Pha lập công từ chấm 11m của tiền đạo gốc Brazil mang lại cảm giác quen thuộc: mỗi khi Xuân Son xuất hiện, hàng công lại sáng sủa hơn. Nhưng đằng sau sự nhẹ nhõm ấy là một nỗi lo cũ: đội tuyển vẫn chưa thoát khỏi vòng xoáy phụ thuộc vào một cá nhân.
Trong suốt hiệp 1, hàng công Việt Nam vận hành rời rạc, thiếu sự liên kết và thiếu người dẫn dắt. Tiến Linh bỏ lỡ cơ hội mười mươi khi dứt điểm lên trời từ cự ly chỉ vài mét – một pha bóng phản ánh sự thiếu tự tin lẫn áp lực đang bủa vây anh. HLV Kim Sang Sik buộc phải thay đổi tới bốn vị trí ngay đầu hiệp 2, trong đó có Xuân Son, cho thấy ông không thể chờ đợi thêm.
Sự điều chỉnh ấy lập tức mang lại hiệu ứng, bởi Xuân Son không chỉ đơn thuần là người ghi bàn, mà còn là nhân tố tạo điểm tựa trong các pha phối hợp. Tình huống anh làm tường cho Tuấn Hải dứt điểm chạm xà là ví dụ điển hình cho vai trò quá lớn của tiền đạo này.
Kể từ khi được FIFA World Cup ca ngợi vì màn ra mắt bùng nổ ở AFF Cup 2024, Xuân Son luôn là trung tâm trong cách vận hành tấn công của đội tuyển. Anh có thể giữ bóng, xoay sở trong không gian hẹp, tranh chấp tốt và tung ra những pha xử lý tạo bước ngoặt.
Nhưng cũng chính điều đó tạo ra vấn đề: hàng công Việt Nam dần quen với việc đưa bóng cho Xuân Son để giải quyết tình huống. Khi anh vắng mặt 10 tháng vì chấn thương, đội tuyển gần như mất phương án tấn công hiệu quả. Hai trận gặp Nepal hồi tháng trước cho thấy rõ sự bế tắc ấy: chỉ một bàn thắng đến từ hàng công, và phần lớn các cơ hội đều mờ nhạt.
Chiến thắng mang lại ba điểm, nhưng không mang lại sự yên tâm. Nếu một đội tuyển muốn tiến xa, họ cần nhiều hơn một ngòi nổ chất lượng. Việt Nam không thể chỉ trông chờ vào tài năng của một cá nhân, nhất là trong bối cảnh đối thủ ngày càng phân tích kỹ hơn lối chơi.
Không chỉ đội tuyển quốc gia gặp vấn đề, U22 Việt Nam tại Panda Cup 2025 cũng cho thấy dấu hiệu tương tự: bế tắc trong tấn công và thiếu sự sắc bén. Chỉ một bàn thắng sau ba trận – lại xuất phát từ sai lầm của đối thủ – cho thấy hàng công U22 vẫn thiếu nhân tố có thể tạo đột biến. Khi đối diện các đội bóng mạnh mẽ như U22 Uzbekistan hay U22 Hàn Quốc, U22 Việt Nam gần như bị bóp nghẹt bởi sức ép và tốc độ pressing. Pha phản công nào cũng thiếu sự chính xác ở khâu xử lý cuối cùng.
Dù lứa U22 hiện tại từng cùng nhau thi đấu ở nhiều giải trẻ, bước ra sân chơi châu lục, sự khác biệt về trình độ lập tức lộ rõ. HLV Đinh Hồng Vinh thừa nhận đội bóng có tinh thần và kỷ luật, nhưng lại thiếu chất lượng trong các pha dứt điểm và những tình huống quyết định. Điều này phản ánh bức tranh chung của bóng đá Việt Nam: thiếu chân sút bản lĩnh, thiếu người dẫn dắt hàng công, và thiếu sự đa dạng trong cách triển khai.
Trong thời gian tới, bóng đá Việt Nam sẽ liên tục thử sức tại SEA Games 33 và U23 châu Á. HLV Kim Sang Sik nắm cả đội tuyển quốc gia lẫn U23, và hơn một năm làm việc đủ để ông hiểu những điểm yếu tồn tại. Nhưng phương án xử lý phải đến từ việc xây dựng một hệ thống tấn công có chiều sâu, chứ không thể tiếp tục dựa dẫm vào Xuân Son.
Sự trở lại của một ngôi sao luôn mang lại hy vọng. Nhưng nếu muốn tạo dấu ấn ở sân chơi châu Á, đội tuyển Việt Nam phải học cách chiến thắng bằng tập thể, không phải bằng một cá nhân gồng gánh phần còn lại. Chỉ khi thoát khỏi sự phụ thuộc ấy, bóng đá Việt Nam mới có thể bước ra khỏi vùng an toàn và vươn lên tầm cao mới.
