Bóng đá Đông Nam Á đang đứng trước một bước ngoặt lịch sử với sự song hành của hai giải đấu cấp khu vực: AFF Cup (nay là ASEAN Championship) quen thuộc và FIFA ASEAN Cup, một sân chơi hoàn toàn mới do chính FIFA khởi xướng. Dù cùng chung mục tiêu tôn vinh những đội tuyển mạnh nhất, sự khác biệt về bản chất, vị thế và tầm ảnh hưởng giữa hai giải đấu này hứa hẹn sẽ định hình lại toàn bộ cục diện bóng đá khu vực.
AFF Cup: Di sản và những giới hạn
Kể từ khi ra đời vào năm 1996, AFF Cup đã trở thành một món ăn tinh thần không thể thiếu, là sân khấu lớn nhất để các đội tuyển trong khu vực tranh tài. Giải đấu đã tạo ra vô số những khoảnh khắc lịch sử, những cuộc đối đầu kinh điển và là thước đo cho sức mạnh của các nền bóng đá. Dù đã được FIFA công nhận và xếp vào hạng A từ năm 2016, AFF Cup vẫn luôn tồn tại một điểm yếu cố hữu: không nằm trong hệ thống thi đấu quốc tế chính thức (FIFA Days).
Chính giới hạn này đã tạo ra một nghịch lý. Các đội tuyển như Malaysia hay Indonesia thường không thể có được lực lượng mạnh nhất. Những ngôi sao đang thi đấu ở châu Âu hay các giải VĐQG hàng đầu châu Á không có nghĩa vụ phải trở về, bởi các CLB chủ quản có toàn quyền giữ người. Điều này làm giảm đáng kể chất lượng chuyên môn và tính cạnh tranh thực sự của giải đấu. Dù AFF đã nỗ lực đổi mới bằng việc đổi tên và điều chỉnh lịch thi đấu, vấn đề cốt lõi vẫn chưa được giải quyết triệt để.
FIFA ASEAN Cup: Sự nâng cấp toàn diện
Sự ra đời của FIFA ASEAN Cup, được công bố bởi Chủ tịch Gianni Infantino, chính là lời giải cho bài toán hóc búa đó. Đây không chỉ là một giải đấu mới, mà là một cuộc cách mạng. Với sự bảo trợ trực tiếp từ FIFA, giải đấu này sẽ chính thức nằm trong lịch FIFA Days. Điều này đồng nghĩa với việc tất cả các CLB trên thế giới đều có nghĩa vụ phải nhả quân. Lần đầu tiên, các đội tuyển Đông Nam Á sẽ có cơ hội tranh tài với nhau bằng những đội hình mạnh nhất có thể.
Sự khác biệt không chỉ dừng lại ở đó. Kết quả các trận đấu tại FIFA ASEAN Cup sẽ có ảnh hưởng trực tiếp đến điểm số trên bảng xếp hạng FIFA, một yếu tố cực kỳ quan trọng trong việc phân loại hạt giống ở các giải đấu lớn hơn như Vòng loại World Cup hay Asian Cup. Điều này tạo ra một động lực cạnh tranh lớn hơn nhiều so với AFF Cup. Các đội tuyển sẽ không chỉ chiến đấu vì danh dự khu vực, mà còn vì vị thế của mình trên bản đồ bóng đá thế giới.
Tầm nhìn của Chủ tịch Infantino là rất rõ ràng. Ông muốn biến FIFA ASEAN Cup thành một phiên bản của FIFA Arab Cup, một giải đấu đã rất thành công trong việc nâng tầm bóng đá Trung Đông. Đây là một phần trong chiến lược toàn cầu hóa bóng đá, mang đến những sân chơi chất lượng và chuyên nghiệp hơn cho các khu vực có tiềm năng phát triển.
Sự song hành của hai giải đấu này sẽ tạo ra một môi trường cạnh tranh sôi động hơn cho bóng đá Đông Nam Á. AFF Cup vẫn sẽ giữ vai trò là một giải đấu truyền thống, giàu cảm xúc, trong khi FIFA ASEAN Cup sẽ là một đấu trường đỉnh cao, nơi các đội tuyển thể hiện bộ mặt tốt nhất của mình. Đây là một cơ hội vàng để các nền bóng đá trong khu vực nâng cao trình độ, thu hẹp khoảng cách với các châu lục khác và khẳng định vị thế của mình trên trường quốc tế.
