Một vụ bê bối tài chính kinh hoàng, được ví như "scandal Bưu điện" của bóng đá Anh, đã âm thầm hủy hoại cuộc sống của hàng loạt huyền thoại Ngoại hạng Anh.
Để dễ hình dung, "scandal Bưu điện" được xem là một trong những vụ án oan sai lớn nhất trong lịch sử tư pháp Anh. Trong đó, hàng trăm người điều hành các bưu cục nhỏ đã bị chính Bưu điện Anh truy tố oan vì tội gian lận và trộm cắp, dựa trên dữ liệu sai lệch từ một hệ thống máy tính bị lỗi.
Thay vì được xem là nạn nhân của công nghệ, họ lại bị biến thành tội phạm, dẫn đến phá sản, tù tội và hủy hoại cuộc sống của nhiều gia đình.
Một vụ án với tình tiết tương tự về một công ty dụ dỗ các cầu thủ vào các kế hoạch đầu tư trốn thuế bất hợp pháp, cũng được so sánh với scandal Bưu điện. Hậu quả của vụ án trên là vô cùng nghiêm trọng, âm thầm hủy hoại cuộc sống của hàng loạt huyền thoại Ngoại hạng Anh.
Những cái tên lừng lẫy như Wayne Rooney, Rio Ferdinand, Andrew Cole và Danny Murphy nằm trong số các nạn nhân của kế hoạch lừa đảo đầu tư tinh vi, khiến họ mất trắng tổng cộng khoảng 100 triệu bảng và bị đẩy vào con đường cùng quẫn.
Brian Deane, người ghi bàn thắng đầu tiên trong lịch sử Ngoại hạng Anh, là một trong số ít người dám lên tiếng. Tuy nhiên, khi nói đến nỗi đau cá nhân của mình, ông đột nhiên im lặng. "Kể hết câu chuyện của mình thì ngày mai nó cũng chẳng còn quan trọng nữa," anh chia sẻ với Telegraph Sport. "Nhưng những gì nó gây cho tôi, có lẽ sẽ bám theo tôi suốt đời."
Nỗi đau của Deane hé lộ một chương đen tối trong lịch sử giải đấu. Các cầu thủ không chỉ mất tiền, họ còn bị Cơ quan Thuế và Hải quan Anh (HMRC) truy thu những khoản thuế và tiền phạt khổng lồ, khiến nhiều người mất nhà, tan vỡ hôn nhân và thậm chí bị đẩy đến bờ vực tự tử.
Nỗi đau của những người hùng sân cỏ
Câu chuyện này đang chuẩn bị được đưa ra ánh sáng mạnh mẽ hơn bao giờ hết, thông qua một bộ phim tài liệu mới của BBC, mang tên "Nỗi hổ thẹn tài chính của bóng đá". Những người trong cuộc hy vọng bộ phim sẽ tạo ra một cú hích dư luận tương tự như bộ phim “Mr Bates vs the Post Office” đã làm với vụ bê bối tư pháp lớn nhất lịch sử nước Anh.
Danny Murphy, cựu tiền vệ Liverpool, chia sẻ trong bộ phim rằng ông đã bị đẩy vào con đường nghiện rượu, ma túy và cờ bạc. Tại buổi ra mắt Ủy ban Điều tra Lừa đảo Đầu tư (IFC), ông nói: "Mọi người không thể hiểu tại sao bạn lại rơi vào tình trạng này. Nó khiến bạn cảm thấy ngu ngốc, nó làm tăng thêm sự xấu hổ. Nhiều người đã trải qua địa ngục. Một số vẫn còn mắc kẹt ở đó."
Brian Deane cũng nhấn mạnh về những tổn thương tâm lý kinh hoàng. "Người ta nói lừa đảo là tội ác không có nạn nhân, vì không ai bị đâm hay bị thương. Nhưng những hậu quả tâm lý thì vô cùng tàn khốc," ông nói. "Nó giống như bị nhốt lại. Khẩu hiệu của bộ phim Alien là 'Trong không gian, không ai có thể nghe thấy bạn la hét'. Rất nhiều lúc, cảm giác của chúng tôi là như vậy."
Lật lại hồ sơ
Vụ việc bắt nguồn từ những năm 1990, khi chính phủ Anh đưa ra các chính sách giảm thuế để khuyến khích đầu tư vào ngành công nghiệp điện ảnh. Cùng lúc đó, với sự bùng nổ của Ngoại hạng Anh, các cầu thủ bắt đầu nhận được những khoản tiền lương khổng lồ, biến họ thành mục tiêu béo bở cho các cố vấn tài chính.
Một công ty có tên Kingsbridge Asset Management, điều hành bởi Kevin McMenamin và David McKee, đã chiếm được lòng tin của hàng loạt cầu thủ. Họ đã vạch ra các kế hoạch đầu tư vào các dự án phim để được hưởng ưu đãi thuế. Tuy nhiên, HMRC sau đó đã ra phán quyết rằng đây là những kế hoạch trốn thuế bất hợp pháp.
Không chỉ vậy, Kingsbridge còn dùng tiền của các cầu thủ để tái đầu tư vào các dự án bất động sản ở nước ngoài và thua lỗ nặng. Khi HMRC bắt đầu truy quét các kế hoạch trốn thuế, một cuộc khủng hoảng tài chính đã ập đến với các cầu thủ. Họ vừa mất tiền đầu tư, vừa phải đối mặt với những hóa đơn thuế và tiền phạt khổng lồ từ chính phủ.
Cuộc chiến pháp lý không hồi kết
Các cầu thủ đã kiện Kingsbridge, nhưng công ty này nhanh chóng tuyên bố phá sản vào năm 2010. Năm 2018, Cảnh sát London đã mở một cuộc điều tra hình sự mang tên "Chiến dịch Gavreel" và bắt giữ ba người. Các nhà điều tra cho biết họ đã xác định được khoản lỗ 25 triệu bảng và những tác động tàn khốc đối với các nạn nhân. Có cả những cáo buộc rằng chữ ký của Jason Wilcox, hiện là giám đốc bóng đá của Man United, đã bị giả mạo.
Tuy nhiên, vào tháng 3 năm 2022, cảnh sát đã tuyên bố hủy bỏ cuộc điều tra vì "không đủ bằng chứng". Quyết định này là một đòn giáng mạnh vào các cầu thủ, khiến họ rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan. Các cầu thủ không thể chứng minh mình là nạn nhân của một vụ lừa đảo hình sự, và do đó, HMRC vẫn đối xử với họ như những kẻ cố tình trốn thuế.
Chiến dịch đòi lại công lý và lời cảnh báo
Giờ đây, Brian Deane và các đồng đội đang vận động để thay đổi điều này thông qua IFC, một nhóm nghị sĩ liên đảng. Họ kêu gọi chính phủ và HMRC phải có sự phân biệt rõ ràng giữa nạn nhân lừa đảo và những người trốn thuế có chủ đích.
Vụ bê bối này cũng là một lời cảnh tỉnh đắt giá. Alex Sobel, đồng chủ tịch của IFC, cảnh báo: "Tôi lo ngại rằng các cầu thủ hiện nay đang đầu tư vào những thứ như NFT và tiền điện tử, những lĩnh vực không có quy định nào cả, các vấn đề vẫn y hệt. Vẫn là những cầu thủ trẻ, nhưng với số tiền lớn hơn nhiều, và do đó họ càng trở nên hấp dẫn hơn đối với những kẻ muốn lợi dụng."
Danny Murphy cay đắng nói: "Tôi không thể nghĩ ra một nơi nào tuyệt vời hơn một câu lạc bộ bóng đá để tìm kiếm nạn nhân. Đây không phải là chuyện về các cầu thủ, mà là về những người đàn ông trẻ tuổi dễ bị thao túng."
Công chúng có thể khó đồng cảm với những triệu phú bóng đá, như lời thừa nhận của Brian Deane. Nhưng câu chuyện về sự phản bội, nỗi đau tâm lý và cuộc chiến đòi công lý của họ là một lời nhắc nhở rằng, đằng sau ánh hào quang sân cỏ, bất kỳ ai cũng có thể trở thành nạn nhân.
