Thảm họa còn nhân lên khi Ajax thua cả 4 trận Champions League, rơi xuống vị trí cuối bảng. Ở giải quốc nội, họ bị đội đầu bảng Eredivisie, PSV bỏ xa 11 điểm. Nhưng thực tế, sự đi xuống này đã được cảnh báo từ vài mùa trước.
Không CLB nào trong lịch sử Hà Lan vô địch nhiều như Ajax. Từ 2017 đến 2022, họ làm chủ giải quốc nội với 4 chức vô địch liên tiếp, vào chung kết Europa League và suýt vào chung kết Champions League. Thế nhưng kể từ sau giai đoạn huy hoàng đó, Ajax lần lượt về thứ ba, thứ năm rồi thứ hai, và chuẩn bị bổ nhiệm HLV trưởng thứ năm chỉ trong hơn ba năm. Điều gì khiến một trong những biểu tượng bóng đá châu Âu rơi vào khủng hoảng?
2017–2022: Kỷ nguyên vàng được Cruyff đặt nền móng
Câu chuyện bắt đầu từ “cuộc cách mạng lụa” mà Johan Cruyff khởi xướng năm 2010. Ông thay đổi toàn bộ cấu trúc lãnh đạo, đưa các cựu danh thủ như Edgar Davids, Edwin van der Sar, Dennis Bergkamp, Wim Jonk hay Marc Overmars vào điều hành. Sau nhiều xáo trộn, bộ đôi Overmars – Van der Sar đưa Ajax trở lại đỉnh cao bằng triết lý phát triển tài năng trẻ như Matthijs de Ligt, Donny van de Beek hay Frenkie de Jong.
Chính thế hệ ấy giúp Ajax tiến xa ở Champions League và thống trị giải quốc nội. Khi đó, nhiều chuyên gia Hà Lan còn lo ngại Ajax sẽ trở thành “Bayern phiên bản Hà Lan” khi hút mọi tài năng từ PSV và Feyenoord. Trong hệ thống này, Overmars là bộ óc tài chính xuất sắc, mua rẻ bán đắt và xây dựng một Ajax cực thịnh.
Cú ngã bắt đầu từ Overmars
Mọi thứ sụp đổ khi Overmars gửi tin nhắn không phù hợp cho đồng nghiệp nữ, buộc phải rời CLB. Những người kế nhiệm không ai đủ tầm thay thế và Sven Mislintat chính là sai lầm lớn nhất: chỉ trong bốn tháng, ông đốt sạch ngân quỹ chuyển nhượng vào những tân binh không phù hợp, nhận lương cao, khó bán và thậm chí chặn đường cầu thủ trẻ.
Kết quả là Ajax vừa tốn tiền, vừa không cải thiện chất lượng đội hình. Mislintat bị sa thải, để lại đống hỗn độn gồm các bản hợp đồng đắt đỏ và chiếc két rỗng.
Nỗ lực tái thiết và câu hỏi về Ten Hag
Alex Kroes tiếp quản mùa hè vừa qua nhưng bị hạn chế bởi di sản rối ren của người tiền nhiệm. Ông giải quyết được nhiều hợp đồng tốn kém nhưng không đủ tiền tái đầu tư mạnh. Quyết định chọn Heitinga – HLV thiếu kinh nghiệm – cũng không giúp tình hình sáng sủa và hiện tại Ajax lại rơi vào vòng xoáy tìm HLV, tìm giám đốc kỹ thuật.
Nhiều ý kiến cho rằng Erik ten Hag thành công tại Ajax vì đến đúng thời điểm: CLB ổn định, lực lượng tài năng và dồi dào. Khi môi trường trở nên hỗn loạn, những người kế nhiệm đều không thể lấp khoảng trống mà cựu HLV Man United để lại.
