Việc chiêu mộ và sử dụng các cầu thủ nhập tịch cùng lực lượng Việt kiều tài năng đang được xem là một hướng đi chiến lược, nhằm hiện thực hóa giấc mơ World Cup của đội tuyển Việt Nam. Tuy nhiên, hành trình này không hề bằng phẳng khi vấp phải những quy định chặt chẽ từ Liên đoàn Bóng đá Thế giới (FIFA), đặt ra nhiều thách thức cho "Những chiến binh sao Vàng".
Mới đây, thông tin trung vệ người Brazil Gustavo Sant Ana Santos được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị các cơ quan chức năng hỗ trợ thủ tục nhập tịch đã mang đến nhiều hy vọng. Trong công văn gửi Bộ Tư pháp và Bộ Công an, cơ quan quản lý nhấn mạnh Gustavo là cầu thủ "có chuyên môn, tài năng, phù hợp với bóng đá Việt Nam", là sự bổ sung cần thiết cho mục tiêu vươn tầm của đội tuyển.
Với hơn 5 năm thi đấu tại V.League trong màu áo nhiều câu lạc bộ, Gustavo về lý thuyết đã đáp ứng được một trong những điều kiện quan trọng để trở thành công dân Việt Nam. Việc có được quốc tịch sẽ giúp anh thi đấu tại giải quốc nội với tư cách cầu thủ nội, một lợi thế lớn mà CLB Đà Nẵng đang mong đợi.
Dù vậy, con đường từ một công dân Việt Nam đến một tuyển thủ quốc gia lại là một câu chuyện khác. Rào cản lớn nhất đến từ quy định của FIFA về thời gian cư trú và thi đấu liên tục. Khoảng thời gian 6 tháng Gustavo trở về Brazil khoác áo Anapolis vào đầu năm 2022 đã vô tình làm gián đoạn "chuỗi 5 năm liên tiếp" mà FIFA yêu cầu. Điều này đồng nghĩa, dù sớm có quốc tịch, anh vẫn phải chờ đến tháng 6/2027 để đủ điều kiện khoác áo đội tuyển. Ở tuổi 32 khi đó, Gustavo vẫn còn khả năng cống hiến, nhưng sự chờ đợi này cho thấy tính phức tạp của các quy định quốc tế.
Một trường hợp khác đòi hỏi sự quyết đoán từ Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) và ban huấn luyện là tiền vệ Việt kiều Trần Thành Trung (Chung Nguyen Do). Cầu thủ 21 tuổi này đã hoàn tất thủ tục chuyển đổi liên đoàn đại diện từ Bulgaria sang Việt Nam, một động thái thể hiện cam kết mạnh mẽ với quê hương. Trước đó, anh từng khoác áo U21 Bulgaria, do vậy việc chuyển đổi này là duy nhất trong sự nghiệp theo luật FIFA.
Tuy nhiên, vẫn tồn tại một kẽ hở hy hữu trong quy định. Một cầu thủ đã chuyển đổi liên đoàn vẫn có thể quay lại đội tuyển cũ nếu chưa ra sân bất kỳ trận đấu chính thức nào cho đội tuyển quốc gia mới. Để tránh những rủi ro không đáng có và "khóa" tương lai của Thành Trung với màu áo đỏ, việc HLV Kim Sang-sik trao cho anh cơ hội ra sân, dù chỉ vài phút trong một trận đấu chính thức như vòng loại ASIAN Cup, là một bước đi chiến lược và cần thiết. Điều này sẽ chấm dứt mọi giả thuyết, đảm bảo sự cống hiến trọn vẹn của một tài năng trẻ cho bóng đá Việt Nam.
Câu chuyện của Ibrahim Maza, tài năng 19 tuổi gốc Việt đang thi đấu tại Champions League, là một bài học đắt giá về sự chủ động. Được định giá lên tới 12 triệu euro, Maza đã chính thức chọn khoác áo đội tuyển Algeria và đã ra sân tại vòng loại World Cup. Cánh cửa để anh cống hiến cho đội tuyển Việt Nam vì thế đã khép lại vĩnh viễn.
Trường hợp này cho thấy cuộc cạnh tranh giành giật các tài năng mang hai dòng máu trên thế giới đang diễn ra vô cùng khốc liệt. Nếu VFF không nhanh chóng, quyết liệt và có một chiến lược tiếp cận bài bản, Việt Nam có thể sẽ để vuột mất thêm nhiều tài năng quý giá trong tương lai. Hành trình đến World Cup không chỉ dựa vào nguồn lực sẵn có, mà còn phụ thuộc vào khả năng tận dụng những "viên ngọc" gốc Việt trên khắp thế giới. Để làm được điều đó, sự am hiểu luật lệ, tính quyết đoán và một kế hoạch dài hơi là những yếu tố không thể thiếu.
