"Tôi không nghĩ trận đấu sẽ kết thúc với tỷ số 2-2. Đó là một kết quả rất bất thường."
Đó là những lời phát biểu mang tính tiên tri hoặc có lẽ là châm biếm của đồng huấn luyện viên trưởng đội tuyển Thụy Điển Lars Lagerback vào đêm trước trận đấu quyết định vòng bảng với Đan Mạch tại EURO 2004.
Trong lịch sử hàng thế kỷ của những cuộc đối đầu Bắc Âu giữa màu đỏ Đan Mạch và màu vàng Thụy Điển, chưa bao giờ một trận đấu lại mang sức nặng của sự nghi kỵ, nỗi ám ảnh và tai tiếng lớn đến thế ngay từ khi bóng chưa lăn.
Câu chuyện này không chỉ là về một trận hòa, mà là về nỗi sợ hãi của người Ý và cái kết đắng lòng mà họ đã nhìn thấy trước nhưng không thể ngăn cản.
Bối cảnh của thuyết âm mưu
Để hiểu tại sao trận đấu này lại căng thẳng đến vậy, chúng ta cần quay lại cục diện bảng C EURO 2004 trước lượt đấu cuối cùng. Cả Thụy Điển và Đan Mạch đều đang nắm lợi thế lớn sau khi cùng hòa Italia và thắng Bulgaria. Điều này đã tạo ra một kịch bản tàn nhẫn và kỳ quặc đối với đội quân thiên thanh.
Quy định của UEFA năm đó xét chỉ số phụ dựa trên thành tích đối đầu trực tiếp giữa các đội bằng điểm. Do đó, nếu trận đấu giữa Thụy Điển và Đan Mạch kết thúc với tỷ số hòa 2-2 (hoặc cao hơn như 3-3), cả hai đội Bắc Âu sẽ dắt tay nhau đi tiếp bất chấp kết quả trận còn lại. Khi đó, Italia sẽ bị loại dù họ có thắng Bulgaria 10-0 đi chăng nữa.
Người Ý, với bản tính đa nghi và nỗi ám ảnh thường trực về các thuyết âm mưu trong bóng đá, ngay lập tức vẽ ra viễn cảnh về một cái bắt tay dàn xếp giữa hai người hàng xóm Scandinavia. Họ tin rằng Thụy Điển và Đan Mạch sẽ bắt tay nhau để loại bỏ một đối thủ mạnh. Đáp lại sự nghi ngờ này, những người Bắc Âu đã phản ứng dữ dội. Huấn luyện viên Đan Mạch Morten Olsen tuyên bố đầy giận dữ rằng đó là một ý nghĩ nực cười, khẳng định họ là những người trung thực và ra sân chỉ để chiến thắng.
Đồng nghiệp phía Thụy Điển, Tommy Soderberg, thậm chí đã đập tay xuống bàn trong buổi họp báo để nhấn mạnh rằng họ sẽ không bao giờ thỏa hiệp, vì trận đấu này là về đam mê và phẩm giá quốc gia.
Cơn mưa tại Porto và sự khởi đầu rực lửa
Trận đấu diễn ra tại sân vận động Estadio do Bessa ở Porto trong một buổi tối tháng sáu mưa tầm tã trái mùa, tạo nên một khung cảnh ảm đạm nhưng đầy màu sắc nhờ những biển người áo đỏ và áo vàng trên khán đài.
Bất chấp những lời đồn đoán về một trận hòa hữu nghị, cả hai đội đã lao vào nhau với cường độ của một trận Derby thực thụ ngay từ phút đầu tiên, xua tan mọi nghi ngờ về thái độ thi đấu.
Đan Mạch, đội bóng sở hữu hàng thủ chưa từng bị thủng lưới từ đầu giải, đã nhập cuộc tốt hơn. Với sự cơ động của Jesper Gronkjær bên cánh và sự sắc bén của Jon-Dahl Tomasson trên hàng công, Những chú lính chì liên tục gây sức ép.
Phút thứ 27, sự vượt trội đó được cụ thể hóa bằng một siêu phẩm. Tomasson khống chế bóng bằng ngực từ đường chuyền của Ebbe Sand rồi tung cú vuốt bóng nửa nảy tuyệt đẹp, đưa bóng cầu âu qua đầu thủ môn Andreas Isaksson vào góc cao khung thành. Đó là một bàn thắng đẳng cấp thế giới, một cú dứt điểm không hề có dấu hiệu của sự khoan nhượng hay dàn xếp.
Cú sốc này đã đánh thức Thụy Điển. Với bộ đôi Henrik Larsson dày dặn kinh nghiệm và tài năng trẻ Zlatan Ibrahimovic đầy ngạo nghễ, họ bắt đầu vùng lên. Olof Mellberg thậm chí đã sút trúng cột dọc trước khi hiệp một khép lại.
Trong khi đó, tin tức từ sân Guimarães bay về khiến thuyết âm mưu trở nên lố bịch: Italia đang bị Bulgaria dẫn trước sau 45 phút đầu tiên. Nếu Italia thua, kết quả trận Bắc Âu không còn quan trọng. Nhưng Thụy Điển hiểu rằng họ không thể phó mặc số phận cho Bulgaria yếu ớt, họ cần tự quyết định vận mệnh của mình.
Hiệp hai điên rồ và những diễn biến khó lường
Ngay sau giờ nghỉ, kịch tính được đẩy lên cao trào khi Thụy Điển tìm được bàn gỡ. Chỉ 30 giây sau khi hiệp hai bắt đầu, Henrik Larsson đột phá dũng mãnh vào vòng cấm, buộc thủ môn Thomas Sorensen phạm lỗi.
Trên chấm phạt đền, chính Larsson lạnh lùng đánh lừa thủ môn, san bằng tỷ số 1-1. Gần như cùng thời điểm đó, Simone Perrotta cũng ghi bàn gỡ hòa cho Italia trong trận đấu cùng giờ. Cục diện bảng đấu lại trở nên căng như dây đàn.
Thụy Điển sau đó có những phút giây thăng hoa với sự ăn ý của Larsson và Ibrahimovic, nhưng Đan Mạch mới là đội vượt lên một lần nữa. Giữa hiệp hai, cú sút xa của Christian Poulsen đập chân hậu vệ đổi hướng, tìm đến đúng vị trí của Tomasson và tiền đạo đang khoác áo AC Milan này đã dứt điểm gọn gàng nâng tỷ số lên 2-1.
Một chi tiết quan trọng để phản bác lại cáo buộc dàn xếp chính là màn ăn mừng của Tomasson sau bàn thắng này. Anh chạy về phía cổ động viên Thụy Điển, đưa tay lên miệng ra dấu "im lặng" đầy khiêu khích, rồi sau đó còn có hành động chĩa phần lưng về phía đối thủ.
Đó rõ ràng là thái độ của một cầu thủ muốn đánh bại kình địch, chứ không phải của một người đang thực hiện một vở kịch hòa hoãn.
Định mệnh phút 89 và nước mắt của Antonio Cassano
Khi tỷ số là 2-1 nghiêng về Đan Mạch, "cơn ác mộng 2-2" của người Ý chỉ còn cách hiện thực đúng một bàn thắng. Thụy Điển tấn công trong tuyệt vọng nhưng hàng thủ Đan Mạch vẫn đứng vững. Thời gian trôi dần về những phút cuối, và tưởng chừng như kịch bản tồi tệ nhất sẽ không xảy ra. Nhưng bóng đá luôn chứa đựng những kịch bản không ai ngờ tới.
Đúng phút 89, bước ngoặt định mệnh đã xảy ra. Christian Wilhelmsson của Thụy Điển có pha đột phá bên cánh trái và tạt bóng vào trong. Thủ môn Thomas Sorensen của Đan Mạch, người đã chơi xuất sắc cả trận, bỗng nhiên mắc sai lầm khi bắt không dính bóng, để bóng bật ra đúng tầm chân của Mattias Jonsson. Cầu thủ Thụy Điển không bỏ lỡ món quà trời cho này, sút bồi cận thành gỡ hòa 2-2.
Sự trớ trêu của số phận lên đến đỉnh điểm khi cùng thời điểm đó tại Guimarães, thần đồng Antonio Cassano ghi bàn thắng quý hơn vàng ở phút 90+5 giúp Italia thắng ngược Bulgaria 2-1. Cassano chạy đi ăn mừng điên cuồng, tin rằng mình vừa trở thành người hùng cứu rỗi cả dân tộc.
Nhưng niềm vui ấy chỉ kéo dài trong vài giây ngắn ngủi. Khi nhìn về phía băng ghế huấn luyện, Cassano thấy những khuôn mặt thất thần và những cái lắc đầu tuyệt vọng. Tin tức từ Porto đã bay về: Trận đấu kết thúc với tỷ số 2-2. Cassano gục xuống sân và bật khóc nức nở. Italia thắng trận, nhưng thua cả cuộc chiến.
Sự thật về thuyết âm mưu
Sáng hôm sau, các tờ báo lớn của Thụy Điển đồng loạt giật tít trang nhất với con số "2-2" khổng lồ kèm lời nhắn đầy mỉa mai gửi tới người Ý: "Chúc mừng Italia, các bạn đã dự đoán đúng".
Tại đất nước hình chiếc ủng, không khí tang tóc và giận dữ bao trùm. Phó chủ tịch AC Milan, Adriano Galliani, cay đắng phát biểu một câu nói nổi tiếng ám chỉ sự bất công: "Chúng tôi có cùng số điểm với những gã tóc vàng bảnh bao kia. Nhưng vì chúng tôi da sẫm màu hơn và không đẹp bằng họ nên chúng tôi bị loại".
Tuy nhiên, khi nhìn lại các số liệu thống kê, cáo buộc dàn xếp của người Ý trở nên thiếu cơ sở. Đan Mạch tung ra 16 cú sút, Thụy Điển 15 cú sút. Thủ môn Sorensen có 4 pha cứu thua xuất sắc, trong khi Isaksson của Thụy Điển có 5 lần cản phá.
Thậm chí Thomas Gravesen của Đan Mạch đã có cơ hội đối mặt để nâng tỷ số lên 3-1 nhưng không thắng được thủ môn. Những con số đó minh chứng cho một trận đấu mà hai đội đã chơi sòng phẳng và quyết liệt.
Sự thật là không khí hòa nhã giữa 2 người hàng xóm Bắc Âu chỉ thực sự xuất hiện trong vài phút bù giờ cuối cùng. Khi tỷ số đã là 2-2, kết quả đủ để cả hai cùng đi tiếp và loại Italia, các cầu thủ hai đội mới bắt đầu ngừng tấn công. Isaksson giữ bóng trong chân, và các cầu thủ Đan Mạch đứng nhìn không tranh chấp.
Đó là sự đình chiến mang tính bản năng và hợp lý ở những giây cuối cùng, chứ không phải một kịch bản được dàn dựng và tập luyện suốt 90 phút như người Ý lo sợ.
EURO 2004 không chỉ nổi tiếng là giải đấu mà nhiều thế hệ vàng gục ngã, kết quả 2-2 tại EURO 2004 vẫn mãi đi vào lịch sử như một trong những sự trùng hợp định mệnh, cay đắng và đáng ngờ nhất của bóng đá thế giới, một vết sẹo khó lành trong ký ức của những người yêu mến màu áo thiên thanh.
