Khi Xabi Alonso tiếp quản chiếc ghế nóng tại Real Madrid, một trong những thách thức lớn nhất mà ông phải đối mặt không chỉ là việc đáp ứng kỳ vọng khổng lồ từ người hâm mộ, mà còn là việc xây dựng một "đội hình tiêu chuẩn" vững chắc.
Mục tiêu của ông là truyền tải một phong cách thi đấu ấn tượng từ chiến thuật đến sân cỏ, nhưng để làm được điều đó, việc tìm ra một đội hình có thể "đọc vanh vách" trong tâm trí người hâm mộ và ra sân trong những trận đấu quan trọng là yếu tố then chốt. Đây chính là điều mà Real Madrid đã thiếu trong mùa giải cuối cùng của Ancelotti, nhưng lại là nền tảng cho sáu chức vô địch Champions League gần đây của câu lạc bộ.
Thử thách đầu tiên của Xabi Alonso là quyết định hệ thống chiến thuật. Ông từng nói rằng đội hình có thể "linh hoạt" và "không cố định", ám chỉ việc thay đổi giữa 4-4-2 kim cương, 5-3-2 khi phòng ngự, hay 4-3-3.
Sự linh hoạt này có thể mang lại lợi thế về mặt chiến thuật, giúp đội bóng thích nghi với từng đối thủ và tình huống cụ thể. Tuy nhiên, mặt khác, nó cũng có thể khiến đội hình thiếu đi sự gắn kết, ăn ý cần thiết nếu không có một "xương sống" ổn định. Việc tìm kiếm sự cân bằng giữa sự linh hoạt và bản sắc là một nghệ thuật mà Alonso phải làm chủ.
Phức tạp hóa vấn đề hơn nữa là sự hiện diện của những cầu thủ "không thể đụng đến" trong đội hình Real Madrid. Từ hàng công với Kylian Mbappe và Vinicius Jr., tuyến giữa với Jude Bellingham và Federico Valverde, đến hàng phòng ngự với Dean Huijsen và thủ môn Thibaut Courtois – ít nhất bảy vị trí đã gần như được định đoạt. Điều này thu hẹp đáng kể các lựa chọn của Xabi Alonso và đặt ra câu hỏi về việc ai sẽ lấp đầy những vị trí còn lại, đặc biệt là ở tuyến giữa và hàng công.
Với sơ đồ 4-4-2 kim cương, Aurelien Tchouameni có thể đảm bảo một suất ở vị trí tiền vệ trụ, nhưng bên cạnh Valverde, cuộc cạnh tranh sẽ là giữa Arda Guler và Dani Ceballos. Không loại trừ khả năng Valverde sẽ chơi lùi sâu hơn, nhường chỗ cho Ceballos, Guler ở hàng tiền vệ.
Ngược lại, nếu sử dụng sơ đồ ba trung vệ, vai trò của Tchouameni có thể không còn quá chắc chắn, mở ra nhiều cơ hội hơn cho các tiền vệ tấn công như Guler hoặc Ceballos, đồng thời giúp một hậu vệ cánh có xu hướng tấn công như Trent Alexander-Arnold phát huy tối đa khả năng.
Sơ đồ 4-3-3 với Mastantuono ở cánh phải và Valverde, Bellingham hỗ trợ Tchouameni cũng là một lựa chọn. Tuy nhiên, Alonso đã từng chứng kiến Ancelotti thất bại với việc quá chú trọng tấn công và mất cân bằng mùa trước. Bài học từ những thành công Champions League trước đây của Real Madrid cho thấy vai trò cực kỳ quan trọng của "trivote" Casemiro-Modric-Kroos.
Ba cầu thủ này đã tạo nên "phòng máy" giúp Zidane và Ancelotti giành được những danh hiệu cao quý. Ngay cả "BBC" (Bale, Benzema, Cristiano) lừng lẫy cũng chỉ là một phần của "đội hình tiêu chuẩn" trong hai chức vô địch đầu tiên dưới thời Zidane, sau đó Isco thường được ưu tiên hơn Bale ở những trận đấu lớn để đảm bảo sự cân bằng.
Ancelotti đã chứng minh sự tài tình trong việc điều chỉnh đội hình, như việc đẩy Di Maria vào "trivote" để giành La Decima, hay sử dụng Valverde ở vị trí tiền đạo cánh để tạo sự kết nối giữa tấn công và phòng ngự, giúp đội vô địch Champions League 2022. Giờ đây, Rodrygo đang phải đối mặt với việc mất vị trí, trong khi Bellingham đã nổi lên như một nhân tố "toàn năng" vừa ghi bàn vừa phòng ngự.
Xabi Alonso, với tư cách là một phần của Real Madrid vĩ đại từng giành La Decimocuarta (từ 2014, dù không thể chơi trận chung kết vì án treo giò), hiểu rõ tầm quan trọng của một "bộ não" ở tuyến giữa.
Kinh nghiệm của ông với tư cách một cầu thủ có thể giúp tìm ra giải pháp cho bài toán cân bằng. Tuy nhiên, với áp lực và dàn sao "không thể đụng đến", việc định hình một "đội hình tiêu chuẩn" không chỉ là một thách thức chiến thuật mà còn là một nghệ thuật quản lý nhân sự mà Alonso phải thể hiện để đưa Real Madrid đến những đỉnh cao mới.
