Chelsea đáp ứng rất nhiều yêu cầu mua sắm của HLV Maresca.
Xu hướng đáng báo động: "Thiếu đâu mua đó"
Khi trung vệ trụ cột Levi Colwill dính chấn thương dây chằng chéo và đối mặt nguy cơ nghỉ hết mùa, phản ứng của HLV Enzo Maresca đã nói lên tất cả. Thay vì tìm kiếm giải pháp từ những con người sẵn có, chiến lược gia người Ý ngay lập tức công khai đề nghị ban lãnh đạo chi tiền chiêu mộ thêm một trung vệ mới. Điều đáng nói là trong tay ông vẫn còn ít nhất năm đến sáu cầu thủ có thể đảm nhiệm vị trí này, bao gồm những cái tên không hề rẻ như Wesley Fofana hay Benoît Badiashile.
Lý lẽ của Maresca là chỉ có Tosin Adarabioyo mới đủ khả năng thay thế Colwill trong hệ thống xây dựng lối chơi từ tuyến dưới, còn những người khác chỉ có thể “thích nghi” chứ không hoàn toàn phù hợp. “CLB biết rõ tôi nghĩ gì. Tôi nghĩ chúng tôi cần một trung vệ,” ông thẳng thắn tuyên bố. Lập luận này vô tình phơi bày một sự cứng nhắc đáng báo động. Nó đặt ra câu hỏi: Liệu hệ thống chiến thuật của ông có quá mong manh đến mức chỉ một mắt xích bị thiếu cũng đủ để sụp đổ? Hay đây chỉ là cách thể hiện sự phụ thuộc thái quá vào thị trường chuyển nhượng, sau khi Chelsea đã chi gần nửa tỷ bảng cho hơn 20 bản hợp đồng dưới triều đại mới?
Câu chuyện của Maresca không hề đơn độc. Tại Ngoại hạng Anh, việc các HLV công khai than phiền về lực lượng và đòi hỏi tân binh đã trở thành một điệp khúc quen thuộc. Fulham chật vật tìm người, Nottingham Forest lo lắng về chiều sâu đội hình cho đấu trường châu Âu, và ngay cả một HLV được đánh giá cao như Ruben Amorim tại Manchester United cũng yêu cầu thêm tiền vệ dù vẫn để một tài năng sáng giá như Kobbie Mainoo trên ghế dự bị.
Nghệ thuật huấn luyện: Chìa khóa thành công bị lãng quên
Cảm giác chung là nhiều chiến lược gia đang coi thị trường chuyển nhượng là “trò chơi chính”, quan trọng hơn cả công tác huấn luyện trên sân tập. Tuy nhiên, lịch sử bóng đá đỉnh cao đã chứng minh điều ngược lại. Những HLV vĩ đại nhất không chỉ biết mua sắm, mà còn là bậc thầy trong việc nâng tầm và tái định hình cầu thủ.
Pep Guardiola là một minh chứng sống. Ông nổi tiếng với khả năng xoay chuyển vị trí, biến hậu vệ biên thành tiền vệ kiến thiết lùi sâu, kéo một số 10 ra cánh, hay sử dụng tiền vệ trung tâm như một trung vệ. Sự linh hoạt này không chỉ tối ưu hóa nguồn lực mà còn tạo ra những đột biến chiến thuật khó lường.
HLV Amorim phải chiêu mộ rất nhiều tân binh để giúp Man Utd cải thiện.
Ở mùa giải trước, Liverpool của Arne Slot vô địch Ngoại hạng Anh không phải bằng những bom tấn trăm triệu, mà bằng việc ông đã “hồi sinh” những cầu thủ tưởng chừng đã chững lại như Ryan Gravenberch, Cody Gakpo hay Luis Diaz. Tương tự, Ruben Amorim khi còn dẫn dắt Sporting CP đã biến Geovany Quenda từ một tiền vệ cánh thuần túy thành một wing-back toàn diện, qua đó nâng tầm sự nghiệp cầu thủ này. Hay như Unai Emery tại Aston Villa, ông đã xây dựng một tập thể đáng gờm dựa trên bộ khung có sẵn từ năm 2022, cho thấy giá trị của việc cải thiện và gắn kết những con người hiện có.
Vấn đề nằm ở hệ thống hay người cầm quân?
Những ví dụ trên là lời khẳng định đanh thép rằng huấn luyện, sáng tạo và khả năng thích ứng mới là nền tảng của thành công bền vững. Khi một HLV tuyên bố chỉ một hoặc hai cầu thủ trong đội hình có thể đáp ứng yêu cầu chiến thuật cho một vị trí, vấn đề có lẽ không nằm ở chất lượng cầu thủ, mà ở chính sự cứng nhắc của hệ thống hoặc người cầm quân. Maresca đã thực sự khai thác hết tiềm năng của Fofana, Badiashile, hay Chalobah chưa? Hay ông đang trở thành tù nhân của chính hệ thống mà mình tạo ra, một hệ thống quá phụ thuộc vào những cá nhân cụ thể?
Đằng sau những lời kêu gọi mua sắm còn là những lý do sâu xa hơn. Trong môi trường khắc nghiệt của Ngoại hạng Anh, nơi một HLV có thể bị sa thải chỉ sau vài trận thua, việc chiêu mộ một cầu thủ “ăn liền” là giải pháp an toàn và ít rủi ro hơn nhiều so với việc kiên nhẫn rèn giũa một nhân tố có sẵn. Nó còn là một cái cớ phòng hờ hoàn hảo: nếu đội bóng thất bại, họ có thể đổ lỗi cho ban lãnh đạo đã không đáp ứng yêu cầu nhân sự.
Không ai phủ nhận tầm quan trọng của chuyển nhượng, nhưng nó không thể và không nên là câu trả lời cho mọi vấn đề. Thành công trong bóng đá không đến từ việc đốt tiền không ngừng nghỉ, mà từ sự kết hợp hài hòa giữa mua sắm thông minh và huấn luyện đỉnh cao. Có lẽ, đã đến lúc các chiến lược gia tại Ngoại hạng Anh nên tạm gác lại danh sách mua sắm để nhớ lại bản chất cốt lõi của công việc họ đang làm: đó là huấn luyện.
