Trong tiếng Ý, "staffetta" có nghĩa là chạy tiếp sức. Nhưng trong bóng đá, nó là một lời nguyền, một biểu hiện của sự do dự và bảo thủ của các HLV, những người không dám hoặc không thể để hai thiên tài cùng tỏa sáng trên sân. Lời nguyền này từng ám ảnh Italy ở World Cup 1970 với cặp đôi Rivera-Mazzola, và 28 năm sau, tại France '98, một lần nữa lại tái hiện.
Lần này, hai nạn nhân là Roberto Baggio, thần tượng sa ngã đang tìm kiếm sự cứu rỗi, và Alessandro Del Piero, hoàng tử bé của bóng đá Ý. Đây là câu chuyện về một cuộc chiến định mệnh cho chiếc áo số 10 và là một trong những tiếc nuối lớn nhất trong lịch sử bóng đá của đội tuyển Thiên thanh.
"Thần tượng sa ngã" và "Hoàng tử bé"
Mùa giải 1997-98, trước thềm World Cup, là sự đối lập hoàn hảo giữa hai số phận. Roberto Baggio, ở tuổi 31, vẫn chưa thôi ám ảnh bởi cú sút luân lưu định mệnh ở Pasadena năm 1994, sau đó sự nghiệp của anh đã lao dốc. Anh bị Fabio Capello ruồng rẫy ở AC Milan, và Carlo Ancelotti từ chối ở Parma vì không phù hợp với sơ đồ 4-4-2.
Bị các CLB lớn quay lưng, để níu giữ giấc mơ France '98, anh đã phải gia nhập một đội bóng tầm trung là Bologna. Tại đây, cởi bỏ bím tóc đuôi ngựa thần thánh, huyền thoại sinh năm 1967 có một mùa giải hồi sinh phi thường, ghi 22 bàn và gần như một mình đưa Bologna đến cúp Châu Âu.
Trong khi đó, Alessandro Del Piero đang ở trên đỉnh thế giới. Chàng trai 23 tuổi là ngôi sao sáng nhất của một Juventus hùng mạnh, vừa giành Scudetto và vào chung kết Champions League ba năm liên tiếp. Anh ghi 32 bàn trên mọi đấu trường, là chủ nhân của chiếc áo số 10 ở cả CLB lẫn đội tuyển, và được xem là người thừa kế xứng đáng cho chính Baggio, anh là tương lai của bóng đá Ý.
Sự bùng nổ của Baggio đã tạo ra một áp lực khổng lồ lên HLV ĐTQG Cesare Maldini. Ban đầu, Maldini khẳng định kế hoạch của ông "không có Baggio". Nhưng với phong độ quá xuất sắc và sự ủng hộ mạnh mẽ từ người hâm mộ, ông buộc phải triệu tập "Đuôi ngựa thần thánh". Cuộc chiến cho chiếc áo số 10 bắt đầu, nhưng bi kịch cũng đã được báo trước khi Del Piero dính một chấn thương đùi ngay trước thềm giải đấu.
World Cup 1998 - Màn kịch của sự do dự
Trận gặp Chile: Do Del Piero chưa bình phục, Baggio được trao suất đá chính. Và anh đã không làm khán giả Ý phải thất vọng. Anh kiến tạo cho Christian Vieri mở tỷ số bằng một đường chuyền thiên tài. Và rồi, ở phút 84, khi Italy đang bị dẫn 2-1, định mệnh một lần nữa gọi tên anh trên chấm phạt đền. "Dĩ nhiên là tôi đã nghĩ về Pasadena," Baggio sau này thừa nhận.
Bốn năm sau bi kịch ở California, anh đứng trước một quả penalty quyết định. Lần này, anh đã không mắc sai lầm, một cú sút lạnh lùng vào góc lưới đã cứu Italy khỏi một thất bại. "Tôi đã giết chết bóng ma của năm 1994 bằng quả penalty đó," anh viết.
Màn trình diễn siêu hạng của Baggio đã đẩy HLV Maldini vào một tình thế khó xử. Cuộc tranh luận "Baggio hay Del Piero" bùng nổ trên khắp các mặt báo và quán cà phê ở Ý. Các huyền thoại như Rivera, Mazzola, Pele, Cruyff đều lên tiếng, phần lớn cho rằng cả hai có thể chơi cùng nhau. Maldini, một HLV theo trường phái bảo thủ, tỏ ra bối rối.
Trong các trận tiếp theo, Maldini tiếp tục tin dùng Baggio trong trận thắng Cameroon 3-0. Đến trận gặp Áo, ông trao cơ hội đá chính cho Del Piero, nhưng chính Baggio, sau khi vào sân thay người, đã ghi bàn ấn định chiến thắng 2-1. Ở vòng 1/8, trong một trận đấu xấu xí với Na Uy, Del Piero chơi mờ nhạt và bỏ lỡ nhiều cơ hội. Maldini đã cho Baggio khởi động rất lâu bên ngoài sân, nhưng cuối cùng lại thay một cầu thủ khác vào, khiến các CĐV Ý trên khán đài nổi giận.
Trận tứ kết định mệnh và cú volley bi tráng
Cuộc đối đầu với đội chủ nhà Pháp là đỉnh điểm của sự do dự và bi kịch. Maldini, có lẽ vì áp lực, đã quyết định tiếp tục đặt niềm tin vào một Del Piero đang sa sút phong độ và tâm lý. Italy bước vào trận đấu với một tư tưởng Catenaccio tiêu cực, nhường hoàn toàn thế trận cho Pháp và chỉ chờ đợi vào các pha phản công.
Del Piero hoàn toàn tàng hình và bị thay ra ở phút 67. Baggio vào sân và ngay lập tức thổi một luồng sinh khí mới vào lối chơi của Italy. Và rồi, khoảnh khắc định mệnh đã đến.
Trong hiệp phụ, Albertini tung một đường chuyền bổng tinh tế, Baggio phá bẫy việt vị, đối mặt với thủ thành Fabien Barthez. Không cần một nhịp khống chế, anh tung một cú volley má ngoài chân phải. Cả thế giới nín thở. Quả bóng bay sượt qua cột dọc trong gang tấc. Nếu đó là một bàn thắng vàng, lịch sử bóng đá Pháp có thể đã thay đổi. "Sai lầm duy nhất của tôi là đã sút quả bóng đó quá tốt," Baggio sau này tiếc nuối.
Trận đấu phải giải quyết trên chấm luân lưu. Baggio, người đầu tiên bước lên, đã thực hiện thành công, xóa đi hoàn toàn ký ức về Pasadena. Nhưng số phận lại một lần nữa trêu ngươi anh và đội tuyển Ý, khi Luigi Di Biagio sút bóng dội xà ngang ở lượt sút quyết định, khiến Italy bị loại.
Di sản của một sự tiếc nuối
Sau giải đấu, HLV Maldini bị chỉ trích nặng nề vì sự bảo thủ và do dự của mình, khiến ông phải từ chức. Del Piero bị báo chí Ý "xé nát", trở thành một trong những ký ức đau thương của huyền thoại Juventus. Giống như người đàn anh vào 4 năm trước, World Cup '98 đã trở thành một vết sẹo tâm lý lớn đối với anh.
Bi kịch staffetta năm 1998 vẫn là một trong những sự tiếc nuối lớn nhất của bóng đá Ý. Đó là câu chuyện về sự bảo thủ trong tư duy chiến thuật, về áp lực khủng khiếp của chiếc áo Thiên thanh, và là bi kịch của một quốc gia, dù được ban tặng hai tài năng kiệt xuất cùng một thế hệ, cuối cùng lại không thể để họ cùng nhau tỏa sáng, để rồi phải trả giá bằng chính giấc mơ vô địch thế giới.
