Lịch sử Câu lạc bộ Manchester City: Triều đại Abu Dhabi với vị tướng lĩnh Pep Guardiola

Lịch sử Câu lạc bộ bóng đá Manchester City là một hành trình đầy biến động, từ khởi đầu khiêm tốn với một cộng đồng yêu bóng đá ở Đông Manchester, trải qua những thập kỷ thăng trầm với cả vinh quang và khủng hoảng, cho đến khi trở thành một thế lực thống trị của bóng đá Anh và thế giới trong thế kỷ 21. Đây là câu chuyện về sự bền bỉ, thay đổi và quá trình chuyển mình của một trong những câu lạc bộ có lịch sử phức tạp và thú vị nhất.

1. Giai đoạn hình thành và những bước đi đầu tiên (1880–1894)

Nguồn gốc của Manchester City bắt đầu từ năm 1880, khi Anna Connell, con gái của hiệu trưởng trường thánh St. Mark's ở West Gorton, cùng với hai thành viên của nhà thờ là William Beastow và Thomas Goodbehere, thành lập một đội bóng đá có tên St. Mark's (West Gorton).

Mục đích ban đầu của họ là cung cấp một môi trường giúp phát triển các hoạt động thể chất lành mạnh cho nam giới trong khu vực, nhằm giải quyết các vấn đề xã hội như bạo lực băng đảng và nghiện rượu đang lan tràn ở Đông Manchester thời bấy giờ.

Đội bóng có trận đầu tiên được ghi nhận vào tháng 11 năm 1880, đối đầu với một đội của nhà thờ từ Macclesfield. Năm 1884, đội hợp nhất với một CLB khác là Gorton Athletic, nhưng sự hợp nhất này nhanh chóng tan rã.

Năm 1887, St. Mark's chuyển đến một sân đấu mới tại Hyde Road, Ardwick, và đổi tên thành Ardwick A.F.C. để phản ánh vị trí địa lý mới. Dưới cái tên này, họ bắt đầu gặt hái những thành công ban đầu.

Ardwick A.F.C. trở thành nhà vô địch Manchester Cup vào năm 1891, danh hiệu lớn đầu tiên của đội. Thành công này giúp họ được mời tham gia Football Alliance, một giải đấu cạnh tranh với Football League. Một năm sau, vào năm 1892, Football League quyết định mở rộng và sáp nhập Football Alliance, thành lập giải hạng Hai (Second Division). Ardwick A.F.C. là một trong những thành viên sáng lập của giải đấu này.

Tuy nhiên, mùa giải đầu tiên ở Football League (1892–93) của CLB không mấy suôn sẻ. Đến mùa giải 1893–94, họ đối mặt với những khó khăn tài chính nghiêm trọng và phải tái cấu trúc toàn diện. Quá trình này đã dẫn đến một quyết định lịch sử, đổi tên đội bóng một lần nữa.

2. Tên gọi Manchester City và vinh quang đầu thế kỷ (1894–1930)

Vào ngày 16 tháng 4 năm 1894, tên gọi Manchester City Football Club chính thức ra đời. Cái tên mới mang tham vọng đại diện cho toàn bộ thành phố Manchester. Sự thay đổi này nhanh chóng mang lại kết quả tích cực. Dưới sự dẫn dắt của HLV Joshua Parlby, Man City giành chức vô địch Second Division mùa giải 1898–99 và lần đầu tiên được thăng hạng lên First Division, giải đấu cao nhất của bóng đá Anh.

Thành công lớn đầu tiên của CLB đến vào ngày 23 tháng 4 năm 1904, khi Manchester City đánh bại Bolton Wanderers với tỷ số 1-0 trong trận chung kết FA Cup tại Crystal Palace, London. Bàn thắng duy nhất được ghi bởi huyền thoại Billy Meredith. Chức vô địch này không chỉ là vinh quang đầu tiên của Man City mà còn biến họ thành CLB đầu tiên từ Manchester giành được một danh hiệu lớn.

Tuy nhiên, chỉ một năm sau vinh quang, CLB vướng vào một vụ bê bối tài chính liên quan đến việc trả lương cho cầu thủ vượt quá giới hạn cho phép. Cuộc điều tra của Hiệp hội bóng đá Anh (FA) đã dẫn đến án phạt nặng: HLV Tom Maley bị cấm hành nghề suốt đời, và 17 cầu thủ bị treo giò cũng như phạt tiền, trong đó có trụ cột Billy Meredith. Hầu hết các cầu thủ này sau đó đã chuyển sang đối thủ cùng thành phố, Manchester United.

Năm 1920, sân vận động Hyde Road bị hỏa hoạn thiêu rụi khán đài chính. Thảm họa này buộc CLB phải tìm một ngôi nhà mới. Năm 1923, Manchester City chuyển đến Maine Road, một sân vận động hiện đại và có sức chứa lên tới 85.000 người, tọa lạc tại khu Moss Side.

3. Thời kỳ thăng trầm và "thế hệ vàng" (1930–1981)

Thập niên 1930 chứng kiến một Manchester City đầy bất ổn. Họ vào chung kết FA Cup hai năm liên tiếp, thua Everton năm 1933 nhưng giành chiến thắng trước Portsmouth năm 1934. Ba năm sau, vào mùa giải 1936–37, Man City lần đầu tiên vô địch First Division một cách đầy thuyết phục, ghi được hơn 100 bàn thắng. Tuy nhiên, bi kịch xảy ra ngay mùa giải sau đó (1937–38), khi họ trở thành nhà đương kim vô địch duy nhất trong lịch sử bóng đá Anh bị xuống hạng.

Sau Thế chiến thứ hai, CLB trải qua nhiều năm ở giải hạng hai trước khi trở lại First Division. Thập niên 1950, Man City được định hình bởi một hệ thống chiến thuật mang tính cách mạng được gọi là "Revie Plan", khi tiền đạo trụ cột Don Revie thi đấu lùi sâu như một "số 9 ảo", qua đó khiến hàng phòng ngự đối phương bị xáo trộn và không thể thực hiện các phương án kèm người hiệu quả.

Chiến thuật này giúp họ vào chung kết FA Cup hai năm liên tiếp một lần nữa, thua Newcastle năm 1955 nhưng đánh bại Birmingham City năm 1956. Trận chung kết năm 1956 đi vào lịch sử với hình ảnh thủ môn Bert Trautmann của Man City thi đấu đến hết trận dù bị chấn thương cổ.

Giai đoạn thành công nhất trong lịch sử CLB trước thế kỷ 21 đến vào cuối những năm 1960 và đầu những năm 1970 dưới sự dẫn dắt của bộ đôi huyền thoại, Joe Mercer và Malcolm Allison.

Với những cầu thủ biểu tượng đã tạo nên "thế hệ vàng" như Colin Bell, Francis Lee và Mike Summerbee, Man City đã giành được hàng loạt danh hiệu, bao gồm chức vô địch First Division mùa giải 1967–68, FA Cup năm 1969, League Cup năm 1970 và đỉnh cao là European Cup Winners' Cup (Cúp C2 châu Âu) cũng trong năm 1970 sau khi đánh bại Gornik Zabrze của Ba Lan. Đây là thời kỳ duy nhất Man City giành được cả danh hiệu quốc nội và châu Âu trong cùng một mùa giải, cho đến kỷ nguyên của Pep Guardiola.

4. Giai đoạn suy thoái kéo dài (1981–2008)

Sau những thành công rực rỡ, Manchester City bước vào một thời kỳ suy thoái kéo dài. Bắt đầu từ cuối những năm 1970, CLB liên tục đưa ra những quyết định sai lầm về tài chính và nhân sự. Họ xuống hạng vào năm 1983, khởi đầu cho khoảng thời gian bất ổn.

Giai đoạn tồi tệ nhất đến vào những năm 1990. Sau khi xuống hạng khỏi Ngoại hạng Anh vào năm 1996, Man City tiếp tục rơi tự do. Mùa giải 1997–98, CLB chạm đáy khủng hoảng khi lần đầu tiên trong lịch sử bị rớt xuống giải hạng Ba (khi đó là Division Two). Đây được xem là thời điểm đen tối nhất của CLB.

Tuy nhiên, dưới sự dẫn dắt của HLV Joe Royle, Man City đã bắt đầu hành trình trở lại. Họ giành quyền thăng hạng ngay mùa giải sau đó sau một trận play-off kịch tính với Gillingham. CLB tiếp tục thăng hạng lên Ngoại hạng Anh vào năm 2000, nhưng lại xuống hạng ngay lập tức. Phải đến mùa giải 2002–03, dưới thời HLV Kevin Keegan, Man City mới thực sự ổn định ở giải đấu cao nhất.

Năm 2003, CLB chia tay sân Maine Road sau 80 năm gắn bó để chuyển đến Sân vận động City of Manchester (sau này đổi tên thành Sân vận động Etihad). Mặc dù có một ngôi nhà mới hiện đại, tình hình tài chính của CLB vẫn rất bấp bênh. Năm 2007, đội bóng được cựu Thủ tướng Thái Lan, Thaksin Shinawatra mua lại, nhưng giai đoạn này cũng chỉ kéo dài một năm với nhiều bất ổn.

5. Kỷ nguyên Abu Dhabi và sự trỗi dậy dưới thời HLV Pep Guardiola (2008–nay)

Tháng 8 năm 2008, lịch sử Manchester City đã thay đổi mãi mãi. Abu Dhabi United Group, một quỹ đầu tư được hậu thuẫn bởi Sheikh Mansour bin Zayed Al Nahyan, đã mua lại CLB. Cuộc chuyển giao quyền lực này đã biến Man City từ một CLB tầm trung của Ngoại hạng Anh trở thành một trong những đội bóng giàu có và quyền lực nhất hành tinh.

Ngay lập tức, họ liền thực hiện những thương vụ bom tấn với hàng loạt ngôi sao cập bến sân Etihad như Vincent Kompany, Yaya Toure, David Silva hay Sergio Aguero. Dưới sự dẫn dắt của HLV Roberto Mancini, CLB giành được FA Cup vào năm 2011, danh hiệu lớn đầu tiên sau 35 năm chờ đợi.

Mùa giải tiếp theo (2011–12) đã đi vào lịch sử CLB khi Sergio Aguero ghi bàn thắng quyết định trước Queen Park Rangers ở phút 90+3', trong trận đấu cuối cùng tại Ngoại hạng Anh, mang về chức vô địch quốc gia đầu tiên cho Man City sau 44 năm. Sau Mancini, Manuel Pellegrini tiếp tục mang về thành công với một chức vô địch Ngoại hạng Anh (2013–14) và hai League Cup.

Tuy nhiên, sự thống trị tuyệt đối của Manchester City chỉ thực sự bắt đầu khi Pep Guardiola được bổ nhiệm làm HLV trưởng vào năm 2016. Dưới sự chỉ đạo của ông, Man City đã thiết lập hàng loạt kỷ lục.

Trong mùa giải 2017–18, họ vô địch Ngoại hạng Anh với số điểm cao nhất lịch sử khi đó (100 điểm). Mùa giải 2018–19 tiếp tục ghi dấu ấn khi Man City trở thành đội bóng nam đầu tiên trong lịch sử nước Anh giành được cả ba danh hiệu quốc nội trong một mùa giải, gồm Ngoại hạng Anh, FA Cup và League Cup.

Đỉnh cao của kỷ nguyên này đến vào mùa giải 2022–23, khi Man City hoàn tất "cú ăn ba" lịch sử, bao gồm Ngoại hạng Anh, FA Cup và đặc biệt là chức vô địch UEFA Champions League đầu tiên sau khi đánh bại Inter Milan trong trận chung kết.

Dưới thời Guardiola, Manchester City không chỉ thống trị về mặt danh hiệu mà còn được ca ngợi nhờ lối chơi tấn công đẹp mắt. Sự đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở vật chất, học viện đào tạo trẻ và mạng lưới các CLB vệ tinh trên toàn cầu (City Football Group) đã củng cố vị thế của họ như một đế chế thực sự trong làng bóng đá hiện đại.

Mùa giải 2023-24, dù Man City không thể bảo vệ thành công ngôi vương ở Champions League nhưng họ vẫn lập nên kỷ lục đăng quang 4 lần liên tiếp tại Ngoại hạng Anh. Đến mùa giải vừa rồi (2024-25), đoàn quân của HLV Pep Guardiola bộc lộ dấu hiệu sa sút khi không giành được bất kỳ danh hiệu lớn nào tuy nhiên, với tài năng của nhà cầm quân người Tây Ban Nha, The Citizens được kỳ vọng sẽ trở lại với đường đua vinh quang trong thời gian tới. 

6. Những điều ít biết về Manchester City

Màu áo sân nhà truyền thống của Manchester City là màu xanh da trời (sky blue) và quần trắng. Sự kết hợp này đã trở thành biểu tượng của CLB, dẫn đến biệt hiệu phổ biến nhất của họ là "The Sky Blues". Một biệt hiệu khác cũng rất quen thuộc là "The Citizens", một cách chơi chữ từ phần "City" trong tên gọi của CLB, thể hiện sự gắn kết với thành phố và người dân Manchester.

Màu áo sân khách của Man City thường thay đổi, nhưng hai màu sắc mang tính lịch sử và được sử dụng lại nhiều lần là màu hạt dẻ (maroon) và màu đỏ sọc đen, lấy cảm hứng từ những bộ trang phục trong quá khứ, đặc biệt là từ thời CLB còn lấy tên Ardwick A.F.C. và giai đoạn thành công sau này dưới thời HLV Malcolm Allison.

Về logo của CLB, Manchester City đã sử dụng biểu tượng hiện tại từ năm 2016, có hình tròn lấy cảm hứng từ các thiết kế trong quá khứ. Các yếu tố trên logo đều mang ý nghĩa sâu sắc, bao gồm con tàu Manchester ở phía trên cùng dấu hiệu Bông hồng đỏ Lancashire phía dưới. 

Theo đó, con tàu Manchester (Manchester Ship) nằm ở vị trí trung tâm, đại diện cho sự kết nối thương mại của thành phố Manchester thông qua Kênh đào Manchester trong khi đó, Bông hồng đỏ Lancashire là biểu tượng lịch sử của vùng Lancashire, nơi CLB tọa lạc.

Thiết kế này được người hâm mộ đón nhận nồng nhiệt vì nó mang đậm tính truyền thống, thay thế cho logo hình đại bàng (sử dụng từ 1997-2016) vốn bị cho là quá hiện đại và thiếu sự kết nối với lịch sử CLB.

Kình địch lớn nhất và lâu đời nhất của Manchester City không ai khác chính là đội bóng cùng thành phố, Manchester United. Các trận đấu giữa hai đội được gọi là Trận derby Manchester, một trong những cuộc đối đầu được mong chờ nhất của bóng đá Anh. Sự kình địch này bắt nguồn từ sự cạnh tranh địa lý và đã trở nên gay gắt hơn rất nhiều kể từ khi Man City vươn lên thành một thế lực cạnh tranh trực tiếp các danh hiệu lớn.

Trong những năm gần đây, một sự kình địch mới đã nảy sinh giữa Manchester City và Liverpool. Dù không có nền tảng địa lý, sự cạnh tranh giữa hai CLB này được thúc đẩy bởi cuộc đua song mã đến ngôi vô địch Ngoại hạng Anh và Champions League trong nhiều mùa giải liên tiếp, đặc biệt là dưới thời hai HLV thiên tài Pep Guardiola và Jurgen Klopp.

Các trận đấu giữa họ luôn có chất lượng chuyên môn rất cao và đầy kịch tính. Giờ đây, dù Klopp đã không còn dẫn dắt Liverpool nhưng dưới thời HLV Arne Slot, The Reds vẫn đang chơi rất hay và được xem là kình địch đáng gờm với The Citizens.

Thông tin tổng quát CLB Manchester City:

• Tên đầy đủ: Manchester City Football Club

• Biệt danh: The Citizens, The Sky Blues

• Năm thành lập: 1880 (với tên St. Mark's - West Gorton)

• Sân vận động: Etihad (City of Manchester Stadium)

• Sức chứa: 53,400

Danh hiệu lớn: 

* Giải VĐQG (Ngoại hạng Anh - Premier League/First Division): 10 (1936–37, 1967–68, 2011–12, 2013–14, 2017–18, 2018–19, 2020–21, 2021–22, 2022–23, 2023–24)

* FA Cup: 7 (1903–04, 1933–34, 1955–56, 1968–69, 2010–11, 2018–19, 2022–23)

* League Cup: 8 (1969–70, 1975–76, 2013–14, 2015–16, 2017–18, 2018–19, 2019–20, 2020–21)

* FA Community Shield (Siêu Cúp Anh): 7 (1937, 1968, 1972, 2012, 2018, 2019, 2024)

* UEFA Champions League: 1 (2022-23)

* FIFA Club World Cup: 1 (2023)

* UEFA Cup Winners' Cup (Cúp C2): 1 (1969-70)

* UEFA Super Cup (Siêu Cúp châu Âu): 1 (2023)