Khi Eberechi Eze ba lần tung cú sút xé lưới Tottenham Hotspur trong trận derby Bắc London vừa qua, anh đã đặt một dấu mốc lịch sử: cú hat-trick thứ 400 của kỷ nguyên Ngoại hạng Anh. Con số khổng lồ ấy vô tình đặt ra một bài toán hóc búa cho giới chuyên môn. Giữa "rừng" siêu phẩm trải dài hơn ba thập kỷ, đâu mới là những màn trình diễn đỉnh cao nhất?
Để tìm ra câu trả lời xác đáng, chúng ta cần một bộ lọc khắt khe. Bài viết này sẽ gạt sang một bên những cú "poker" (4 bàn) hay "bàn tay nhỏ" (5 bàn) của Andy Cole, Kevin De Bruyne hay Luis Suarez, bởi chúng thuộc về một phạm trù khác. Chúng ta đi tìm vẻ đẹp thuần khiết của con số 3: ba bàn thắng gói gọn trong một trận đấu, được định đoạt bởi tầm quan trọng, tính độc bản và kỹ thuật thượng thừa.
Dưới đây là bảng xếp hạng 10 cú hat-trick vĩ đại nhất, nơi những huyền thoại khắc tên mình vào ngôi đền thiêng của bóng đá xứ sương mù.
10. Eric Cantona (Leeds United 5-0 Spurs, tháng 8/1992)
Lịch sử luôn dành sự trân trọng đặc biệt cho những người tiên phong. Eric Cantona, trước khi trở thành biểu tượng tại Old Trafford, đã kịp để lại di sản tại Leeds United bằng cú hat-trick đầu tiên của giải đấu Ngoại hạng Anh.
Đó là màn trình diễn tổng hòa mọi phẩm chất của "King Eric": một pha đỡ ngực rồi volley gọn gàng, một cú đánh đầu dũng mãnh và cú sút quyết đoán bằng chân phải. Khi ấy, Cantona ăn mừng với niềm vui hồn nhiên của một đứa trẻ, chưa mang vẻ ngạo nghễ dựng cổ áo sau này. Nhưng chính màn trình diễn thượng hạng tại Elland Road ngày hôm đó đã khiến Sir Alex Ferguson quyết tâm chiêu mộ anh bằng được, mở ra trang sử mới cho bóng đá Anh.
9. Chris Bart-Williams (Sheffield Wednesday 5-2 Southampton, tháng 4/1993)
Bóng đá thú vị ở chỗ, hào quang không phải lúc nào cũng thuộc về những siêu sao. Thống kê chỉ ra phần lớn các hat-trick thuộc về những "sát thủ" như Shearer hay Aguero. Tuy nhiên, lịch sử vẫn dành chỗ cho những người hùng thầm lặng.
Chris Bart-Williams, một tiền vệ phòng ngự cần mẫn với vỏn vẹn 52 bàn thắng trong sự nghiệp, đã có một buổi chiều "lên đồng" tại Hillsborough. Ba lần xé lưới Southampton, khép lại bằng cú volley tinh tế và điệu nhảy ăn mừng ngẫu hứng, Bart-Williams chứng minh rằng bất cứ ai cũng có thể trở thành nhân vật chính của sân khấu lớn, dù chỉ trong một khoảnh khắc.
8. Duncan Ferguson (Everton 3-2 Bolton Wanderers, tháng 12/1997)
Nếu Dennis Bergkamp là hiện thân của sự hoa mỹ, Duncan Ferguson đại diện cho thứ bóng đá nguyên thủy đầy sức mạnh và sự tàn bạo. Đây là một trong hai cú hat-trick hiếm hoi trong lịch sử giải đấu được thực hiện hoàn toàn bằng đầu.
Trong bối cảnh Everton đang ngấp nghé cửa tử của cuộc chiến trụ hạng, Ferguson đã chơi như một chiến binh. Ông húc văng hậu vệ để ghi bàn đầu tiên, bay người cảm tử bất chấp gầm giày đối phương ở bàn thứ hai, và bật cao hơn tất cả để hoàn tất cú hat-trick. Ba cú đánh đầu ấy còn quý hơn vàng, giúp Everton trụ hạng thành công nhờ hiệu số bàn thắng bại trước chính đối thủ Bolton.
7. Erling Haaland (Man City 6-3 Man Utd, tháng 10/2022)
Erling Haaland đến nước Anh không phải để thích nghi, mà để thống trị. Trong trận derby Manchester đầu tiên của mình, tiền đạo người Na Uy đã biến hàng thủ Quỷ đỏ thành những gã học việc. Anh hoàn tất cú hat-trick thứ ba tại giải chỉ sau 8 lần ra sân, một hiệu suất khủng khiếp nếu biết rằng Sergio Aguero vĩ đại cần tới gần 4 năm để làm điều tương tự.
Sức càn lướt, khả năng chọn vị trí và kỹ năng dứt điểm đa dạng của Haaland được phô diễn trọn vẹn. Màn hủy diệt này là lời tuyên bố đanh thép: Ngoại hạng Anh đã có một vị vua mới trong vòng cấm địa.
6. Fabrizio Ravanelli (Middlesbrough 3-3 Liverpool, tháng 8/1996)
Ghi ba bàn ngay trong trận ra mắt CLB mới đã khó, làm được điều đó ngay vòng mở màn của mùa giải tại một môi trường khắc nghiệt như Anh lại càng không tưởng. Fabrizio Ravanelli là người duy nhất làm được điều đó trong ngày ra mắt Ngoại hạng Anh.
"Gã đầu bạc" đến từ Juventus và ngay lập tức tạo ra cú sốc văn hóa cho hàng thủ Liverpool. Dù các bàn thắng không quá đẹp mắt, nhưng tác động tức thì mà Ravanelli tạo ra tại sân Riverside đã biến ngày khai màn năm 1996 trở thành ký ức không thể phai mờ.
5. Robin van Persie (Man Utd 3-0 Aston Villa, tháng 4/2013)
Có những cú hat-trick mang về 3 điểm, nhưng cũng có những cú hat-trick mang về cả một vương miện. Robin van Persie đã chọn cách rực rỡ nhất để dứt điểm cuộc đua vô địch trong mùa giải cuối cùng của Sir Alex Ferguson.
Tuy nhiên, điều khiến người ta nhắc mãi về đêm đó không phải là chiếc cúp, mà là bàn thắng thứ hai. Nhận đường chuyền dài hơn 40 mét từ Wayne Rooney, Van Persie không cần khống chế mà tung ngay cú volley sấm sét. Bóng vẽ nên một đường cong hoàn hảo găm thẳng vào lưới. Đó là sự kết hợp tuyệt đối giữa nhãn quan chiến thuật và kỹ thuật dứt điểm, tạo nên một trong những bàn thắng đẹp nhất mọi thời đại.
4. Dennis Bergkamp (Leicester City 3-3 Arsenal, tháng 8/1997)
Người ta gọi Bergkamp là "nghệ sĩ", và trận đấu này chính là buổi triển lãm kiệt tác của ông. Ba bàn thắng, ba phong cách khác nhau, nhưng đều chung một mẫu số: sự hoàn hảo.
Cú cứa lòng vào góc chết, pha lốp bóng tinh tế qua đầu thủ môn, tất cả đều đẹp. Nhưng bàn thắng thứ ba ở phút 90 mới thực sự thách thức mọi quy chuẩn. Đỡ bóng bổng, tâng bóng qua đầu hậu vệ Matt Elliott bằng chân trái khi bóng chưa chạm đất, rồi lạnh lùng dứt điểm. Bergkamp đã biến một tình huống bóng sống thành một pha xử lý như được lập trình sẵn trong trò chơi điện tử, khiến cả sân vận động phải nín thở.
3. Sadio Mane (Southampton 6-1 Aston Villa, tháng 5/2015)
Nếu chớp mắt quá lâu, bạn có thể bỏ lỡ toàn bộ màn trình diễn của Sadio Mane. Tiền đạo người Senegal chỉ mất đúng 2 phút 56 giây để sút tung lưới Aston Villa ba lần.
Khoảng thời gian này thậm chí còn ngắn hơn thời lượng một bài hát pop thông thường. Mane đã xô đổ kỷ lục tồn tại nhiều năm của Robbie Fowler, tạo ra một cột mốc về tốc độ mà có lẽ sẽ trường tồn cùng lịch sử giải đấu. Sự bùng nổ của Mane ngày hôm đó là định nghĩa rõ ràng nhất cho sự hỗn loạn mà một ngôi sao có thể gieo rắc lên hàng thủ đối phương.
2. Dimitar Berbatov (Man Utd 3-2 Liverpool, tháng 9/2010)
Berbatov thường bị chỉ trích là lười biếng, nhưng tại Old Trafford ngày hôm ấy, ông là thiên tài. Cú hat-trick vào lưới đại kình địch Liverpool – điều mà các chân sút Man Utd đã không làm được suốt 64 năm trước đó – là đỉnh cao trong sự nghiệp của tiền đạo người Bulgaria.
Điểm nhấn tuyệt đối nằm ở bàn thắng nâng tỷ số lên 2-0. Nhận quả tạt của Nani, Berbatov đỡ bóng bằng đùi rồi tung người thực hiện cú "xe đạp chổng ngược". Bóng đập xà ngang bay vào lưới trong sự bất lực của Pepe Reina. Cú đánh đầu ấn định tỷ số 3-2 ở những phút cuối cùng chỉ là nét chấm phá hoàn thiện cho bức tranh kiệt tác của sự lãng tử.
1. Nwankwo Kanu (Chelsea 2-3 Arsenal, tháng 10/1999)
Vượt qua vẻ đẹp kỹ thuật của Berbatov hay sự hoàn hảo của Bergkamp, vị trí số 1 thuộc về Nwankwo Kanu nhờ kịch bản điên rồ mà ông tạo ra tại Stamford Bridge. Phút 75, Arsenal bị dẫn 0-2, thi đấu dưới mưa lạnh và hoàn toàn bế tắc.
Trong 15 phút cuối, huyền thoại người Nigeria đã một tay lật ngược thế cờ. Sau hai bàn thắng nhanh chóng đưa trận đấu về vạch xuất phát, Kanu thực hiện điều không tưởng ở phút bù giờ. Ông tận dụng sai lầm của thủ môn Ed de Goey, lừa bóng ra sát đường biên ngang.
Ở góc độ mà mọi tiền đạo đều sẽ chọn tạt bóng, Kanu lại quyết định dứt điểm. Cú sút xoáy của ông đưa bóng lượn qua tầm với của hai hậu vệ bọc lót, găm vào góc xa khung thành. Sự lạnh lùng, kỹ năng xử lý trong không gian hẹp và tính thời điểm đã biến đây trở thành cú hat-trick vĩ đại nhất, một màn trình diễn cá nhân thách thức mọi logic thông thường.
