Công viêc của một trinh sát viên (scout) cho một câu lạc bộ bóng đá chuyên nghiệp là như thế nào? Trong một ngành công nghiệp đang không ngừng biến đổi, nơi phân tích dữ liệu ngày càng chiếm ưu thế, các CLB vẫn đặt giá trị to lớn vào những con mắt đầy kinh nghiệm trên các khán đài. Hãy cùng đến Aldershot, Brugge và Southampton để theo chân ba trinh sát viên kì cựu, và khám phá ra rằng, đây là một công việc đòi hỏi sự quyết đoán, một mạng lưới quan hệ rộng lớn, và trên hết, một tình yêu bóng đá thuần khiết.
Brian McDermott và sức mạnh của những mối quan hệ
"Cậu có nhớ Kevin Doyle không?" Brian McDermott, cựu HLV Reading và Leeds hỏi khi đang lái xe dưới mưa. "Tôi sẽ kể cho cậu nghe chúng tôi đã có được Kevin Doyle như thế nào." Ông kể lại một cuộc trò chuyện tình cờ với một trinh sát viên của Cardiff, người đã tiết lộ rằng Doyle là cầu thủ hay nhất ở Ireland. "Đôi khi, khi bạn đặt một câu hỏi, ai đó sẽ cho bạn thông tin, và cuối cùng bạn sẽ có được một cầu thủ hàng đầu. Đó là phần quan trọng của công việc trinh sát. Bạn phải biết lắng nghe."
McDermott, người từng là trinh sát viên quốc tế cấp cao cho Arsenal, là bậc thầy trong việc chuẩn bị. Ông nghiên cứu đội hình, xem video trên Wyscout, và ghi chú tuổi của từng cầu thủ. Nhưng đối với ông, không gì có thể thay thế được cảm giác khi xem trực tiếp. "Khi xem trên Wyscout, bạn không bao giờ biết được thể chất của cầu thủ thực sự như thế nào."
Cũng chính con mắt đó đã giúp ông phát hiện ra một Erling Haaland trẻ tuổi khi còn đang chơi cho đội U19 Na Uy. Ghi chú của ông vào thời điểm đó rất ngắn gọn và đanh thép: "Haaland: biết dùng cơ thể. Chạy chỗ tốt. Thể hình/kích thước tuyệt vời. Rất nhiều tiềm năng. Với mức giá đó, chắc chắn phải mua." Dù biết Arsenal không thể có được Haaland, ông vẫn làm công việc của mình: phát hiện và khẳng định tài năng.
Ty Gooden và cuộc chiến với thời gian
Tại Bỉ, Ty Gooden, cựu cầu thủ chuyên nghiệp hiện đang làm trinh sát cho AS Monaco, đang đối mặt với một áp lực khác: cuộc chiến với thời gian. "Thị trường bây giờ cạnh tranh một cách khốc liệt," ông nói. "Điều đó có nghĩa là bạn phải đưa ra quyết định sớm hơn một chút so với mong muốn. Nếu bạn không hành động đủ sớm, một CLB nhỏ hơn sẽ chấp nhận rủi ro. Hoặc bạn chờ sáu tháng, và cái giá sẽ tăng gấp đôi."
Gooden là một trinh sát viên hiện đại, người chấp nhận và sử dụng dữ liệu, nhưng ông nhấn mạnh: "Dữ liệu phải được sử dụng trong bối cảnh phù hợp và con mắt nhìn người."
Lịch sử của ông là minh chứng cho cả sự thành công và thất bại. Ông từng rất thất vọng khi Arsenal bỏ lỡ Kingsley Coman dù ông đã phát hiện ra cầu thủ người Pháp từ rất sớm. Nhưng cũng chính ông là người đã tìm ra William Saliba cho Pháo thủ. "Tôi đã thấy cậu ấy lần đầu ở đội trẻ Pháp. Đó là một trong những khoảnh khắc mà bạn, với tư cách là một trinh sát viên, chỉ cần nhìn và bạn biết ngay," ông nhớ lại.
"Một người bạn ở một CLB Ngoại hạng Anh khác đã xem cậu ấy và nói, 'Tôi sẽ không ký với cậu ta. Cậu ta trông chẳng thể di chuyển được.' Tôi đã nghĩ, 'Hmmm. Tôi tưởng tượng Van Dijk có lẽ cũng trông y hệt ở độ tuổi đó.'"
Mel Johnson và lời khẳng định
Tại một trận đấu của đội U21 Southampton, chúng tôi gặp Mel Johnson, một trinh sát viên 72 tuổi của QPR, người đã làm việc trong ngành từ những năm 80. Đối với ông, phẩm chất quan trọng nhất của trinh sát viên là sự quyết đoán.
"Theo dõi là chìa khóa cho những trinh sát viên không thể đưa ra quyết định và muốn giữ việc làm của mình," ông nói một cách gay gắt. "Nếu bạn liên tục đánh dấu vào ô 'theo dõi', bạn không nên làm công việc này. Chỉ có 'có' hoặc 'không'. Cậu ta có giúp chúng ta thăng hạng hay khiến chúng ta bị sa thải?"
Ông cũng khẳng định lại một chân lý trong nghề quan sát và tìm kiếm những tài năng rằng: "Đây không phải là một công việc vì tiền. Đây là một công việc vì bóng đá. Và bạn phải yêu bóng đá để có thể làm nó." Ông kể rằng trong suốt sự nghiệp, ông chưa bao giờ nhận được tiền thưởng cho việc ký hợp đồng với một cầu thủ nào.
Trong trận đấu, Johnson đã nhẹ nhàng khiển trách phóng viên vì đã chỉ trích một thủ môn: "Cậu đang xem như một HLV. Hãy xem cầu thủ thôi!" Lời nhắc nhở đó cho thấy sự khác biệt tinh tế: HLV xem cả trận đấu, còn trinh sát viên chỉ tập trung vào một cá nhân, theo dõi từng giây di chuyển của họ, dù có bóng hay không.
Niềm đam mê trong mưa lạnh
Ba cuộc gặp gỡ, ba con người, nhưng tất cả đều chia sẻ một niềm đam mê cháy bỏng. Công việc của họ không hề hào nhoáng. Đó là những chuyến đi dài, những bữa tối một mình, và hàng giờ đứng dưới mưa lạnh để xem những trận đấu ở các giải hạng dưới.
"Vợ tôi gọi tôi là một kẻ nhàm chán, khốn khổ," Gooden cười nói. "Cô ấy không hiểu làm thế nào tôi có thể ngồi một mình trong một nhà hàng đông đúc. Nhưng chúng tôi yêu những gì mình làm và may mắn được làm việc trong ngành bóng đá."
Thế giới của những trinh sát bóng đá có lẽ là một trong những thành trì cuối cùng của tình yêu thuần khiết dành cho môn thể thao ngày càng bị thương mại hóa. Đó là một công việc được thực hiện không phải vì danh vọng hay tiền bạc, mà vì tình yêu với trận đấu và niềm vui sướng tột cùng khi phát hiện ra một viên ngọc thô giữa màn mưa lạnh giá.
