Sinh năm 1996 tại xã Ngọc Liên, huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa, cũng như những đứa trẻ miền núi, tuổi thơ của Lan là đi chăn trâu, cắt cỏ và phụ giúp việc đồng áng với gia đình. Nhà lại nuôi nhiều lợn nên công việc cứ luôn chân, luôn tay chả mấy khi được ngơi nghỉ.
Năm 2009, khi học lớp 9 trường nội trú của huyện, sau nhiều lần tham gia các giải điền kinh học sinh, Lan được các HLV điền kinh Thanh Hóa chọn lên đội tuyển điền kinh năng khiếu của tỉnh. Nhưng bố mẹ Lan không cho em đi tập điền kinh vì không biết tương lai ra sao.
Các HLV của Thanh Hóa phải về địa phương thuyết phục gia đình, mọi chuyện mới tạm ổn. Không lâu sau ngày lên đội năng khiếu tỉnh, Lan được đưa ra trường ĐH TDTT Từ Sơn để tập huấn và chuẩn bị các giải quốc gia. Sau đó được gọi vào đội trẻ quốc gia và sớm mang thành công về cho điền kinh Thanh Hóa nói riêng và Việt Nam nói chung.
 |
| Quách Thị Lan - “của hiếm” của điền kinh Việt Nam. |
Ngay trong ngày thi đấu đầu tiên của giải điền kinh VĐQG năm 2012 diễn ra tại SVĐ Mỹ Đình, ở nội dung 400m rào, với màn xuất phát tốt cùng những cú nhảy vượt rào hoản hảo, Quách Thị Lan đã nhanh chóng bứt tốc vượt qua các đối thủ. Hầu như không có một sai sót nào trong phần thi của VĐV người Thanh Hóa, trước khi cô về đích đầu tiên, đạt thành tích 57’’36, vượt cả thành tích HCV SEA Games của Noraseela Khalid (Malaysia) 5% giây.
So với thành tích ở châu lục thì Lan cũng chỉ còn kém tấm HCĐ châu Á có 6% giây. Với thành tích này, Quách Thị Lan đã phá KLQG tồn tại suốt hơn 10 năm qua của đàn chị Nguyễn Thanh Hoa (57 giây 97).
Không chỉ xuất sắc ở nội dung 400m rào, cô gái 17 tuổi này còn giành cả HCV nội dung 400m với thành tích cũng vượt xa HCV SEA Games đến 88% giây (53 giây 25 so với 54 giây 13). Thành tích này cũng hơn HCB châu Á của Chandrika Subashini (Sri Lanka) 10% giây và chỉ còn kém HCV châu Á có 36% giây. Với thành tích này Lan chính thức soán ngôi thống trị đường chạy 400m của VĐV Nguyễn Thị Thúy (Hà Nội), người đã 5 lần giành HCV nội dung này ở Giải vô địch quốc gia.
Chiến thắng tưng bừng ở giải quốc nội, Lan tiếp tục thể hiện phong độ rực sáng ở đấu trường khu vực, tại giải điền kinh trẻ Đông Nam Á năm 2012 diễn ra tại Singapore, Quách Thị Lan đã giành được 3 HCV ở cự ly chạy 200m, 400m và 4x400m. Lan kể lại những ngày đầu tập chạy rào: “Khi mới chạy rào hai đầu gối tôi từng bị chảy máu, bầm tím và còn làm gãy hai chiếc rào. Nhưng vất vả đến mấy cũng không sao, chơi điền kinh vất vả nhưng cũng không bằng công việc nhà nông trước đây”.
Đây thật sự là điều kỳ diệu đối với một VĐV mới 17 tuổi và mới tập điền kinh chưa đầy hai năm. Ông Dương Đức Thủy, trưởng bộ môn điền kinh Tổng cục TDTT, hết sức vui mừng khi cho rằng Quách Thị Lan sẽ là tiềm năng lớn của đội tuyển điền kinh VN tại SEA Games 2013. Tuy nhiên, việc phát hiện ra tài năng là một chuyện, đầu tư, chăm bẵm tài năng để thu về thành quả lại là chuyện khác. Hy vọng những nhà quản lý thể thao Việt Nam biết đầu tư cho tài năng này thay vì phó thác cho địa phương rồi vỗ tay nhận thành quả.
