Trong suốt 15 năm qua, một kiểu cầu thủ đã trở thành xu hướng và đắt giá nhất trên TTCN: tiền đạo cánh phải thuận chân trái. Những ngôi sao hiện tại như Lamine Yamal (Barcelona), Mohamed Salah (Liverpool), Bukayo Saka (Arsenal) và Michael Olise (Bayern Munich) là những ví dụ điển hình.
Trước đó, những tên tuổi vĩ đại như Arjen Robben, Gareth Bale, Angel Di Maria, Riyad Mahrez và đặc biệt là Lionel Messi đã mở đường cho xu hướng.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng chỉ có khoảng 20% cầu thủ thuận chân trái, điều này lý giải vì sao những tiền đạo cánh vĩ đại như Messi hay Robben trước đây chỉ xuất hiện vài năm một lần. Thế nhưng ngày nay, bóng đá đang sản sinh ra nhiều ngôi sao như vậy mỗi năm.
Các huấn luyện viên đáp ứng những thay đổi chiến thuật trong bóng đá hiện đại và đáp ứng nhu cầu sản sinh ra những tiền đạo cánh nghịch cánh có khả năng đi bóng vào trung lộ và dứt điểm, thay vì bám biên và tạt bóng.
Mùa giải 2025/26 hứa hẹn sẽ là sân khấu để một thế hệ tiền đạo cánh phải thuận chân trái mới tỏa sáng. Yamal, mới 18 tuổi, dẫn đầu một lứa cầu thủ tuổi teen tài năng bao gồm Franco Mastantuono (Real Madrid), Estevao (Chelsea), và thậm chí cả Max Dowman (Arsenal), người đã có trận ra mắt Ngoại hạng Anh và kiếm về một quả phạt đền chỉ ở tuổi 15.
1 - Sự thay đổi bắt đầu từ đâu?
Trước đây, tiền đạo cánh truyền thống và những pha tạt bóng là đặc trưng của Ngoại hạng Anh và ảnh hưởng lớn đến bóng đá châu Âu. Sơ đồ 4-4-2 với hai tiền vệ trung tâm, hai tiền đạo cắm và hai tiền đạo cánh tạt bóng vào vòng cấm bằng chân thuận khá phổ biến.
Thành công của Sir Alex Ferguson tại Manchester United những năm 1990 và 2000 là ví dụ điển hình, với Ryan Giggs thuận chân trái bên cánh trái và David Beckham thuận chân phải bên cánh phải.
Tuy nhiên, ngày nay, lối chơi đã hoàn toàn khác. Nếu phải tìm một dấu mốc cho sự chuyển đổi, thì giai đoạn 2009-2012 của Barcelona và đội tuyển Tây Ban Nha là một ví dụ rõ ràng. Họ đã thay đổi cuộc chơi bằng cách đánh bại đối thủ thông qua những đường chuyền ngắn (tiki-taka) và kiểm soát bóng tuyệt đối.
Các phân tích dữ liệu sau đó đã chứng minh rằng sự điều chỉnh chiến thuật này là đúng đắn; những quả tạt bóng có tỷ lệ thành công cực kỳ thấp. Nghiên cứu của The Athletic chỉ ra rằng chỉ 1.3% số quả tạt dẫn đến bàn thắng ngay lập tức (khoảng 1 trên 76); nếu tính cả những bàn thắng xảy ra trong vòng sáu giây sau một quả tạt, con số này chỉ tăng lên 2%.
Kết quả là, các đội bóng hiện đại đã ngừng tạt bóng và thay thế tiền đạo thứ hai bằng một tiền vệ thứ ba trong sơ đồ 4-4-2, tạo nên sơ đồ 4-3-3 hoặc 4-2-3-1. Việc sử dụng các cầu thủ như Messi, Ronaldo, Robben và Bale theo cách này đã tạo ra một cơn mưa bàn thắng.
2 - Những thay đổi lớn hơn
Xu hướng tiền đạo chơi nghịch cánh đã tạo ra một loạt các hiệu ứng domino chiến thuật trên khắp sân. Điều rõ ràng nhất là vai trò của hậu vệ cánh trở nên quan trọng hơn. Họ không chỉ phải phòng ngự mà còn phải dâng cao và trở thành người tạt bóng chính của đội.
Điều này ảnh hưởng đến vai trò của tiền đạo. Số lượng tiền đạo cắm truyền thống giảm đi là do họ bắt đầu đảm nhận nhiều vai trò sáng tạo hơn. Roberto Firmino (Liverpool) hoặc Karim Benzema (Real Madrid) là những ví dụ điển hình cho những cầu thủ đã phát triển với những trách nhiệm mới.
3 - Vì sao các tiền đạo cánh thuận chân trái đắt giá?
Các nghiên cứu cho thấy chỉ có 20% cầu thủ thuận chân trái, tạo ra một sự khan hiếm trên TTCN. Trong khi đó, 80% số cầu thủ có cơ hội trở thành tiền đạo cánh phải thuận chân phải. Khi cộng thêm các yếu tố khác như tốc độ, kỹ năng rê bóng, thể lực, sự điềm tĩnh khi dứt điểm, v.v., cơ hội tìm thấy một ngôi sao nổi bật càng trở nên nhỏ hơn.
Do đó, không có gì ngạc nhiên khi ở cấp độ cao nhất, những tài năng ưu tú như Messi, Robben và Bale chỉ xuất hiện với tần suất hai hoặc ba năm một lần. Thế nhưng ngày nay, các câu lạc bộ hiểu rõ giá trị của kiểu cầu thủ này và thậm chí còn tìm cách "sản xuất" ra họ.
4 - Thế hệ tương lai
Hiện tại, chúng ta đang chứng kiến một làn sóng tài năng thuận chân trái xuất hiện ở cánh phải. Tor-Kristian Karlsen, một tuyển trạch viên chuyên nghiệp của ESPN, đã đưa ra phân tích về họ.
Lamine Yamal (Barcelona): Yamal đã được xem là một trong những cầu thủ xuất sắc nhất thế giới. Chân trái tinh tế là chìa khóa giúp anh thực hiện mọi thứ. Yamal sở hữu sự kết hợp độc đáo giữa kỹ thuật, thời gian, tốc độ và trí thông minh. Anh có bản năng hiếm có để tìm ra khoảng trống phù hợp để nhận bóng, và cú chạm bóng đầu tiên giúp anh kiểm soát nhịp độ trận đấu.
Franco Mastantuono (Real Madrid): Real Madrid đã không để lỡ cơ hội, chiêu mộ Mastantuono từ River Plate với giá 45 triệu euro. Trong khi Yamal bùng nổ và đá trực diện, Mastantuono lại thiên về kiểm soát bóng hơn, một "nhạc trưởng" thích điều phối nhịp điệu tấn công trước khi tung ra đường chuyền quyết định.
Estevao (Chelsea): Chelsea đã phát hiện Estevao từ rất sớm và ký hợp đồng với giá 34 triệu euro khi anh 18 tuổi. Mặc dù HLV Enzo Maresca cảnh báo rằng Estevao cần thời gian để thích nghi, nhưng tiền đạo cánh này đã có trận ra mắt ấn tượng.
Yamal, Estevao và Mastantuono đều sinh năm 2007. Trong kỷ nguyên của tiền đạo nghịch cánh, chưa bao giờ có ba tài năng triển vọng như vậy cùng xuất hiện trong cùng một năm. Điều này cho thấy các tài năng trẻ đang xuất hiện sớm hơn bao giờ hết, chơi ở vị trí lý tưởng ngay từ đầu.
Với việc các cầu thủ trẻ khao khát chơi ở vị trí này và các câu lạc bộ khao khát sản sinh ra họ, tiền đạo cánh thuận chân trái dường như sẽ còn thống trị bóng đá thế giới trong một thời gian nữa.
