Sân vận động Mestalla: Biểu tượng trăm năm của Valencia

Với lịch sử hơn một thế kỷ, đây là nơi chứng kiến những thăng trầm, những đêm vinh quang và cả những giọt nước mắt, trở thành một trong những sân vận động mang tính biểu tượng nhất của bóng đá Tây Ban Nha và Châu Âu.

1. Giai đoạn Hình thành (1923–1936): Những viên gạch đầu tiên

Vào đầu những năm 1920, Valencia CF, khi đó còn là một câu lạc bộ non trẻ, cần một sân nhà cố định để phát triển. Sân bóng cũ Algiros không còn đáp ứng đủ nhu cầu. Ngày 20 tháng 5 năm 1923, Estadio Mestalla chính thức được khánh thành. Cái tên "Mestalla" bắt nguồn từ một con kênh thủy lợi lịch sử chảy qua khu vực này, biểu tượng gắn liền với vùng đất Valencia.

Trận đấu đầu tiên trên sân là cuộc đối đầu giao hữu giữa Valencia CF và Levante UD. Sân vận động ban đầu có sức chứa khiêm tốn khoảng 17,000 khán giả, với cấu trúc chủ yếu bằng gỗ và bê tông đơn giản. Chỉ bốn năm sau, vào năm 1927, sân đã được nâng cấp lần đầu tiên, tăng sức chứa lên 25,000 người, cho thấy sự phát triển nhanh chóng của câu lạc bộ và sự ủng hộ cuồng nhiệt từ người hâm mộ.

2. Thời kỳ Nội chiến và Tái thiết (1936–1950s): Từ đống tro tàn

Cuộc Nội chiến Tây Ban Nha (1936-1939) đã để lại một vết sẹo sâu sắc lên Mestalla. Sân vận động bị trưng dụng làm trại tập trung và kho chứa hàng hóa. Cấu trúc của sân bị hư hại nặng nề, các khán đài gần như bị phá hủy hoàn toàn. Khi chiến tranh kết thúc, Mestalla chỉ còn là một mảnh đất trống với khán đài chính đổ nát.

Tuy nhiên, với nỗ lực phi thường của ban lãnh đạo và người hâm mộ, Mestalla đã được tái thiết. Thập niên 1950 đánh dấu một kỷ nguyên mới với cuộc cải tạo lớn nhất trong lịch sử sân vận động. Dự án "Gran Mestalla" được triển khai, nâng sức chứa lên con số ấn tượng 60,000 chỗ ngồi. Đây là thời kỳ hoàng kim đầu tiên của Valencia, và sân vận động đã trở thành một pháo đài thực sự.

Tháng 10 năm 1957, một thảm họa thiên nhiên ập đến khi sông Turia vỡ bờ, gây ra trận lụt lịch sử ở Valencia. Mestalla bị tàn phá nặng nề một lần nữa, nhưng cũng như sau Nội chiến, nó đã nhanh chóng được phục hồi. Nhân dịp này, sân được trang bị thêm hệ thống chiếu sáng nhân tạo, khánh thành vào lễ hội Fallas năm 1959.

3. Những Cải tiến và Thay đổi (1960s–1990s): Hiện đại hóa và đổi tên

Năm 1969, để vinh danh chủ tịch huyền thoại Luis Casanova Giner, người có công lớn trong việc mở rộng sân vận động, Mestalla được đổi tên thành Estadio Luis Casanova. Tên gọi này được duy trì trong 25 năm. Tuy nhiên, vào năm 1994, chính ông Luis Casanova đã đề nghị đổi tên sân trở lại thành Mestalla, vì ông cảm thấy vinh dự này quá lớn và cái tên gốc đã ăn sâu vào tâm hồn của các Valencianistas.

Thập niên 70 và 80 chứng kiến nhiều thay đổi nhỏ nhưng quan trọng. Năm 1972, trụ sở chính của câu lạc bộ được xây dựng ở phía sau khán đài chính. Năm 1973, các hàng ghế ngồi được lắp đặt, thay thế cho các khu vực đứng trước đây để tăng tính an toàn và tiện nghi. Đặc điểm kiến trúc nổi bật nhất của Mestalla, khán đài phía Bắc (North Stand) với độ dốc thẳng đứng đáng kinh ngạc, cũng được định hình trong giai đoạn này, tạo nên một bầu không khí độc đáo và gây áp lực lớn cho các đội khách.

4. Sân khấu của những Sự kiện Lớn

Mestalla không chỉ là sân nhà của Valencia CF. Nơi đây đã được chọn để tổ chức nhiều sự kiện bóng đá quan trọng trong nước và quốc tế.

Các trận đấu của Đội tuyển Quốc gia Tây Ban Nha: Lần đầu tiên ĐTQG Tây Ban Nha thi đấu tại Mestalla là vào năm 1925. Kể từ đó, sân đã nhiều lần là địa điểm tổ chức các trận đấu quốc tế quan trọng.

FIFA World Cup 1982: Sân vận động (lúc đó mang tên Luis Casanova) là nơi diễn ra các trận đấu của Đội tuyển Tây Ban Nha ở vòng bảng, gặp Honduras, Nam Tư và Bắc Ireland.

Thế vận hội Mùa hè 1992: Mestalla là nơi diễn ra tất cả các trận đấu của Đội tuyển Olympic Tây Ban Nha trên hành trình giành huy chương vàng, ngoại trừ trận chung kết.

Chung kết Cúp Nhà vua (Copa del Rey): Mestalla đã tổ chức tổng cộng 10 trận chung kết Cúp Nhà vua, bao gồm 4 trận El Clásico kinh điển giữa Real Madrid và Barcelona vào các năm 1936, 1990, 2011 và 2014.

5. Hiện tại và Tương lai: Nou Mestalla dang dở

Bước sang thế kỷ 21, Mestalla tiếp tục được cải tạo để đáp ứng các tiêu chuẩn hiện đại của UEFA. Tuy nhiên, kế hoạch lớn hơn đã được vạch ra. Năm 2007, dự án xây dựng sân vận động mới, Nou Mestalla, bắt đầu được triển khai với sức chứa dự kiến khoảng hơn 70,000 chỗ ngồi theo như CLB công bố.

Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng tài chính của câu lạc bộ đã khiến việc xây dựng bị đình trệ trong nhiều năm. Nou Mestalla trở thành một "công trình ma" và là biểu tượng cho những khó khăn tài chính mà Valencia phải đối mặt.

Gần đây, vào ngày 10 tháng 1 năm 2025, công việc xây dựng Nou Mestalla đã được nối lại, dự kiến hoàn thành trước mùa giải 2027-28. Khi đó, Valencia CF sẽ nói lời tạm biệt với ngôi nhà lịch sử của mình. Tuy nhiên, di sản và tinh thần của Mestalla chắc chắn sẽ còn sống mãi trong lòng người hâm mộ.

6. Đặc điểm kiến trúc và tầm ảnh hưởng

Mestalla nổi tiếng với khán đài phía Bắc có độ dốc gần như thẳng đứng, được tờ The Telegraph xếp hạng là một trong những sân vận động có khán đài đáng sợ nhất châu Âu. Kiến trúc này tạo ra một "bức tường người" khổng lồ, mang đến bầu không khí cuồng nhiệt và hiệu ứng âm thanh vang dội, gây sức ép cực lớn lên đối thủ.

7. Tầm ảnh hưởng trong lịch sử bóng đá Tây Ban Nha

Trong suốt hơn một thế kỷ, Mestalla là nền cho những giai đoạn bùng nổ của Valencia CF lẫn tuyển Tây Ban Nha. Ở cấp CLB, không ít thế hệ “Los Che” đã trưởng thành dưới áp lực khán đài dốc và không khí chặt chẽ của sân; ở cấp quốc gia, từ World Cup 1982 đến Olympic 1992, Mestalla trở thành sân khấu cho những dấu mốc quan trọng. Tính biểu tượng của sân còn đến từ vị trí địa lý – văn hóa: nằm giữa một thành phố giàu lịch sử thủy lợi, quỹ tích Mestalla nối quá khứ đô thị với hiện đại thể thao.

Về hình ảnh, Mestalla được báo chí quốc tế nhiều lần xếp hạng cao trong nhóm SVĐ có trải nghiệm khán đài ấn tượng ở Châu Âu. Từ góc độ lịch sử đô thị, việc một sân đấu hơn trăm năm tuổi vẫn là tâm điểm thể thao – văn hóa của vùng Valencia minh chứng cho sức sống của mô hình sân đô thị truyền thống, ngay cả khi “kỷ nguyên Nou Mestalla” đã bắt đầu.

Trong ngắn hạn, Mestalla tiếp tục là nhà của Valencia CF cho tới khi Nou Mestalla sẵn sàng. Công tác bảo trì, tối ưu trải nghiệm khán giả và vận hành ngày thi đấu duy trì theo chuẩn La Liga. Về dài hạn, kịch bản thường được nhắc đến là chuyển giao hoạt động thi đấu sang Nou Mestalla khi công trình hoàn tất.

Thời điểm mốc 2027–28 sẽ đi kèm các quyết định về sử dụng, chuyển đổi hoặc tái phát triển quỹ đất Mestalla cũ theo quy hoạch đô thị và thỏa thuận thương mại liên quan. 

Với hơn 100 năm lịch sử, Mestalla không chỉ là một sân bóng. Nó là một phần di sản văn hóa của thành phố Valencia, một nhân chứng sống của lịch sử bóng đá Tây Ban Nha, và là nơi hun đúc nên bản sắc của Valencia CF, một đội bóng của sự kiên cường, đam mê và không bao giờ bỏ cuộc.