Trong sáu trận đấu có sự góp mặt của các đại diện xứ Sương mù tuần này, phần còn lại của châu Âu hoàn toàn bị áp đảo: năm chiến thắng và một trận hòa cho các đội Ngoại hạng Anh. Liverpool vượt qua khủng hoảng đầu mùa để đánh bại Real Madrid, Newcastle hạ gục Athletic Club, Arsenal dễ dàng đè bẹp Slavia Prague, Manchester City hủy diệt Borussia Dortmund, còn Tottenham nghiền nát Copenhagen.
“Vết gợn” duy nhất là trận hòa 2-2 của Chelsea trên sân Qarabag. Khi mà cách duy nhất để phần còn lại của châu Âu có thể làm khó các đội Anh là bắt họ di chuyển 4.200 km, người ta bắt đầu tự hỏi liệu điều này có còn là một tín hiệu tích cực cho bóng đá châu Âu hay không.
Khi giai đoạn vòng bảng đã đi được một nửa, bốn trong tám suất đi tiếp trực tiếp đang thuộc về các đội Anh. Arsenal, Man City, Liverpool và Newcastle đều gần như chắc suất, trong khi Tottenham và Chelsea lần lượt xếp thứ 10 và 12. Bayern Munich dẫn đầu nhờ hơn Arsenal về số bàn thắng, nhưng hoàn toàn có khả năng khi vòng bảng khép lại, cả sáu đội bóng Ngoại hạng Anh đều lọt thẳng vào vòng loại trực tiếp mà không cần qua vòng play-off.
Tính đến nay, các đội bóng Anh đã chơi 24 trận, chỉ thua ba: hai trong số đó trước Bayern và Barcelona, còn lại là thất bại của Liverpool trên sân Galatasaray.
Một yếu tố giúp các đội Anh thuận lợi là họ không phải đối đầu với nhau. Quy định tách các đội cùng quốc gia khỏi nhau ở vòng bảng có thể hợp lý để tăng tính đa dạng, nhưng hệ quả là các đội Ngoại hạng Anh thường gặp đối thủ dễ hơn.
Chỉ số hệ số quốc gia (coefficient) của Anh đang tăng vọt, giống như thủy ngân trong nhiệt kế hoạt hình. Sau loạt trận đêm thứ Tư, hệ số trung bình của các CLB Anh trong 5 mùa gần nhất đã vượt mốc 100, đạt 100.227, bỏ xa Ý (88.658) và Tây Ban Nha (82.578).
Dù có thể việc phân tích hệ số UEFA không phải điều khiến người hâm mộ hào hứng, nhưng đây là minh chứng rõ ràng cho sự thống trị của bóng đá Anh tại châu Âu.
Liệu điều này có tốt không? Với Ngoại hạng Anh – giải đấu luôn theo đuổi triết lý “nhiều hơn, lớn hơn, mạnh hơn” – đây rõ ràng là một sự khẳng định. Nhưng việc phần còn lại của Champions League, trừ vài ông lớn thực sự, ngày càng khó cạnh tranh, chắc chắn không phải tín hiệu tích cực cho giải đấu được coi là hấp dẫn nhất hành tinh.
Thực tế, điều này không hề bất ngờ. Các CLB Anh đã thống trị về tài chính quá lâu, nên kịch bản hiện tại gần như là điều tất yếu.
Các đội Ngoại hạng Anh chi hơn 3 tỷ bảng cho chuyển nhượng mùa hè vừa qua – nhiều hơn tổng chi của bốn giải đấu lớn khác cộng lại. Liverpool một mình tiêu 415 triệu bảng, gần bằng toàn bộ ngân sách chuyển nhượng của Ligue 1. Ngoài Barcelona, Real Madrid, PSG và có lẽ Bayern, gần như không đội bóng châu Âu nào có thể cạnh tranh tài chính với Ngoại hạng Anh.
Việc Man City chiêu mộ Tijjani Reijnders từ Milan là một chuyện, nhưng khi Newcastle có thể dễ dàng lấy Malick Thiaw và Milan chẳng thể làm gì, ta thấy rõ sự chênh lệch đẳng cấp. Tiền không phải là tất cả, nhưng trong bóng đá hiện đại, nó có nghĩa là rất nhiều – và nó cho phép bạn mắc sai lầm mà vẫn tồn tại.
Vậy có thể làm gì để thay đổi điều này? Các quy định tài chính hiện tại không đủ để cân bằng, vì chúng gắn với doanh thu. Chừng nào Ngoại hạng Anh vẫn còn thu về khối tiền khổng lồ từ bản quyền truyền hình, chừng đó họ vẫn sẽ duy trì ưu thế. Thực tế, khó có thể thấy cục diện thay đổi nếu Ngoại hạng Anh không ngừng “hốt bạc”.
Một câu hỏi đáng đặt ra: liệu suất Champions League bổ sung có nên dành cho quốc gia có thành tích tốt nhất? Càng nhiều đội Anh dự giải, khoảng cách giữa họ và phần còn lại càng bị kéo giãn. Khi nhiều CLB Ngoại hạng Anh cùng được dự Champions League, họ càng dễ thu hút cầu thủ hàng đầu, khiến sự mất cân bằng thêm trầm trọng.
Sẽ hợp lý hơn nếu suất bổ sung này được trao cho một giải khác, để giúp họ phát triển lâu dài. Dù có thể gây ra vài kết quả kém trong ngắn hạn, nhưng về dài hạn, điều đó giúp bóng đá châu Âu bớt mất cân bằng hơn.
Việc có tới sáu đội Anh góp mặt mùa này là kết quả của nhiều yếu tố đặc biệt, nhưng chính điều đó lại phản ánh rõ sức mạnh của Ngoại hạng Anh: Tottenham và Manchester United lần lượt xếp 17 và 15 ở Ngoại hạng Anh, nhưng vẫn giành quyền dự Champions League nhờ vô địch Europa League và Conference League một cách dễ dàng.
Tuy nhiên, nghịch lý là dù thống trị ở giai đoạn này, các CLB Anh lại không vô địch Champions League nhiều như sức mạnh tài chính của họ cho thấy. Kể từ khi giải đổi tên từ Cúp C1 thành Champions League, các đội Anh mới chỉ có 7 lần vô địch trên tổng số 33 mùa giải, trong khi Real Madrid một mình còn nhiều hơn thế. Điều đó cho thấy, dù giàu có, bóng đá Anh vẫn có phần “dưới kỳ vọng” trên bình diện châu Âu.
Dù vậy, ở thời điểm hiện tại, sáu đại diện Ngoại hạng Anh đang quét sạch mọi đối thủ trên đường đi. Tốt cho Ngoại hạng Anh – nhưng liệu có tốt cho phần còn lại của châu Âu?
