Trong một giải đấu thường được kể bằng những câu chuyện bàn thắng, tranh cãi trọng tài và các cuộc đua danh hiệu, Sudan bước vào AFCON với một gánh nặng khác. Tiền đạo của họ, Abobaker Eisa không nói về tham vọng vô địch hay những chỉ tiêu chuyên môn. Anh nói về hy vọng, về nụ cười, về cách bóng đá có thể kéo một dân tộc ra khỏi bóng tối, dù chỉ trong khoảnh khắc.
Điểm xuất phát của câu chuyện là thực tại khốc liệt. Nội chiến biến Sudan thành nơi mà đời sống bình thường bị bẻ gãy, và bóng đá cũng không thoát khỏi quỹ đạo ấy. Đội tuyển phải đá mọi trận vòng loại xa nhà, sống trong những chuyến đi liên miên để giữ một điều tưởng như nhỏ bé, quyền được tồn tại trên bản đồ thể thao châu Phi. Khi Sudan giành vé dự AFCON lần thứ tư kể từ năm 1976, đó không chỉ là thành tích. Đó là một bằng chứng rằng vẫn có thứ gì đó của “Sudan” chưa bị chiến tranh nuốt trọn.
Eisa nhìn bóng đá bằng lăng kính của trách nhiệm xã hội. “Có rất nhiều điều tồi tệ đang diễn ra ở Sudan. Là cầu thủ, chúng tôi biết bóng đá có thể quan trọng thế nào với đất nước mình”, anh nói.
Khi anh thừa nhận “lúc này chẳng có nhiều nụ cười, nên chúng tôi cố dùng bóng đá để giúp mọi người tạm quên [chiến tranh]”, người ta thấy rõ một dạng “chức năng” khác của đội tuyển. Với nhiều quốc gia, AFCON là đỉnh cao khu vực. Với Sudan, AFCON còn là phương tiện để người dân có một tối được chờ đợi, một trận đấu để bàn luận, một lý do để cảm thấy mình vẫn thuộc về một cộng đồng.
Dù sống và thi đấu xa quê, các cầu thủ không thể tách khỏi chiến tranh. “Thật khó để gạt [chiến tranh] ra khỏi đầu. Gia đình của một số người vẫn ở đó, gia đình của rất nhiều người đã bị ảnh hưởng”, Eisa nói.
“Biết rằng chúng tôi có thể làm gì đó cho họ, điều đó cho chúng tôi sức mạnh. Nhưng đôi khi cũng khiến mình nản lòng, vì bạn chỉ có thể làm được từng ấy.”
Vì thế, khi Sudan gặp Algeria, Guinea Xích Đạo và Burkina Faso ở vòng bảng, mỗi trận không chỉ là điểm số. Nó là “sự kiện” mà Eisa gọi là “một điều lớn lao”, là khoảng nghỉ tinh thần cho một quốc gia đang rạn vỡ. Và khép lại, anh chọn một lời hứa giản dị, đúng với tâm thế của đội bóng phải đá trên sân trung lập, sống trong tạm bợ nhưng vẫn muốn giữ phẩm giá. “Miễn là chúng tôi ra đó và chiến đấu cho thứ thuộc về mình, tôi nghĩ mọi người sẽ hạnh phúc”.
Có lẽ đó là thông điệp phù hợp nhất cho Sudan ở AFCON. Không cần tô vẽ. Không cần mơ mộng quá mức. Chỉ cần chiến đấu, xuất hiện, và giữ cho hy vọng có một chỗ đứng trong đời sống người dân, dù nhỏ đến đâu.
Nếu muốn tìm hiểu hơn về Cúp bóng đá châu Phi, độc giả có thể tham khảo bài viết: Lịch sử Cúp Bóng đá châu Phi (AFCON): Hành trình hơn sáu thập kỷ thống nhất lục địa đen.
