"Họ đã chơi với một nhịp độ tốt." Đây là một trong những lời khen quen thuộc nhất mà các bình luận viên dành cho một trận đấu hấp dẫn. Một cầu thủ có thể điều khiển nhịp độ trận đấu được xem là báu vật, và một đội bóng có thể thay đổi nhịp độ, theo diễn biến trên sân được coi là có khả năng tạo ra đột biến.
Vậy, "nhịp độ chơi bóng" chính xác có nghĩa là gì? Đó không chỉ đơn giản là chơi nhanh hay chậm, mà là cả một nghệ thuật về nhịp điệu và kiểm soát.
Nhịp độ chơi bóng là gì và đo lường nó như thế nào?
Trong âm nhạc, nhịp độ là tốc độ của một bản nhạc. Bóng đá cũng tương tự, khái niệm này không chỉ là số lần một đội giành lại quyền sở hữu bóng , một chỉ số chỉ cho thấy sự "hỗn loạn" của những pha tranh chấp và mất bóng.
Ví dụ, các trận đấu của Bournemouth mùa trước có số lần chuyển quyền sở hữu bóng cao nhất, trong khi Man City có số lần thấp nhất. Điều này cho thấy Bournemouth ưa thích sự hỗn loạn, còn Man City muốn giảm thiểu nó, nhưng nó chưa nói lên nhịp điệu tấn công của họ.
Nhịp độ chơi bóng thực chất gắn liền với tốc độ luân chuyển quả bóng trong một chuỗi phối hợp. Một cách để đo lường nó là lấy thời gian của một chuỗi chuyền bóng chia cho số đường chuyền trong khoảng thời gian đó. Chỉ số này càng thấp, có nghĩa là các cầu thủ mất ít thời gian hơn cho mỗi đường chuyền, và do đó, nhịp độ tấn công càng nhanh.
Những trường phái đối lập: Man City của Pep vs Liverpool của Klopp
Khi áp dụng phương pháp đo lường này, chúng ta có thể thấy rõ sự khác biệt trong triết lý của các đội bóng hàng đầu.
1. Nhịp độ chậm rãi (Lối chơi kiểm soát): Manchester City dưới thời Pep Guardiola là ví dụ điển hình nhất. Họ thường có những chuỗi chuyền bóng rất dài và mất nhiều thời gian hơn cho mỗi đường chuyền.
Tốc độ luân chuyển bóng chậm của họ không phải là tiêu cực đó là một phương pháp có chủ đích để kiểm soát hoàn toàn trận đấu, kéo giãn đội hình đối phương, làm họ mệt mỏi và chờ đợi khoảnh khắc để tung ra đòn kết liễu. "Tôi thích giành lại bóng ở tầm cao và có thật nhiều bóng để phá hủy đối thủ," Guardiola nói.
2. Nhịp độ cao (Lối chơi cường độ): Liverpool dưới thời Jurgen Klopp lại là một thái cực khác. Khẩu hiệu "Cường độ là bản sắc của chúng tôi" được thể hiện qua một tốc độ luân chuyển bóng cực nhanh. Khi có cơ hội, bóng được đưa lên phía trước một cách trực diện và tốc độ. Họ không tìm cách kiểm soát một cách từ tốn, mà muốn áp đảo và bóp nghẹt đối thủ bằng năng lượng.
Nhịp điệu của từng vị trí và nghệ thuật điều khiển trận đấu của Jack Grealish
Tốc độ chơi bóng cũng thay đổi tùy thuộc vào vị trí trên sân. Không có gì ngạc nhiên khi các tiền vệ trung tâm và tiền vệ phòng ngự là những người có tốc độ chuyền bóng nhanh nhất.
Họ là những trạm trung chuyển, định hình tiết tấu để giữ cho cỗ máy vận hành trơn tru. Ngược lại, các thủ môn và đặc biệt là các cầu thủ chạy cánh lại là những người giữ bóng lâu nhất để thực hiện các vai trò chiến thuật khác nhau.
Jack Grealish là một ví dụ hoàn hảo về nghệ thuật điều khiển nhịp độ. Guardiola ký hợp đồng với anh chính vì khả năng này. "Anh chàng này điều khiển được nhịp độ trận đấu," Pep nói.
"Tôi thích cái cách anh ấy có bóng, anh ấy dừng lại trước khi đi bóng, và đối thủ cũng dừng lại theo. Anh ấy kiểm soát nhịp điệu khi anh ấy tăng tốc và giảm tốc." Grealish không chỉ chơi nhanh hay chậm, anh ấy chơi theo nhịp điệu của riêng mình để thao túng hàng phòng ngự đối phương.
Sự tiến hóa của Pep Guardiola và tương lai của "nhịp độ chơi bóng"
Trong những năm gần đây, Ngoại hạng Anh đã chứng kiến sự trỗi dậy của lối chơi chuyển đổi trạng thái và phản công tốc độ. Điều này đã buộc ngay cả Pep Guardiola, người theo chủ nghĩa kiểm soát tuyệt đối, phải suy nghĩ và thay đổi lối chơi kiểm soát vốn có.
"Bóng đá hiện đại là cách mà Bournemouth, Newcastle, Brighton và Liverpool chơi," Guardiola thừa nhận trong một cuộc phỏng vấn. "Bóng đá hiện đại không là cuộc chơi của vị trí, và bạn phải bắt kịp với nhịp điệu của trận đấu."
Đó là một lời thừa nhận đáng kinh ngạc. Và với những tân binh như Rayan Cherki, Tijjani Reijnders, Nico Gonzalez và Omar Marmoush trong thời gian gần đây, đó là những dấu hiệu cho thấy Man City đang cố gắng tăng tốc độ chơi bóng của mình, chấp nhận rủi ro nhiều hơn để thích ứng.
Điều này cho thấy nhịp độ chơi bóng không phải là một lựa chọn cố định, mà là một vũ khí chiến thuật có thể thay đổi. Trong cuộc chiến không ngừng nghỉ ở đỉnh cao, khả năng không chỉ tạo ra, mà còn thay đổi và điều khiển nhịp điệu của trận đấu, đang trở thành phẩm chất tối thượng của những đội bóng và những huấn luyện viên vĩ đại nhất.
