Khi một CLB thông báo về bản hợp đồng bom tấn, những con số được đưa ra thường chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Ẩn sau mức phí chuyển nhượng và mức lương hàng tuần được báo chí đăng tải là cả một thế giới phức tạp của các điều khoản, phụ phí, và những thỏa thuận có thể quyết định tương lai của cả cầu thủ lẫn CLB.
Hãy cùng vén bức màn bí mật để khám phá xem bên trong một bản hợp đồng bóng đá đỉnh cao thực sự có những gì.
Lương thưởng: Không chỉ là con số hàng tuần
Điều đầu tiên cần làm rõ là cách các cầu thủ được trả lương. Mặc dù truyền thông Anh có thói quen công bố mức lương theo tuần, đại đa số các CLB trả lương cho cầu thủ theo tháng, giống như hầu hết các ngành nghề khác.
Việc báo cáo lương tuần có lẽ là một thói quen từ thời xưa, và nó cũng khiến những con số khổng lồ trông có vẻ dễ nắm bắt hơn. Ở các quốc gia khác như Ý, truyền thông lại thường công bố tổng thu nhập hàng năm với con số ròng, tức là lương thực nhận sau khi đã trừ thuế.
Bên cạnh lương cơ bản, các khoản thưởng là một phần không thể thiếu. Phổ biến nhất là thưởng ra sân, với một khoản tiền nhất định cho mỗi lần đá chính và một khoản ít hơn khi vào sân từ ghế dự bị. Một số CLB thậm chí còn áp dụng hệ thống thưởng theo số phút thi đấu cho cầu thủ dự bị, chủ yếu để tránh phải trả thưởng cho những lần thay người chiến thuật hoặc câu giờ vào cuối trận.
Ngoài ra, các khoản thưởng cho thành tích cá nhân như giữ sạch lưới (thủ môn), kiến tạo hay ghi bàn (tiền vệ tấn công và tiền đạo) cũng tồn tại, nhưng các CLB lớn thường ít áp dụng vì họ cho rằng cầu thủ đã được trả lương rất cao để làm tốt công việc của mình.
Thay vào đó, thưởng thành tích tập thể, như vô địch giải đấu hay giành vé dự cúp Châu Âu, lại phổ biến hơn và thường được đội trưởng đứng ra thương lượng cho cả đội.
Phí lót tay, phụ phí và những đặc quyền thú vị
Trong các cuộc đàm phán, bạn sẽ thường nghe đến các khoản "phụ phí" (add-ons). Thuật ngữ này có hai ý nghĩa. Thứ nhất, nó chỉ các khoản thanh toán trong hợp đồng của cầu thủ, chẳng hạn như phí "lót tay" (signing-on fee) khi ký hợp đồng, hoặc thưởng trung thành sau một vài năm gắn bó.
Nó cũng có thể bao gồm các đặc quyền nhỏ mà người đại diện thường yêu cầu vào phút chót hoặc do chính các CLB theo đuổi đề xuất để "làm cầu thủ của mình vui lòng hơn", ví dụ như vé máy bay cho gia đình, chi phí chuyển nhà, hay thậm chí là chi phí vận chuyển thú cưng.
Ý nghĩa thứ hai của phụ phí nằm trong thỏa thuận chuyển nhượng giữa hai CLB. Đây là các khoản phí bổ sung mà CLB mua phải trả cho CLB bán nếu cầu thủ đạt được những thành tích nhất định trong tương lai.
Ví dụ điển hình là thương vụ Jude Bellingham đến Real Madrid. Real đã trả trước 103 triệu euro, nhưng Borussia Dortmund có thể nhận thêm tới 30% con số đó nếu Bellingham và Real Madrid cùng nhau gặt hái thành công, ví dụ như vô địch La Liga hay Champions League.
Điều khoản giải phóng: Lối thoát hiểm của cầu thủ
Điều khoản giải phóng hợp đồng (release clause) có thể được xem như một lối thoát hiểm cho phép cầu thủ giữ quyền kiểm soát tương lai của mình. Đó là một mức phí được ấn định sẵn trong hợp đồng.
Nếu bất kỳ CLB nào chồng đủ số tiền đó, CLB chủ quản sẽ không thể ngăn cản cầu thủ ra đi. Ở Tây Ban Nha, mọi cầu thủ đều bắt buộc phải có điều khoản này. Sau khi PSG gây chấn động thế giới bằng cách trả 222 triệu euro để giải phóng hợp đồng cho Neymar vào năm 2017, các CLB lớn ở La Liga đã bắt đầu cài những điều khoản giải phóng không tưởng lên tới 1 tỷ euro để ngăn chặn các đối thủ.
Đôi khi, điều khoản này còn đi kèm những ràng buộc đặc biệt. Ví dụ như trường hợp của Tyler Adams, điều khoản giải phóng 20 triệu bảng của anh chỉ được kích hoạt khi đội bóng cũ Leeds United bị xuống hạng.
Bí mật kế toán: Vì sao các CLB thích ký hợp đồng dài hạn?
Vài năm trước, Chelsea đã gây xôn xao khi ký những bản hợp đồng có thời hạn lên tới 8 năm. Lý do đằng sau không phải để giữ chân cầu thủ lâu hơn, mà là vì một thủ thuật kế toán gọi là "chi phí khấu hao".
Hãy tưởng tượng bạn mua một món đồ đắt tiền và trả góp trong 8 năm. Trên sổ sách kế toán, chi phí của món đồ đó sẽ được chia đều cho 8 năm. Trong bóng đá cũng vậy. Một cầu thủ có giá 80 triệu euro ký hợp đồng 8 năm sẽ được ghi nhận là một khoản chi 10 triệu euro mỗi năm.
Điều này giúp các CLB có một bảng cân đối kế toán đẹp hơn và dễ dàng tuân thủ Luật Công bằng Tài chính. Tuy nhiên, UEFA và Ngoại Hạng Anh sau đó đã ra luật mới, giới hạn thời gian khấu hao tối đa là 5 năm để ngăn chặn việc các CLB lạm dụng điều trên.
Vai trò của người đại diện: Những đạo diễn thầm lặng
Không thể không nhắc đến vai trò của những người đại diện. Họ chính là động lực chính, là những đạo diễn đằng sau hầu hết các thương vụ chuyển nhượng. Họ hoạt động trong một vùng xám, thay mặt các CLB chủ quản để đánh tiếng và tìm hiểu về khả năng chiêu mộ một cầu thủ.
Về thu nhập, họ thường nhận một khoản hoa hồng từ 5-10% tổng giá trị hợp đồng của cầu thủ, và khoản phí này gần như luôn được CLB chi trả. Đôi khi, những khoản phí này là cực kỳ lớn, như trường hợp siêu cò Mino Raiola được cho là đã nhận tới 27 triệu euro trong vụ đưa Paul Pogba trở lại Manchester United.
Rõ ràng, một bản hợp đồng bóng đá hiện đại phức tạp hơn nhiều so với những gì chúng ta thường thấy. Nó không chỉ là một thỏa thuận lao động, mà còn là một "ván cờ" tài chính và chiến lược, phản ánh đúng bản chất của ngành công nghiệp bóng đá tỷ đô ngày nay.
Theo "ESPN"
