Người ta thường mặc định rằng cao to là một lợi thế tuyệt đối trong bóng đá. Nhưng trong một môn thể thao mà cầu thủ vĩ đại nhất, Lionel Messi chỉ cao 1m70, sự thật lại phức tạp hơn nhiều.
Dữ liệu cho thấy các đội vô địch hàng đầu Châu Âu thường thấp hơn mức trung bình của giải đấu, và xu hướng của bóng đá hiện đại đang ngày càng ưa chuộng những cầu thủ ở hai thái cực: rất cao hoặc rất nhỏ bé.
Người ta thường cho rằng chiều cao là một lợi thế lớn trong bóng đá, nhưng lịch sử và dữ liệu lại kể một câu chuyện khác. 59 người đoạt Quả bóng vàng đầu tiên (tính đến năm 2016) có chiều cao trung bình chỉ là 1m78, trong khi đó Lionel Messi, người đã 8 lần giành danh hiệu này, thậm chí còn cần điều trị thiếu hụt hormone tăng trưởng khi còn nhỏ.
Một nghiên cứu vào năm 2019 của Đại học Wolverhampton cho thấy chiều cao cầu thủ tại giải hạng cao nhất nước Anh tăng đáng kể trong giai đoạn 1973 đến 2013, trung bình tăng 1,23 cm mỗi 10 năm. Tuy nhiên sự gia tăng này không có mối liên hệ nào với thành tích của các đội bóng.
Thực tế còn gây ngạc nhiên hơn, trong mùa giải 2023/2024, các nhà vô địch của cả 5 giải đấu hàng đầu châu Âu, bao gồm Manchester City và Real Madrid, đều có chiều cao trung bình thấp hơn mức trung bình của giải đấu mà họ tham dự.
Điều này phản ánh một sự thật quan trọng: các đội bóng xuất sắc nhất không tìm kiếm những cầu thủ cao nhất, mà tìm kiếm sự cân bằng trong đội hình. Họ cần sự kết hợp hài hòa giữa những cầu thủ nhỏ con, có kỹ thuật điêu luyện để kiểm soát bóng, và những cầu thủ cao lớn cho các cuộc không chiến và tranh chấp tay đôi.
Sự ưu tiên này cũng phản ánh bản sắc riêng của từng giải đấu hàng đầu Châu Âu. Bundesliga của Đức và Serie A của Ý được xem là "vùng đất của những người khổng lồ". Ở Đức, các đội bóng yếu thường chơi phòng ngự lùi sâu, đòi hỏi thể chất và chiều cao. Trong khi đó, ở Ý, sự tập trung lâu đời vào các tình huống cố định và phòng ngự khiến các hậu vệ cao lớn được trọng dụng.
Ngược lại, La Liga của Tây Ban Nha lại là "thiên đường của những cầu thủ nhỏ con". Gắn liền với lối chơi tiki-taka và bóng đá kiểm soát, La Liga là nơi các cầu thủ kỹ thuật, nhanh nhẹn phát triển mạnh mẽ nhất.
Tuy nhiên, bóng đá hiện đại đang chứng kiến một xu hướng mới, phức tạp hơn. Dữ liệu của The Athletic cho thấy số phút thi đấu của các cầu thủ có chiều cao trung bình (từ 1m73 đến 1m83) đang có xu hướng giảm. Thay vào đó, các HLV ngày càng sử dụng nhiều hơn những cầu thủ ở hai thái cực: rất nhỏ con(dưới 1m70) hoặc rất cao lớn (trên 1m85).
Lý do là vì lối chơi pressing tầm cao và một kèm một hiện đại đòi hỏi hoặc là những cầu thủ có. kỹ thuật nhanh nhẹn, lắt léo để thoát pressing, hoặc là những "quái vật" thể chất có thể bao sân và chiến thắng trong các cuộc đấu tay đôi.
Sự tiến hóa này được thể hiện rõ nhất qua hai CLB hàng đầu Ngoại hạng Anh là Arsenal và Man City. Đội bóng của Pep Guardiola ban đầu được xây dựng quanh những cầu thủ nhỏ con như David Silva, Bernando Silva, Kun Aguero, Gundogan,... nhưng sau đó đã chuyển sang một đội hình cao lớn hơn với sự xuất hiện của Rodri, Nico Gonzales, Erling Haaland.
Trong khi đó, Arsenal của Mikel Arteta cũng đang đi theo con đường mà Man City đã từng đi. Dưới thời Arteta, Arsenal ngày càng sở hữu những ngọn hải đăng như Kai Havertz, Merino, Declan Rice và Gyokeres để. thống trị các tình huống cố định.
Ngoài ra, còn có những yếu tố ẩn giấu ít được biết đến. Cụ thể, một cuộc nghiên cứu của Đại học Hagen, Đức về Bundesliga trong giai đoạn 2014-15 đến 2021-22 cho thấy khả năng bị thổi phạt và nhận thẻ phạt tăng lần lượt 9,4% và 7,2% khi cầu thủ có chiều cao vượt trội so với trọng tài.
Bóng đá, cũng như nhiều môn thể thao khác, đang dần hình thành một kiểu vóc dáng lý tưởng riêng. Đến năm 2025, các trận đấu đang thiên về lợi thế cho những cầu thủ cao lớn. Tuy vậy, các đội bóng mạnh nhất vẫn sẽ là những đội biết kết hợp hài hòa giữa những cầu thủ nhỏ con khéo léo và những cầu thủ có thể hình, sức mạnh vượt trội, bất kể chiều cao hay kích thước ra sao.
