Trong bối cảnh thị trường chuyển nhượng hè 2025 đang diễn ra sôi động, luật “homegrown” – vốn ít được người hâm mộ để ý – lại đang âm thầm tạo ra những giới hạn và lựa chọn mang tính quyết định cho các đội bóng tại Premier League. Việc Noni Madueke, một tuyển thủ Anh, không được tính là cầu thủ homegrown, trong khi Joao Pedro – một cầu thủ Brazil – lại đủ điều kiện, là ví dụ điển hình cho sự phức tạp và tác động sâu rộng của quy định này.
Theo định nghĩa của Premier League, một cầu thủ được xem là “homegrown” nếu đã đăng ký thi đấu cho một CLB thuộc Liên đoàn bóng đá Anh (FA) hoặc Xứ Wales (FAW) trong ít nhất ba mùa giải – không nhất thiết liên tục – trước khi bước sang tuổi 21, hoặc kết thúc mùa giải mà họ tròn 21 tuổi. Quốc tịch và nơi sinh không hề ảnh hưởng đến việc phân loại này.
Vì thế, dù Madueke sinh ra tại Anh và từng là sản phẩm học viện Tottenham, việc anh rời đi quá sớm để gia nhập PSV Eindhoven đã khiến anh không đủ điều kiện. Trong khi đó, Joao Pedro lại chuyển đến Watford ở tuổi 18, đủ thời gian phát triển tại Anh để trở thành một cầu thủ homegrown.
Vấn đề nằm ở chỗ, khi kỳ chuyển nhượng kết thúc vào ngày 1/9, mỗi CLB tại Premier League chỉ được phép đăng ký tối đa 25 cầu thủ, trong đó không được có quá 17 cầu thủ không thuộc diện homegrown. Điều này buộc các đội bóng phải tính toán cẩn thận không chỉ về mặt chuyên môn mà còn về cấu trúc hành chính đội hình.
Mùa giải 2024/25 đã chứng kiến nhiều ông lớn như Arsenal, Liverpool, Manchester City, Manchester United và Wolves chỉ sở hữu 7 cầu thủ homegrown – con số thấp đáng báo động. Ngược lại, Crystal Palace và Newcastle United dẫn đầu danh sách với lần lượt 15 và 14 cầu thủ thuộc diện này.
Sự thiếu hụt khiến các CLB lớn phải đặc biệt chú trọng trong các thương vụ mua bán hè này. Việc sở hữu quá nhiều cầu thủ không homegrown khiến nhiều CLB đứng trước nguy cơ buộc phải loại bỏ những cái tên đáng giá khỏi danh sách chính thức.
Cụ thể, Manchester City hiện đang có tới 20 cầu thủ không homegrown, vượt quá giới hạn cho phép. Họ đã để thủ môn Scott Carson và hậu vệ Kyle Walker ra đi, nhưng vẫn cần bán hoặc cho mượn thêm người để đảm bảo quy định. Thậm chí, cả những tân binh như Rayan Ait-Nouri và Tijjani Reijnders đều không được tính là homegrown. Trong khi đó, cầu thủ trẻ Rayan Cherki – sinh sau ngày 1/1/2004 – vẫn có thể thi đấu mà không tính vào danh sách 25 người, nhưng sẽ sớm rơi vào diện phân loại nếu tiếp tục ở lại mùa sau.
Một hướng đi an toàn cho các CLB là tận dụng các tài năng dưới 21 tuổi, những người có thể thi đấu mà không ảnh hưởng đến hạn mức đăng ký đội hình. Các cầu thủ sinh từ ngày 1/1/2004 trở về sau được miễn trừ, bất kể quốc tịch. Đây là lý do vì sao nhiều CLB như Arsenal, Chelsea hay Liverpool đang đầu tư mạnh tay vào học viện và mạng lưới cho mượn cầu thủ để vừa phát triển tài năng, vừa bổ sung nhân sự chiến thuật một cách hợp lệ.
Trên thị trường chuyển nhượng, xu hướng tìm kiếm cầu thủ homegrown đang ngày càng rõ nét. Những tài năng trẻ như Jarrad Branthwaite (Everton), James Trafford (Burnley), hay Anthony Gordon (Newcastle) không chỉ hấp dẫn về mặt chuyên môn mà còn có giá trị đặc biệt bởi họ giúp CLB tránh vi phạm giới hạn “17 ngoại binh”. Bên cạnh đó, những đội như Everton – chỉ có 7 ngoại binh trong đội hình 20 người – lại có lợi thế đáng kể trong việc bổ sung lực lượng khi không chịu quá nhiều ràng buộc từ quy định.
Liverpool hiện cũng đang ở trạng thái "bão hòa" với 16 cầu thủ không homegrown. Việc họ theo đuổi Hugo Ekitike (không homegrown) hay các mục tiêu nước ngoài khác sẽ buộc ban lãnh đạo phải tính toán kỹ lưỡng. Trong khi đó, Wolves – đội vừa bán Matheus Cunha và Ait-Nouri để thu về 95 triệu bảng – vẫn còn dư thừa ba cầu thủ ngoại binh sau khi ký hợp đồng với Fer Lopez và tiến gần đến việc chiêu mộ Jhon Arias.
Những động thái này cho thấy áp lực điều chỉnh nhân sự đang đặt nặng lên ban lãnh đạo nhiều đội bóng, dù họ có quỹ chuyển nhượng dư dả.
Tình thế hiện tại biến thị trường chuyển nhượng thành một bài toán nhiều biến số. Các CLB không chỉ phải trả giá cao hơn cho cầu thủ homegrown mà còn đối mặt với nguy cơ không thể đăng ký tân binh nếu không giải phóng đúng số lượng cầu thủ ngoại. Không ít HLV buộc phải thu gọn đội hình xuống dưới 25 người – ví dụ chỉ còn 21 hoặc 22 – để đảm bảo tỷ lệ hợp lệ, dù điều này ảnh hưởng đến chiều sâu đội hình trong bối cảnh họ phải chinh chiến ở nhiều đấu trường.
Sự phức tạp này phần nào giải thích vì sao các đội bóng lớn không còn mặn mà với việc mua ồ ạt như trước. Mỗi thương vụ giờ đây không chỉ cần xem xét phong độ và giá trị thị trường, mà còn phải kiểm tra kỹ nguồn gốc đào tạo của cầu thủ – điều tưởng như chẳng liên quan nhưng lại quyết định khả năng được đăng ký thi đấu.
Tóm lại, luật homegrown của Premier League đang ngày càng thể hiện vai trò quan trọng trong định hình cấu trúc đội bóng, chiến lược chuyển nhượng và sử dụng nhân sự dài hạn. Những sự khác biệt như giữa Madueke và Joao Pedro không còn là điều hiếm thấy, và trong tương lai, yếu tố này sẽ càng trở thành một trong những tiêu chí quan trọng nhất khi các CLB ra quyết định chiêu mộ.
Trong một môi trường cạnh tranh khốc liệt như Premier League, tuân thủ quy định không còn là lựa chọn, mà là điều kiện tiên quyết để thành công.
