Đó là sự kiện ra mắt mùa giải Ngoại hạng Anh 2015-16. Eddie Howe dẫn đoàn quân Bournemouth đầy háo hức khi chuẩn bị chơi mùa đầu tiên tại giải đấu. Nhóm của Swansea City cũng vui vẻ. Riêng đoàn của đương kim vô địch Chelsea thì không.
Ba tháng sau khi đưa Chelsea lên đỉnh Ngoại hạng Anh, Jose Mourinho xuất hiện với tâm trạng nặng nề. Trong buổi trò chuyện cùng một số phóng viên, ông tỏ ra như muốn ở bất kỳ nơi nào khác. Những câu hỏi nhẹ nhàng về khả năng bảo vệ danh hiệu bị ông đáp lại bằng thái độ khó chịu. “Ông có hài lòng với lực lượng hiện tại không, Jose?” – “Tôi không muốn nghĩ tới.”
Hôm sau, ông ký hợp đồng mới bốn năm, tuyên bố “rất hạnh phúc khi được ở lại lâu dài”.
Chỉ bốn tháng tiếp theo, Mourinho bị sa thải. Chelsea đứng thứ 16, hơn nhóm xuống hạng đúng một điểm và chỉ thắng bốn trận sau 16 vòng. Thất bại trước Leicester là giọt nước tràn ly khi ông cáo buộc các cầu thủ “phản bội” công việc ông đã làm trên sân tập. Nhiều mối quan hệ trong phòng thay đồ đã sụp đổ. Giám đốc kỹ thuật Michael Emenalo gọi đó là tình trạng “bất hòa rõ rệt”.
Đó là mùa giải chứng kiến vụ tranh cãi tai tiếng giữa Mourinho và bác sĩ Eva Carneiro, những căng thẳng âm ỉ giữa ông và Eden Hazard, và bài phỏng vấn “tôi không muốn nói” đi vào lịch sử meme. Mourinho còn nói rằng nhóm cầu thủ của ông chỉ còn là “nhà vô địch trên danh nghĩa”.
Những mùa sa sút: Chelsea, Leicester, Liverpool, Man City… và giờ là Liverpool dưới thời Arne Slot
Khi Liverpool thua năm trong sáu trận gần nhất ở Ngoại hạng Anh (và 7/9 trận trên mọi đấu trường), nhiều người tự hỏi: “Lần cuối một đội vô địch xuống dốc nhanh như vậy là khi nào?”
Câu trả lời là… mùa trước. Man City, đội vô địch bốn mùa liên tiếp, cũng khởi đầu bằng chiến thắng rồi lao dốc giống hệt Liverpool hiện nay, thua sáu trong tám trận trước Giáng sinh.
Trước đó, Liverpool mùa 2020-21 cũng lao dốc với sáu thất bại trong bảy trận, rơi xuống thứ ba với 69 điểm – giảm tới 30 điểm so với mùa vô địch 2019-20.
Vì sao các nhà vô địch thường sa sút?
Trong 15 mùa gần nhất, 9 đội bảo vệ danh hiệu bị tụt ít nhất 10 điểm so với mùa trước. 6 đội tụt từ 20 điểm trở lên, gồm:
Man United 2013-14
Chelsea 2015-16
Leicester 2016-17
Chelsea 2017-18
Liverpool 2020-21
Man City 2024-25
Một số trường hợp dễ hiểu, như Leicester trở lại mặt đất sau cú sốc vô địch. Nhưng đa phần, nguyên nhân nằm ở nhiều yếu tố chứ không chỉ “thiếu quyết tâm”.
Không chỉ là “tâm lý nhà vô địch sa sút”
Nhà tâm lý thể thao Dan Abrahams nói: “Nói rằng các cầu thủ mất động lực có thể đúng, nhưng bức tranh luôn phức tạp hơn nhiều.”
Ông nêu ra hàng loạt yếu tố: chấn thương kéo dài, thay đổi nhân sự không phù hợp, mâu thuẫn trong phòng thay đồ, chiến thuật bị đối thủ “bắt bài”, môi trường đội bóng trở nên tiêu cực, hiệu ứng dây chuyền khi thua vài trận liên tiếp. Tất cả tạo ra “làn sóng cảm xúc tiêu cực” khiến tập thể mất phương hướng.
Vấn đề quản lý: Khi phòng thay đồ mất năng lượng
Khi một đội đang thắng, “đội hình đúng” gần như không bao giờ sai. Khi một đội đang sa sút, “đội hình đúng” gần như không tồn tại.
Một nền văn hóa chiến thắng rất khó xây dựng nhưng lại rất dễ đánh mất. Và khi mọi thứ vỡ vụn, như ở “mùa Mourinho” 2015-16, mọi thứ có thể trượt dài thành thảm họa.
Câu chuyện tuyển dụng và sự trì trệ
Nhiều nhà vô địch sa sút vì không chịu nâng cấp đội hình: Chelsea không mua được John Stones cho Mourinho, phải dùng Djilobodji. Conte muốn Van Dijk và Lukaku nhưng không được. Man City của Mancini hụt loạt mục tiêu (Agger, Javi Martinez, De Rossi, Hazard, Van Persie).
Cũng có trường hợp ngược lại: Liverpool bị chỉ trích vì “mua quá nhiều”, gây xáo trộn đội hình dưới thời Arne Slot.
Yếu tố không đo đếm được: Cú sốc Jota
Không thể bỏ qua tác động tinh thần từ cái chết của Diogo Jota trong tai nạn ô tô. Andrew Robertson thừa nhận anh “suy sụp” khi nghĩ về Jota trước trận gặp Đan Mạch. Điều này phản ánh gánh nặng tâm lý đè lên tập thể Liverpool.
Vì sao bảo vệ danh hiệu lại khó đến vậy?
Liverpool đang đứng thứ tám, kém Arsenal tám điểm. Chỉ bốn lần trong kỷ nguyên Ngoại hạng Anh, nhà vô địch mùa trước có số điểm thấp hơn Liverpool sau 11 vòng. Từ cuộc đua bảo vệ chức vô địch, giờ mục tiêu của Liverpool là… trở lại cuộc đua.
Từ thời Sir Alex Ferguson đến Pep Guardiola, chỉ có những tập thể sở hữu kỷ luật sắt và bản lĩnh phi thường mới có thể duy trì chu kỳ chiến thắng. Roy Keane từng nói: “Tinh thần của tôi sau mỗi chức vô địch là: chúng ta có thể làm lại không?" Nhưng tinh thần đó đang trở nên hiếm.
Bảo vệ ngôi vương không chỉ cần tài năng, chiều sâu đội hình và chiến thuật — mà cần một tập thể không bao giờ đánh mất khát vọng và sự ổn định tinh thần. Và đó chính là thách thức mà Liverpool — cũng như nhiều đội vô địch trước đây — đang đối mặt.
