 |
| Muốn thăng hoa trên võ đài thì võ sĩ phải biết ép cân khoa học - Ảnh: HỒNG LONG |
NỖI LÒNG BIẾT TỎ CÙNG AI ?
Những VĐV thi đấu trong những môn thể thao có quy định hạng cân (các môn võ thuật, cử tạ, vật..., kể cả môn đua ngựa) thường cố gắng đạt lợi thế hơn đối thủ bằng cách thi đấu ở một hạng cân nhẹ cân hơn cân nặng bình thường của mình. Và đối thủ của họ cũng vậy, cũng phải đều thực hiện việc ép cân như họ. Và Võ thuật không phải là ngoại lệ.
Cứ hễ còn khoảng một tháng rưỡi là đến ngày thi đấu, tự các VĐV phải biết tự điều chỉnh trọng lượng cơ thể của mình. Để làm được điều đó, trong giai đoạn đầu tiên, các võ sĩ phải trang bị nhiều áo ấm để cơ thể đủ nóng nhằm tiết ra nhiều mồ hôi trong lúc tập luyện (ngày nay đã có áo chuyên dùng cho các VĐV ép cân làm bằng ni lông kín gió - PV). Ngoài việc mặc nhiều áo ấm, những VĐV ép cân phải gia tăng cường độ, khối lượng tập luyện hơn gấp hai, ba lần so với những VĐV không ép cân.
Nguyễn Thanh Hải, cựu võ sĩ Võ cổ truyền Quân đội cho biết, những hôm đầu, rất khó chịu, nhưng dần dần quen dần nên trở nên bình thường. Và hàng ngày, khi ánh bình minh vừa ló rạng, các võ sĩ đã phải thức dậy “nuốt” trọn quãng đường việt dã trên nhiều nẻo đường. Thường so với những võ sĩ khác, võ sĩ ép cân ít nhất một ngày phải tập từ 3 đến 4 buổi, chính vì thế, nỗi cực nhọc lại càng gia tăng mà ở đó chỉ có ý chí và lòng quyết tâm mới giúp người ta vượt qua được. Sau các buổi tập, trong khi các VĐV có thể nghỉ ngơi, thư giãn, võ sĩ ép cân phải tiếp tục hành trình xông hơi của mình. Dụng cụ xông hơi đơn giản, một nồi nước sôi với các lá cây (lá xông), một tấm mền lớn trùm kín từ đầu đến chân và ngồi... một giờ đồng hồ. Một ngày, xen kẽ với các buổi tập, các võ sĩ phải thực hiện việc xông hơi ít nhất 3 lần/ngày. Với mật độ 4 buổi tập/ngày, xông hơi 3 lần/ngày kết hợp với việc ăn uống hợp lý để giảm cân, thường họ ép được ít nhất 7kg trọng lượng cơ thể của mình trước khi lên sàn đấu.
Đã mệt mỏi về thể xác, tinh thần, mà cả khâu ăn uống cũng thuộc loại “kén” nhất. Thực đơn hàng ngày không gì khác ngoài rau xanh, một ít thịt bò, trứng gà. Tuy vậy, việc ăn uống quá ít ảnh hưởng rất nhiều đến bao tử khi đã quen tiêu hóa một lượng thức ăn bình thường.
Nỗi ám ảnh nhất không đơn thuần là các bài tập, thực đơn ăn uống, mà việc kiểm tra trọng lượng bất ngờ của các HLV cũng luôn tạo một áp lực rất lớn. Theo Mai Hắc Long (cựu VĐV Pencak Silat Quân đội), các HLV, vì những tính toán chiến lược về đối thủ ở các hạng cân nên luôn đòi hỏi VĐV của mình phải tự điều chỉnh trọng lượng theo đúng yêu cầu của mình nhằm có thể giành thành tích cao nhất.
THỦ THUẬT TRÊN BÀN CÂN
Có những trường hợp, khi cân trên bàn cân thấy vẫn còn dư vài lạng, võ sỹ nhà ta bèn lấy khăn khô lau sạch chút mồ hôi hiếm hoi trên người và không ngần ngại... tụt luôn chiếc quần lót còn sót lại trên cơ thể trước mặt các cán bộ kiểm tra cân. Trước tình cảnh đó, nhiều cán bộ nữ đã phải quay vội chỗ khác với khuôn mặt đỏ rần.
Trong khi đó, với võ sĩ phải đôn cân, việc ních thêm 1 đến 2 lít nước trước khi lên cân là chuyện thường tình. Còn nếu không thể tăng cường trọng lượng bằng thức ăn, nước uống, đã có “bảo bối” bí mật. Trường hợp nhà VĐ thế giới Nguyễn Hữu Long (Pencak Silat) phải lên bàn cân, và cả khi bước vào thi đấu với chiếc áo nặng... 5kg đã trở thành một giai thoại trong làng Pencak Silat Việt Nam. Số là môn Pencak Silat chỉ cân kiểm tra trước trận đấu 15 phút, do đó, võ sĩ mặc trang phục nào sẽ phải thi đấu với trang phục đó (để tránh gian lận). Một thủ thuật khác nữa là nhét thêm vài thanh sắt trong bảo hộ hạ bộ để tăng trọng lượng, nhưng cách này đã bị phát hiện và hiện nay đều không được võ sĩ nào sử dụng vì dễ bị phát hiện (các HLV đối phương luôn cho người theo dõi mọi động tĩnh của võ sĩ đối phương, ngay cả khi họ vào trong toilet để gỡ các thanh sắt ra trước khi thi đấu- PV).
 |
| Trang phục võ sĩ ép cân |
 |
| Tập luyện trên tàu hỏa cùng áo ép cân |
TÁC HẠI CỦA ÉP CÂN
Việc giảm cân nhanh không hề có lợi cho sức khỏe của VĐV. Chính vì thế, việc chọn phương cách ép cân sao cho khoa học và giữ được sức khỏe luôn là bài toán khó đối với hầu hết các VĐV - những người chọn phương cách này để duy trì thành tích cao. Trước đây, khi chưa có một hội thảo nào về dinh dưỡng cho VĐV, đặc biệt là cách ép cân sao cho khoa học để mang lại sức khỏe tốt nhất vẫn chưa có, hầu hết VĐV làm theo chỉ dạy từ những kinh nghiệm của lớp võ sĩ đàn anh đi trước. Tuy vậy, việc các VĐV tự mình ép cân, dẫu chưa thật hợp lý, nhưng cũng được xem là tiền đề cho việc soạn thảo những chương trình ép cân khoa học của bây giờ. Nhiều trường hợp đến sát ngày thi đấu, nếu không thể xuống cân được nữa, việc đành phải chọn cách sử dụng thuốc “laxit” (thuốc lợi tiểu, hậu quả của nó ảnh hưởng rất nhiều đến bệnh loãng xương hoặc tụt huyết áp nhanh chóng rất nguy hiểm cho cơ thể) để can thiệp cho việc xuống cân tức thời đã ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe thi đấu của VĐV. Cách này trước đây các VĐV thường dùng vì chỉ cân có một lần duy nhất trước giải thi đấu, nhưng sau này, việc các bộ môn thay đổi điều lệ, quy định các VĐV phải cân trước khi thi đấu nửa buổi (quyền Anh), trước một giờ (Võ cổ truyền, Vovinam, Tán thủ) hay trước trận đấu 15 phút (Pencak Silat) buộc VĐV phải chọn cách ép cân từ xa khoảng hơn một tháng.
Tuy vậy, cũng có những tai nạn rủi ro từ việc ép cân. Còn nhớ tại một giải quyền Anh 3 nước Đông Dương giữa thập niên 80 tổ chức tại Campuchia, một võ sĩ của chủ nhà đã trúng gió do cơ thể ép cân quá nhiều và chết trước ngày cân thi đấu.
 |
| Sự mệt mỏi của võ sĩ ép cân |
 |
| Ép cân không hiệu quả sẽ dẫn đến việc thi đấu không hiệu quả |
ĐÔN CÂN CŨNG KHỔ
Trong cùng một bàn ăn, không chỉ có người ăn ít (võ sĩ ép cân) mà còn cả người phải ăn thật nhiều (để đôn cân) và bi kịch không kém gì nhau. Để đôn lên trọng lượng cần thiết nhằm thi đấu hạng cân trên (thường là võ sĩ ở các hạng cân nặng), ngoài việc tập luyện theo cường độ không cao (tránh tiêu hao quá nhiều năng lượng dẫn đến sụt cân), các võ sĩ đôn cân còn phải ăn khẩu phần tăng gấp đôi, thậm chí gấp ba.
Chưa hết, đến ngày cân kiểm tra trọng lượng để bốc thăm thi đấu, nếu vẫn còn thiếu trọng lượng, một võ sĩ có thể ních đầy bụng 2 chai nước suối loại 1 lít. Giới chuyên môn không ít lần chứng kiến nhiều võ sĩ sau khi bước xuống bàn cân đã chạy ào vào toilet nôn thốc nôn tháo tất cả những gì có trong dạ dày của mình. Hoặc có nhiều võ sĩ do phải uống quá nhiều nước dẫn đến tình trạng tụt huyết áp ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của mình.
