Nhiều người tin rằng việc thi đấu ở các cúp châu Âu khiến phong độ của các đội bóng Ngoại hạng Anh suy giảm. Tuy nhiên, liệu niềm tin này có thực sự chính xác hay chỉ là một định kiến được nhắc đi nhắc lại? Những vòng đấu gần đây đã tạo thêm chất liệu cho cuộc tranh luận này, đặc biệt khi nhiều đội thi đấu dưới sức ngay sau lượt trận châu Âu.
Chelsea và Arsenal đều hòa trong thế trận rời rạc sau khi giành chiến thắng tại Champions League. Tottenham, Crystal Palace và Nottingham Forest đồng loạt thất bại trước các đối thủ không phải thi đấu giữa tuần. Trong số 9 đội dự cúp châu Âu mùa này, chỉ có Liverpool và Newcastle giành chiến thắng dễ dàng, còn Manchester City phải nhờ đến bàn thắng cuối trận để vượt qua Leeds, và Aston Villa chỉ đánh bại với tỷ số tối thiểu trước Wolves.
Dữ liệu tổng hợp từ mùa giải cho thấy sự biến động lớn giữa các đội. Crystal Palace, Nottingham Forest, Liverpool, Chelsea và Arsenal đều có số điểm trung bình mỗi trận thấp hơn khi thi đấu sau cúp châu Âu. Ngược lại, Manchester City, Spurs, Newcastle và Aston Villa lại thể hiện tốt hơn so với các trận thông thường. Điều này khiến câu chuyện không còn đơn giản như nhiều người vẫn nghĩ.
Crystal Palace là minh chứng rõ nhất cho tác động tiêu cực. Họ chỉ thắng 1/6 trận sau khi chơi ở cúp châu Âu, trung bình đạt 0,8 điểm mỗi trận - giảm 61% so với các trận còn lại. Đây là mức giảm tệ thứ hai kể từ mùa 2010 - chỉ đứng sau Burnley mùa 2018 khi đội bóng này suy sụp sau các trận Europa League và sớm bị loại khỏi vòng play-off.
Nguyên nhân lớn nhất nằm ở chiều sâu đội hình. HLV Oliver Glasner liên tục than phiền về việc CLB không tăng cường lực lượng dù biết trước lịch thi đấu dày đặc. Không có người để xoay tua, Palace trở thành đội thay đổi đội hình ít nhất Ngoại hạng Anh, dẫn đến quá tải và sa sút thể lực.
Forest cũng gặp vấn đề tương tự khi lần đầu trở lại sân chơi châu Âu, thiếu kinh nghiệm và thiếu nhân sự xoay vòng. Hệ quả là phong độ của họ chao đảo ngay sau lượt đấu châu Âu.
Trái ngược, Aston Villa lại là ví dụ điển hình của mặt tích cực. Thầy trò Unai Emery thắng cả 5 trận sau Europa League, mức cải thiện lên tới 167% so với các trận khác – cao nhất được ghi nhận từ mùa 2010. Sau mùa giải đầu tiên gặp khó khi thi đấu sau Champions League, Emery đã rút kinh nghiệm bằng cách xoay vòng hợp lý, phân bổ thể lực và giữ nhịp thi đấu ổn định.
Newcastle cũng thích nghi tốt hơn, đạt mức tăng 100% điểm trung bình sau các trận Champions League, nằm trong top ba mùa giải qua.
Xét toàn bộ dữ liệu từ 2010 đến nay, các đội bóng Ngoại hạng Anh đạt trung bình 1,76 điểm sau trận châu Âu, chỉ thấp hơn 0,03 điểm so với các trận còn lại. Con số này gần như không tạo khác biệt đáng kể.
Do đó, niềm tin rằng cúp châu Âu khiến các đội sa sút ở Ngoại hạng Anh phần lớn mang tính cảm tính hơn là thực tế. Một số đội gặp khó vì thiếu chiều sâu đội hình hoặc thiếu kinh nghiệm, trong khi những đội chuẩn bị tốt như Aston Villa hay Newcastle lại cải thiện phong độ. Thực tế cho thấy: cúp châu Âu không phải nguyên nhân chính – cách quản lý đội hình mới là yếu tố quyết định.
