Nghề bình luận viên và giới hạn của sự cảm thông

Giới hạn của sự cảm thông

Sẽ rất khó để yêu cầu tất cả mọi người cảm thông cho “Tạ Biên Cương cùng các đồng nghiệp”, phần vì người làm việc cho công chúng phải chấp nhận bị săm soi từng tí, mà cũng chính bởi các anh vẫn có những hạn chế của riêng mình. Cùng những câu bình luận ấy, có chủ yếu ba cách tiếp cận khác nhau: người tiêu cực ra mặt, người lại chẳng quan tâm, và người cười xòa, lấy đó làm một cách giải trí cho trận đấu… đỡ nhàm.

Bất cứ công việc gì cũng có sai sót nhưng phải có giới hạn cho sự sai sót đó. Ảnh: Internet

Số những người tiêu cực có lẽ đông hơn cả, bất chấp họ có “lây nhiễm” nhau hay không, bất chấp họ có dùng những câu nói của các anh để đem ra cười đùa hay không, thì về bản chất, họ vẫn là không hài lòng với những gì mình nghe được. Các anh đọc sai tên cầu thủ dù biết rõ anh ta không chơi ở vị trí đó, anh ta có mái tóc khác, màu da khác, thậm chí động tác xử lý khác, đó có thể là nhầm lẫn nhất thời. Nhưng, các anh đưa ra những nhận định trùng lặp, trăm trận như một, những câu mà nhìn vào đội hình, danh tiếng hai đội, ai cũng đoán trước được những điều các anh sẽ nói. Các anh bình luận về tình huống trên sân, về cục diện giải đấu bằng những ý tưởng ai cũng đã thấy rõ như ban ngày, không theo kịp tình huống và nói sai vì còn mải trình bày hàng trăm điều khác, các anh dành 90/90 phút để đưa ra tất cả những thông tin bên lề mình có, tung hô những cá nhân, đội bóng mình yêu thích, phân tích mọi thứ một cách chỉn chu văn vẻ về câu từ nhưng ít khi đưa ra được một đánh giá sâu sắc nào mà người xem phải suy ngẫm. Thậm chí, cùng là tình cảm cá nhân, nhưng trong khi BLV Quang Huy trước đây thể hiện sự ưu ái M.U bằng khả năng thấu hiểu tận gốc đội bóng, nắm rõ thực tế tình hình, thì nay những BLV yêu mến Barca chỉ thể hiện tinh thần yêu bóng đá đẹp bằng cách lặp lại liên hồi từ “ti-ki-ta-ca” và hàng loạt các mỹ từ rập khuôn khác. Nhìn chung, người xem hi vọng người bình luận ở “cao hơn mình” về kiến thức và cảm nhận bóng đá, nhưng họ đã không tìm được điều đó.

“Con người ai cũng có sai sót” là câu nói thường xuyên được đưa ra để người ta thông cảm cho các anh. Đúng, nhưng đây không còn là vấn đề sai sót, nó đã thuộc về tính cách, về thói quen, về cách thức cảm nhận, con mắt phán đoán, thì không khó hiểu khi những “lỗi sai” cứ lặp lại không ngừng. Dù sao, các anh cũng đang làm bình luận viên chuyên nghiệp, ai sẽ cổ vũ cho một ca sĩ hát không hay bài này sang bài khác, ai muốn được khám bởi một bác sĩ lần nào cũng để lại di chứng cho bệnh nhân, và dù dũng cảm đến mấy, ai sẽ mặn mà với một cô gái đã 3 lần “sát phu”? Nói quá lên như vậy để hiểu rằng, cái hiệu ứng tiêu cực trong những người xem bóng không phải ngày một ngày hai, nó là một quá trình, không phải ai cũng có thể rộng lượng, và họ có lý do để như thế với một đài truyền hình là bộ mặt quốc gia. Nếu đã đến mức phần đông người ta không còn “dám” nghe bình luận, thì lỗi khó có thể chỉ nằm ở cách nhìn của người hâm mộ.

Nhưng, các anh vẫn đang là những người tốt nhất

BLV Quang Huy xứng đáng là tấm gương cho những BLV trẻ học hỏi. Ảnh: Internet

Tạ Biên Cương, Việt Khuê, Khắc Cường, Tuấn Anh… những cái tên ấy đã trở nên quen thuộc, thậm chí thân thiết với khán giả theo dõi bóng đá trên VTV. Là những chàng trai yêu bóng đá thuần túy, họ đến với nghiệp bình luận bằng những con đường rất khác nhau, bất chấp họ hoàn toàn có thể làm những công việc khác tốt hơn, lương thưởng không kém với những khả năng nhất định của mình. Mang cái mác bình luận viên chuyên nghiệp, nhưng họ chưa hề trải qua một trường đào tạo bình luận viên chuyên nghiệp nào vì nó không tồn tại, mang cái mác làm cho “nhà đài” nhưng lương của họ cũng không ngất ngưởng như người ta nghĩ, mà tin chắc rằng, nó chẳng đáng là mấy so với sự vất vả cả về trí óc lẫn thể chất mà các anh phải trải qua suốt những năm tháng làm nghề.

Tập hợp thông tin, tìm hiểu lịch sử, học hỏi đàn anh, học hỏi thế giới, thức đêm thức hôm biên tập chương trình, bình luận trận đấu, chỉ riêng những chương trình thể thao VTV thôi cũng đã đủ “hành xác” trong mỗi mùa giải với cả tá các giải đấu và chương trình đi theo. Đến mùa hè oi bức, những World Cup, EURO lại diễn ra, hàng chục bản tin các loại, mỗi trận đấu lại kéo theo những buổi bình luận bên lề, lúc nào cũng thâu đêm. Để giữ được sức khỏe, sự chuyên tâm, nhiệt huyết để chuẩn bị cho tất cả những công việc ấy thì không phải người bình thường nào cũng trụ được, nó chắc chắn đòi hỏi niềm đam mê mãnh liệt với trái bóng nói chung, và nghề bình luận viên bóng đá nói riêng. Cũng chính bởi lẽ đó mà người ta chê bai các anh nhiều như vậy, nhưng chưa có ai thay thế được các anh cả, người hiểu biết thông tin chính xác hơn các anh có nhiều, người đọc hiểu trận đấu tốt hơn cũng không ít, thậm chí người “văn hay hơn” cũng đầy rẫy, nhưng chê bai thì dễ, chứ bước chân vào “làm nghề” đòi hỏi can đảm nhiều hơn thế. Đó là một công việc, không phải ngồi “chém gió ra tiền”, đó là một niềm đam mê, không phải chỉ để “kiếm sống”, các anh chưa thật xuất sắc, các anh hay làm người ta… cười, song với bối cảnh hiện tại, thì quả thật các anh đang là những người tốt nhất mà VTV có thể có được.

Khán giả luôn có sự cảm thông, chỉ cần các anh đưa mọi thứ trở về trong “giới hạn” của sự cảm thông ấy. Khán giả khó tính, nhưng họ cũng biết suy xét, đánh giá, ngoài những lúc “giải trí” của mình. Sẽ không thể trông chờ tất cả mọi người ủng hộ các anh, vì ngay những BLV gạo cội như Quang Huy, Quang Tùng còn có người không thích, chỉ cần đa số người xem truyền hình ủng hộ, thế là quý lắm rồi. Điều đó vẫn chưa xảy ra, nhưng những tiến bộ của các anh không phải là không có, tin rằng với nhiệt huyết của mình, rồi các anh sẽ cải thiện được hình ảnh trong mắt những người đang “ghét” các anh.

(Bạn đọc: Trần Mạnh Quang)