Năm 2025 có thể được xem là một dấu mốc buồn của bóng đá Đông Nam Á, khi làn sóng sính ngoại lan rộng nhưng không mang lại thành công như kỳ vọng. Indonesia và Malaysia, hai nền bóng đá từng đặt nhiều tham vọng bứt phá, lại trở thành ví dụ điển hình cho những hệ lụy từ việc phát triển nóng và lệ thuộc quá mức vào nguồn lực bên ngoài.
Tại Indonesia, quá trình “Hà Lan hóa” đội tuyển diễn ra mạnh mẽ dưới thời Chủ tịch PSSI Erick Thohir. Với tiềm lực tài chính dồi dào và quyền lực lớn, ông Thohir thúc đẩy chiến lược nhập tịch hàng loạt cầu thủ gốc Hà Lan nhằm hiện thực hóa giấc mơ World Cup 2026. Tuy nhiên, cách làm mang nặng tính cá nhân, thiếu tham vấn chuyên môn và sự đồng thuận nội bộ đã khiến PSSI bị phân hóa sâu sắc. Đội tuyển Indonesia được ví như một phiên bản Hà Lan thu nhỏ, nhưng lại thiếu nền tảng gắn kết, bản sắc và chiều sâu chiến thuật.
Thực tế thi đấu đã phản ánh rõ những bất cập đó. Indonesia đầu tư lớn nhưng không đạt được mục tiêu World Cup, sớm dừng bước tại AFF Cup 2024, tiếp tục thất bại ở SEA Games 33 với đội U22 dù sở hữu nhiều cầu thủ nhập tịch. Bóng đá nữ Indonesia cũng rời đại hội mà không giành được bất kỳ tấm huy chương nào. Việc xây dựng đội tuyển từ “phần ngọn”, bỏ qua đào tạo trẻ và hệ thống giải quốc nội, khiến những khoản đầu tư khổng lồ không mang lại hiệu quả bền vững.
Malaysia đi theo con đường tương tự nhưng phải đối mặt với hậu quả nghiêm trọng hơn. Lấy mô hình của Indonesia làm khuôn mẫu, bóng đá Malaysia đẩy mạnh nhập tịch ở cả cấp câu lạc bộ lẫn đội tuyển quốc gia. Johor Darul Tazim trở thành biểu tượng của xu hướng này với đội hình gần như toàn cầu thủ nhập tịch. Trên đội tuyển, làn sóng nhập tịch ồ ạt được triển khai với mục tiêu cạnh tranh suất dự Asian Cup 2027.
Thế nhưng, sự nóng vội đã dẫn đến sai lầm mang tính hệ thống. Việc bị phát hiện gian lận hồ sơ của 7 cầu thủ nhập tịch khiến Malaysia rơi vào vòng xoáy khủng hoảng. FIFA và AFC đồng loạt vào cuộc, trong khi cơ quan điều tra trong nước cũng phải can thiệp. Bóng đá Malaysia không chỉ đối diện nguy cơ bị xử phạt nặng, mà còn đứng trước nguy cơ sụp đổ niềm tin từ người hâm mộ và cộng đồng bóng đá khu vực.
Nhìn từ hai trường hợp Indonesia và Malaysia, có thể thấy sính ngoại không phải là vấn đề tự thân, mà nằm ở cách sử dụng và định hướng phát triển. Nhập tịch nếu thiếu kiểm soát, thiếu chiến lược dài hạn và không song hành với đào tạo nội địa sẽ trở thành con dao hai lưỡi. Đông Nam Á đã chứng kiến những giấc mơ lớn tan vỡ chỉ trong một năm, để lại bài học đắt giá về phát triển bóng đá bền vững, nơi nền móng nội lực vẫn là yếu tố quyết định.
Để nắm rõ nguồn gốc và sự phát triển của SEA Games, bạn có thể xem bài Lịch sử SEA Games, nơi chúng tôi tổng hợp đầy đủ các cột mốc quan trọng.
