lưu không thể dập tắt" và "không biết sợ hãi trên sân cỏ".
Cái tên "Clutch" mới thật sự đáng bàn, "clutch" là thuật ngữ trong thể thao chỉ khoảnh khắc xuất thần ở những giờ phút quyết định. Khi dùng nó để đặt cho một linh vật hoạt hình, người ta cho thấy một văn hóa thể thao quá nghiêm túc, đến mức không thể chọn một cái tên vui vẻ mà phải gắn với tinh thần thống trị và chiến thắng. Nghe như thể đây không chỉ là trò giải trí, mà linh vật này buộc phải thể hiện sự "clutch", buộc phải giành chiến thắng.
Maple - Chú nai sừng tấm và sự lười biếng trong sáng tạo
Nếu linh vật của Mỹ thể hiện sự sáng tạo thái quá, thì linh vật của Canada lại đi theo hướng ngược lại. Cái tên Maple (Cây Phong, vốn là biểu tượng của Canada) nghe như thể ai đó đã quên mất nhiệm vụ đặt tên, nhớ ra vào phút chót, rồi vội vàng mở trang Wikipedia của Canada và chọn một trong những từ đầu tiên họ nhìn thấy.
Maple được giới thiệu là "nghệ sĩ yêu phong cách đường phố, đam mê âm nhạc và là một thủ môn tận tụy". Nhưng chi tiết "yêu phong cách đường phố" lại tạo cảm giác gượng gạo, như thể cố tình trẻ hóa hình ảnh để trông ngầu và hợp thời.
Việc chọn một thủ môn làm linh vật cũng khá lạ, vì vị trí này thường không gắn liền với sự sáng tạo. Nhưng có lẽ đây là một nỗ lực để phá vỡ những định kiến đó.
Zayu - Báo đốm và một tia hy vọng
Trong bộ ba, Zayu của Mexico có vẻ là linh vật hấp dẫn nhất đối với trẻ em, đơn giản vì báo đốm vốn dĩ đã là một loài vật rất ngầu.
Tất nhiên, phần giới thiệu cũng đầy những lời sáo rỗng. FIFA nói rằng cái tên Zayu "lấy cảm hứng từ sự đoàn kết, sức mạnh và niềm vui", đồng thời "tôn vinh văn hóa Mexico" và "kết nối mọi người vượt qua biên giới bằng niềm đam mê".
Dù vậy, có một chi tiết đáng chú ý. Khi FIFA nhấn mạnh đến việc gắn kết con người vượt qua "biên giới", một từ vốn rất nhạy cảm trong quan hệ Mexico và Mỹ vì vấn nạn nhập cư bất hợp pháp. Đây rất có thể là một thông điệp tích cực, nếu một linh vật hoạt hình có thể truyền cho trẻ em suy nghĩ rằng những người bên kia biên giới không đáng sợ, thì điều đó rõ ràng là đáng hoan nghênh.
Một di sản dễ bị lãng quên?
FIFA còn đưa bộ ba linh vật này vào trò chơi điện tử mới mang tên FIFA Heroes, nơi người chơi có thể điều khiển chúng bên cạnh cả những huyền thoại bóng đá lẫn nhân vật hư cấu. Hãy thử hình dung một đội hình gồm Đại bàng Clutch, Lionel Messi, Chó Bluey, Tony Soprano và Người Nhện, ý tưởng nghe vừa buồn cười vừa gượng ép.
Nhưng đó chính là số phận quen thuộc của các linh vật World Cup. Chúng tràn ngập khắp nơi trong một tháng ngắn ngủi, rồi nhanh chóng bị lãng quên sau tiếng còi mãn cuộc. Nếu không có điều gì thực sự cuốn hút, rất có thể Clutch, Maple và Zayu cũng sẽ biến mất khỏi trí nhớ chung ngay khi những bông hoa giấy được dọn đi vào năm 2026.
