Vụ gian lận cầu thủ nhập tịch của Malaysia vẫn chưa khép lại.
Vụ việc Malaysia sử dụng hàng loạt cầu thủ nhập tịch không đủ điều kiện đã làm rung chuyển vòng loại Asian Cup 2027. Sai sót kéo dài suốt nhiều tháng, từ cấp Liên đoàn bóng đá Malaysia (FAM) đến cơ quan quản lý cao nhất là AFC, không chỉ tạo ra tranh cãi mà còn đặt nhiều đội tuyển – trong đó có Việt Nam – vào tình thế khó lường. Đây là hệ quả của một hệ thống giám sát lỏng lẻo, thiếu cơ chế xác minh, khiến bóng đá châu Á đối mặt nguy cơ mất công bằng nghiêm trọng.
Trước hết phải nhìn vào vai trò của AFC. Dù nhận nhiều cảnh báo về “cơn bão nhập tịch” tại Malaysia, AFC vẫn để lọt qua các hồ sơ không hợp lệ và chỉ lên tiếng khi FIFA vào cuộc. Tổng thư ký Windsor John xuất hiện với những phát biểu mang tính né tránh, cho thấy tổ chức này chưa có động thái đủ mạnh để xử lý vấn đề. Khi cơ quan quản lý cấp châu lục tỏ ra bị động, trật tự công bằng trong các giải đấu đương nhiên bị đe dọa.
Trong khi đó, FAM lại thể hiện sự chậm trễ có chủ đích. Thay vì thừa nhận sai phạm khi bằng chứng đã rõ ràng, họ tiếp tục kéo dài thời gian bằng cách đệ đơn lên Tòa án Trọng tài Thể thao (CAS) sau khi FIFA đã bác khiếu nại. Chiến thuật “câu giờ” này khiến dư luận đặt câu hỏi: liệu đây là nỗ lực bấu víu hy vọng mong manh hay một cách để chờ AFC đưa ra án phạt nhẹ nhàng?
Điều khiến tình hình thêm phức tạp là thời điểm ra phán quyết. Nếu AFC xử lý trước trận lượt về giữa Việt Nam và Malaysia, cục diện bảng đấu sẽ thay đổi đáng kể. Nhưng nếu án phạt chỉ đến sau tháng 3/2026, nguy cơ “xử nhẹ”, thậm chí chỉ trừ điểm khi mọi thứ đã an bài là rất cao. Bài học từ vụ Ecuador, bị kết luận vi phạm hộ chiếu đến… bốn năm sau, là minh chứng rõ rệt cho sự chậm trễ của các tổ chức bóng đá quốc tế.
ĐT Việt Nam cũng có nhiều điều cần cải thiện sau trận thua đậm Malaysia.
Tuy nhiên, bên cạnh việc chỉ trích, bóng đá Việt Nam không thể chỉ trông chờ vào sai lầm của đối thủ. Ở vòng loại lần này, đội tuyển Việt Nam cũng chưa thể hiện được sự thuyết phục. Dù thất bại đáng tiếc duy nhất là trước Malaysia, nhưng màn trình diễn nhạt nhòa trước Lào và Nepal cho thấy nhiều vấn đề vẫn tồn tại. Lối chơi của thầy trò HLV Kim Sang Sik thiếu ý tưởng, thiếu sự kết nối và phần nào đánh mất khí thế kể từ sau chức vô địch ASEAN Cup 2024.
Kỳ vọng vào việc AFC xử Malaysia thua trắng để Việt Nam rộng đường đi tiếp là hướng đi đầy rủi ro. Ngược lại, mục tiêu thắng Malaysia 5–7 bàn ở lượt về là nhiệm vụ vượt khỏi năng lực thực tế, nhất là khi đội bóng này sở hữu nhiều cầu thủ chất lượng dù có tranh cãi về tính hợp lệ.
Vấn đề lớn hơn nằm ở chính nội tại bóng đá Việt Nam. Tâm lý dễ bị tác động bởi ngoại cảnh đã tồn tại nhiều năm. Khi gặp khó khăn, chúng ta thường đặt trọng tâm vào yếu tố bên ngoài như sai sót trọng tài hay nghi án gian lận, thay vì nhìn vào những hạn chế chủ quan. Lứa cầu thủ 95–97 đã đi đến giai đoạn chững lại, trong khi thế hệ U22 thiếu nhân tố bứt phá, khiến khoảng trống thế hệ ngày càng lộ rõ.
Bê bối nhập tịch của Malaysia là tiếng chuông cảnh tỉnh cho cả khu vực. Nhưng với Việt Nam, đây càng là lý do để tự xây dựng sức mạnh thật sự thay vì phụ thuộc vào phán quyết từ bên ngoài. Chỉ khi cải thiện nội lực, tái thiết đội tuyển và nâng tầm đào tạo trẻ, bóng đá Việt Nam mới đủ khả năng cạnh tranh sòng phẳng, bất kể đối thủ có sai phạm hay không.
