Sân vận động Wembley: Trái tim bóng đá Anh Quốc qua một thế kỷ

18:46 Thứ sáu 01/08/2025

Wembley là sân vận động vĩ đại của bóng đá Anh, nơi gắn liền với mọi thăng trầm của Tam sư. Hơn cả một sân vận động, Wembley là biểu tượng không thể thay thế của bóng đá xứ sương mù.

Wembley là chứng nhân lịch sử của bóng đá Anh và Châu Âu
Wembley là chứng tích lịch sử của bóng đá Anh và Châu Âu.

Mốc thời gian

Sự kiện

1923 – 2003

SVĐ Wembley nguyên bản tồn tại trong giai đoạn này trước khi bị phá bỏ để xây dựng lại.

30/09/2002

Công việc phá dỡ SVĐ cũ chính thức bắt đầu.

09/03/2007

SVĐ mới được hoàn thành và bàn giao cho Liên đoàn bóng đá Anh (The FA).

24/03/2007

Trận đấu chính thức đầu tiên tại sân mới diễn ra giữa đội U21 Anh và U21 Ý.

19/05/2007

Sân được khánh thành chính thức với việc tổ chức trận Chung kết Cúp FA 2007.

28/05/2011

Lần đầu tiên đăng cai tổ chức trận Chung kết UEFA Champions League.

2012

Là nơi diễn ra các trận chung kết bóng đá nam và nữ của Thế vận hội Mùa hè 2012.

31/05/2014

Tổ chức sự kiện quyền Anh đầu tiên, lập kỷ lục về số lượng khán giả cho một sự kiện quyền Anh tại Anh thời hậu chiến.

2017 – 2019

Trở thành sân nhà tạm thời cho câu lạc bộ bóng đá Tottenham Hotspur trong quá trình họ xây dựng SVĐ mới.

31/07/2022

Tổ chức trận chung kết UEFA Women's Euro 2022, nơi đội tuyển nữ Anh giành chức vô địch với số khán giả kỷ lục của giải đấu.

27/08/2023

Diễn ra sự kiện đấu vật chuyên nghiệp đầu tiên tại SVĐ mới (AEW All In).

21/09/2024

Lập kỷ lục khán giả quyền Anh mới với 98.128 người trong trận đấu giữa Anthony Joshua và Daniel Dubois.


Wembley nguyên thủy: Từ 1923 đến 2000

Sân Wembley đầu tiên, thường gọi là "Old Wembley", được khánh thành vào năm 1923. Ban đầu được xây dựng để phục vụ Triển lãm Đế quốc Anh, sân đã được hoàn thành sớm để tổ chức trận chung kết FA Cup giữa Bolton Wanderers và West Ham United vào ngày 28 tháng 4 năm 1923, sự kiện sau này được gọi là "Trận chung kết của White Horse".

Trận chung kết
Trận chung kết "White Horse" trên sân Old Wembley.

Old Wembley nổi bật với hai tháp đôi (Twin Towers) và mặt sân rộng với sức chứa hơn 127.000 người. Đây là sân nhà của đội tuyển Anh từ năm 1924, đồng thời là nơi tổ chức các trận chung kết FA Cup, Community Shield, League Cup và các sự kiện lớn khác như Olympic 1948 và chung kết World Cup 1966 , nơi Anh đánh bại Tây Đức 4-2 để lên ngôi vô địch thế giới.

Tuy nhiên, đến cuối thế kỷ 20, cơ sở vật chất của sân không còn phù hợp với tiêu chuẩn hiện đại. Năm 2000, sân được đóng cửa để chuẩn bị cho công trình mới.

Wembley hiện đại: Tái thiết và khánh thành (2000-2007)

Việc xây dựng sân Wembley mới bắt đầu với lễ phá dỡ tháp đôi năm 2002. Công trình được thiết kế bởi Foster + Partners và HOK Sport (nay là Populous), và được thi công bởi tập đoàn Multiplex (Úc). Ban đầu sân được dự kiến hoàn thành năm 2006, nhưng dự án liên tục bị trì hoãn vì tranh chấp pháp lý và vấn đề kỹ thuật.

W
Wembley bắt đầu quá trình đổi mới bắt đầu bằng việc phá dỡ tháp đôi.

Chi phí ban đầu để xây dựng sân khoảng 798 triệu bảng Anh, sau đó đã đội vốn lên tới hơn 1 tỷ bảng, biến Wembley phiên bản mới trở thành một trong những SVĐ đắt đỏ nhất thế giới. Cuối cùng, Wembley mới chính thức được bàn giao cho FA ngày 9 tháng 3 năm 2007.

Wembley mới có sức chứa 90.000 chỗ ngồi, trở thành sân bóng lớn nhất Vương quốc Anh và lớn thứ hai châu Âu. Biểu tượng nổi bật của sân nhà tuyển Anh là mái vòm thép cao 133m và dài 315m, đóng vai trò kết cấu chịu lực cho mái trượt hai bên sân.

Đặc điểm kiến trúc và cơ sở hạ tầng

Kiến trúc tổng thể của Wembley
Kiến trúc tổng thể của Wembley.
  • Wembley mới có thiết kế hình bát, không phân tầng rõ rệt để đảm bảo tầm nhìn tốt từ mọi vị trí trên khán đài.
  • Công trình được xây dựng với 4.000 cọc móng có độ sâu lên đến 35m, đảm bảo độ ổn định cao.
  • Sử dụng 23.000 tấn thép và 90.000 m³ bê tông, cho thấy quy mô xây dựng lớn.
  • Mái vòm bằng thép cao 133m, dài 315m, vừa là biểu tượng kiến trúc vừa đóng vai trò kết cấu chịu lực chính.
  • Tổng diện tích mái che là 40.000 m², trong đó mái trượt có thể mở rộng chiếm 13.722 m².
  • Sân có 2.618 nhà vệ sinh, nhiều nhất trong các SVĐ toàn cầu.
  • Thang cuốn dài tổng cộng 400m, phục vụ nhanh chóng cho khán giả.
  • Kích thước mặt sân 105 × 68m, đạt chuẩn UEFA cấp độ 4 – cấp cao nhất.
  • Mặt sân ban đầu bị phàn nàn vì dễ hỏng và không phù hợp thi đấu sau các sự kiện lớn. Tuy nhiên, từ năm 2010, sân sử dụng công nghệ cỏ lai Desso GrassMaster (cỏ tự nhiên đan sợi tổng hợp), giúp giữ chất lượng tốt hơn.
  • Năm 2023, ban quản lý sân nâng cấp lên hệ thống "cỏ thay nhanh" (lay and play), giúp thay toàn bộ mặt cỏ nhanh chóng cho từng sự kiện.

Giai đoạn 2007 đến nay: Hiện đại hóa và hội nhập toàn cầu

Từ thời điểm khánh thành năm 2007 đến nay, Wembley đã trải qua giai đoạn hiện đại hóa toàn diện và trở thành trung tâm thể thao, văn hóa toàn cầu. Trong những năm đầu tiên (2007-2010), sân chủ yếu tổ chức các trận đấu chính thức của đội tuyển Anh, các trận chung kết FA Cup, League Cup và vòng play-off các hạng đấu. Tuy nhiên, mặt sân gặp nhiều vấn đề chất lượng, thường xuyên bị cắt xới và phải thay thế.

Wembley là nơi tổ chức những trận đấu kinh điển của bóng đá Châu Âu
Wembley là nơi tổ chức những trận đấu kinh điển của bóng đá Châu Âu.

Từ 2011 đến 2015, Wembley tiếp tục khẳng định vai trò trung tâm của bóng đá châu Âu với việc đăng cai hai trận chung kết UEFA Champions League: năm 2011 (Barcelona vs Manchester United) và 2013 (Bayern Munich vs Dortmund).

Sân cũng đóng vai trò lớn tại Thế vận hội London 2012 khi tổ chức nhiều trận đấu bóng đá, bao gồm cả trận chung kết nam và nữ. Cũng trong thời gian này, giải NFL International Series được tổ chức thường niên tại Wembley, khẳng định vị thế toàn cầu của sân.

Giai đoạn 2016-2020, Tottenham Hotspur sử dụng Wembley làm sân nhà tạm thời trong thời gian chờ xây dựng sân mới. Điều này giúp Wembley giữ mật độ sử dụng cao và đón lượng khán giả lớn ở cả Ngoại Hạng Anh và Champions League.

Trong cùng thời gian, FA mở rộng sử dụng sân cho các sự kiện bóng đá nữ, đặc biệt là chung kết FA Cup nữ và các trận đấu của đội tuyển nữ Anh. Đáng chú ý, năm 2018, ông chủ Fulham, Shahid Khan, đề xuất mua Wembley nhưng FA từ chối sau nhiều phản ứng trái chiều.

Từ 2021 đến nay, Wembley tiếp tục là điểm đến của những sự kiện thể thao lớn. EURO 2020 (diễn ra năm 2021 do đại dịch) chứng kiến Wembley tổ chức 8 trận, bao gồm bán kết và chung kết giữa Anh và Ý. UEFA Women’s EURO 2022 kết thúc tại Wembley với chiến thắng của tuyển nữ Anh trước Đức, lập kỷ lục 87.192 khán giả , cao nhất trong lịch sử EURO nữ.

Wembley cũng là nơi Real lần thứ 15 lên đỉnh Châu Âu
Wembley cũng là nơi Real lần thứ 15 lên đỉnh Châu Âu.

Năm 2024, sân tổ chức trận chung kết Champions League giữa Real Madrid và Dortmund, tiếp tục khẳng định vai trò chủ chốt ở các giải châu Âu. Ngoài ra, Wembley cũng tổ chức AEW All In, sự kiện wrestling chuyên nghiệp đầu tiên và các concert lớn của Taylor Swift, Beyonce, BTS,....

Các sự kiện thể thao lớn

Wembley là nơi diễn ra hầu hết các trận đấu lớn của bóng đá Anh, bao gồm chung kết FA Cup, League Cup, Community Shield, và các trận playoff thăng hạng của Championship, League One và League Two.

Bên cạnh đó, sân còn tổ chức các giải đấu như FA Trophy, FA Vase và Women’s FA Cup Final. Ở cấp độ quốc tế, Wembley từng là sân chính của EURO 2020 và Women’s EURO 2022, đăng cai bán kết và chung kết. Các trận chung kết Champions League 2011, 2013 và 2024 đều diễn ra tại đây, biến Wembley thành SVĐ được UEFA ưu ái nhất trong thế kỷ 21.

Ngoài bóng đá, Wembley còn tổ chức nhiều môn thể thao khác. Với bóng bầu dục thể thức League (13 người mỗi đội, phổ biến ở Anh), sân là nơi diễn ra thường niên trận chung kết Challenge Cup và từng tổ chức bán kết Giải vô địch thế giới năm 2013.

Đây cũng là nơi lập kỉ lục về số khán giả dự khán môn bóng bầu dục
Đây cũng là nơi lập kỷ lục về số CĐV dự khán môn bóng bầu dục.

Với thể thức Rugby Union (15 người mỗi đội, thiên về tranh chấp thể lực), Wembley từng là sân nhà tạm thời của câu lạc bộ Saracens, đồng thời tổ chức một số trận đấu tại Rugby World Cup 2015. Trận Ireland gặp Romania tại đây thu hút đến 89.267 khán giả, kỷ lục về lượng người xem một trận rugby tại Wembley.

Ngoài ra, bóng bầu dục Mỹ (NFL) cũng được tổ chức đều đặn tại Wembley từ năm 2007. Nhiều đội nổi tiếng như New England Patriots, Dallas Cowboys và Jacksonville Jaguars đã thi đấu tại đây. Đặc biệt, trận Jaguars gặp Patriots năm 2024 thu hút 86.651 khán giả, là trận NFL có lượng người xem đông nhất tại châu Âu.

Văn hóa đại chúng và âm nhạc

Bên cạnh thể thao, Wembley còn là điểm đến quan trọng của các sự kiện âm nhạc toàn cầu. Kể từ khi mở cửa trở lại năm 2007, sân đã tổ chức hàng loạt buổi hòa nhạc của các nghệ sĩ nổi tiếng như George Michael (người đầu tiên biểu diễn tại Wembley mới), Muse, Coldplay, U2, Adele, Ed Sheeran, Beyonce, Madonna, Harry Styles, BTS, và gần đây nhất là Taylor Swift với chuỗi 8 đêm diễn liên tiếp vào năm 2024.

Adele từng lập kỷ lục với 98.000 khán giả trong một đêm diễn năm 2017, số lượng người tham dự lớn nhất cho một buổi hòa nhạc ở Anh tính đến thời điểm đó.

Wembley cũng là nơi tổ chức những sự kiện giải trí lớn
Wembley cũng là nơi tổ chức những sự kiện giải trí lớn.

Wembley cũng là nơi tổ chức các sự kiện từ thiện và lễ tưởng niệm quan trọng như Live Earth (2007) và Concert for Diana (2007). Các show diễn có quy mô lớn và đa dạng thể loại như Summertime Ball, các concert K-pop của BTS và Blackpink cho thấy sức hút văn hóa đa chiều của sân. Với khả năng tổ chức lên đến gần 100.000 khán giả, Wembley đóng vai trò trung tâm trong nền công nghiệp âm nhạc trực tiếp tại châu Âu.

Tranh chấp, tài chính và quyền sở hữu

Việc xây dựng Wembley mới là một trong những dự án hạ tầng thể thao tốn kém và gây tranh cãi nhất trong lịch sử Vương quốc Anh. Nhà thầu chính, Multiplex đã chịu nhiều tổn thất tài chính và phát sinh hàng loạt vụ kiện tụng với các nhà thầu phụ như Mott MacDonald và Cleveland Bridge. Tổng số tiền tranh chấp lên đến hơn 250 triệu bảng. Các vụ kiện này kéo dài đến tận năm 2010 mới được giải quyết thông qua hòa giải ngoài tòa án.

Về quyền sở hữu, Wembley thuộc sở hữu của Liên đoàn bóng đá Anh (FA) thông qua công ty con Wembley National Stadium Ltd (WNSL). Dù từng có đề xuất mua lại từ giới đầu tư như Shahid Khan, FA khẳng định Wembley là biểu tượng quốc gia không thể tư nhân hóa, một phần vì giá trị lịch sử, tinh thần quá lớn.

Vai trò và ảnh hưởng lâu dài

EW
Wembley là biểu tượng bóng đá và văn hóa của Anh và Châu Âu.

Trải qua hơn một thế kỷ tồn tại và phát triển, Wembley đã trở thành một phần không thể tách rời của bóng đá Anh và văn hóa thể thao toàn cầu. Không chỉ là nơi tổ chức các trận cầu đỉnh cao, Wembley còn phản ánh sự phát triển chuyên nghiệp, công nghiệp hóa của bóng đá hiện đại.

Với cơ sở vật chất đạt tiêu chuẩn quốc tế, vị trí trung tâm tại London và khả năng tổ chức đa dạng sự kiện, Wembley đã, đang và sẽ tiếp tục là biểu tượng thể thao, văn hóa lớn nhất của Vương quốc Anh.

Từ những ký ức World Cup 1966, EURO 1996, đến các đêm hòa nhạc lịch sử và sự kiện toàn cầu, Wembley không chỉ là SVĐ, đó là trái tim của một nền văn hóa thể thao bền vững và lan tỏa.

Piero | 18:46 01/08/2025
TỪ KHOÁ
Chia sẻ
Loading...

Bài viết mới Bài cùng chuyên mục