Lịch sử Siêu Cúp Anh (FA Community Shield): Danh hiệu cao quý hay chỉ là "trận giao hữu hạng sang"?

Siêu cúp Anh (FA Community Shield), trước đây gọi là Charity Shield, là trận đấu bóng đá thường niên được tổ chức tại sân vận động Wembley giữa đội vô địch giải Ngoại hạng Anh (Premier League) mùa trước và đội đoạt Cúp FA. Nếu một đội giành được cả chức vô địch Ngoại hạng Anh và Cúp FA, trận đấu sẽ được tổ chức giữa đội vô địch đó và đội á quân của Ngoại hạng Anh. Trận đấu này được Hiệp hội Bóng đá Anh (FA) và UEFA công nhận là một siêu cúp chính thức.

Lịch sử

Tiền thân của Community Shield là giải Sheriff of London Charity Shield, ra đời năm 1898, ban đầu là cuộc đối đầu giữa các đội chuyên nghiệp và nghiệp dư. Giải FA Charity Shield sau đó được tạo ra để thay thế giải đấu trên sau khi các câu lạc bộ nghiệp dư hàng đầu bất hòa với FA. Trận đấu đầu tiên diễn ra vào năm 1908 giữa Manchester United (vô địch giải Hạng nhất) và Queens Park Rangers (vô địch Southern League). Sau khi hòa 1–1 ở trận đầu, Man Utd đã thắng 4–0 trong trận đá lại. Đây là lần duy nhất trong lịch sử giải đấu cần đến trận thứ hai để phân định thắng thua.

Thể thức thi đấu có nhiều thay đổi trong những năm đầu. Năm 1913, giải là cuộc đối đầu giữa đội hình các cầu thủ Nghiệp dư và Chuyên nghiệp. Năm 1921, Shield lần đầu tiên là trận đấu giữa đội vô địch giải VĐQG và đội đoạt Cúp FA. Đến năm 1930, thể thức giữa đội vô địch quốc gia và đội thắng Cúp FA mới trở nên phổ biến và duy trì cho đến nay (trừ một số ngoại lệ).

Từ năm 1959, trận đấu được tổ chức vào đầu mùa giải. Năm 1974, thư ký FA Ted Croker đã chính thức hóa thể thức hiện đại: trận đấu giữa đội vô địch Ngoại hạng Anh và vô địch Cúp FA, được tổ chức hàng năm tại sân Wembley. Từ năm 1949 đến 1991, có 11 lần danh hiệu được chia sẻ cho cả hai đội nếu kết quả là hòa, nhưng từ năm 1993, loạt sút luân lưu đã được áp dụng để xác định đội thắng duy nhất. Năm 2002, do các vấn đề về phân bổ quỹ từ thiện, giải đấu được đổi tên thành Community Shield.

Chiếc Cúp

Năm 2016, hãng kim hoàn Thomas Lyte đã phục chế lại chiếc khiên nguyên bản năm 1908 để kỷ niệm 50 năm chức vô địch World Cup 1966 của đội tuyển Anh. Chiếc cúp này sau đó được đấu giá 40.000 bảng Anh để ủng hộ Quỹ Bobby Moore về nghiên cứu ung thư. Hiện nay, Thomas Lyte là đơn vị chịu trách nhiệm bảo dưỡng chiếc cúp hàng năm cũng như chế tác huy chương cho các đội bóng.

Quy tắc

Các quy tắc của Community Shield nhìn chung giống với Ngoại hạng Anh (Premier League), với đội hình gồm 11 cầu thủ đá chính và 7 cầu thủ dự bị. Tuy nhiên, khác với hầu hết các giải đấu khác vốn chỉ cho phép thay 5 người, các đội tại Community Shield được phép thay đổi tối đa 6 cầu thủ. Nếu tỷ số hòa sau 90 phút, hai đội sẽ bước vào loạt sút luân lưu. Trong trường hợp một đội giành được cả chức vô địch Ngoại hạng Anh và Cúp FA, đội á quân của Ngoại hạng Anh sẽ là đối thủ tranh cúp.

Vị thế

Đóng vai trò là trận siêu cúp của bóng đá Anh giữa đội vô địch Ngoại hạng Anh và đội vô địch Cúp FA mùa giải trước, Community Shield được coi là "màn dạo đầu" và là trận đấu chính thức đầu tiên của mỗi mùa giải bóng đá đỉnh cao tại Anh. Tuy nhiên, giải đấu này được các đội bóng tham dự nhìn nhận với những mức độ nghiêm túc khác nhau; một số đội coi nó tương tự như các trận giao hữu trong lịch trình tiền mùa giải – một cơ hội để các cầu thủ dự bị hoặc những người mới trở lại sau chấn thương có điều kiện thực hành thi đấu.

Chuyên gia Mark Lawrenson của BBC Sport và cây viết Tom Bryant của tờ The Guardian đều mô tả trận đấu này là một "trận giao hữu được tôn vinh". Trước thềm Community Shield 2008, huấn luyện viên Sir Alex Ferguson của Manchester United đã tóm lược quan điểm của mình về giải đấu: "Community Shield là một trận đấu danh giá nhưng tôi từng sử dụng những cầu thủ chưa hoàn toàn sung sức trong đó... đó luôn là trận đấu mà chúng tôi không bao giờ coi là chuyện sống còn; chúng tôi coi nó như một thước đo thể lực".

Tuy nhiên, những người khác vẫn tiếp tục công nhận vị thế của trận đấu này là trận đấu chính thức và danh hiệu đầu tiên của mùa giải quốc nội. Trước trận Community Shield 2016 gặp Manchester United, huấn luyện viên Claudio Ranieri của Leicester City đã hỏi: "Tại sao bạn lại đặt câu hỏi đó, một trận giao hữu ư? Từ khi nào Community Shield lại là một trận giao hữu? Tất nhiên chúng tôi sẽ chơi với nỗ lực cao nhất và Manchester United cũng vậy. Cả hai đội đều muốn thắng. Tôi đang rất hào hứng."

Năm tiếp theo, huấn luyện viên Antonio Conte của Chelsea đã khẳng định tầm quan trọng của chiếc cúp trước cuộc đối đầu với Arsenal: "Đây không phải là một trận giao hữu. Đây là một trận đấu chính thức và có danh hiệu, vì vậy đối với chúng tôi nó phải quan trọng." Tương tự vào năm 2018, huấn luyện viên Pep Guardiola của Manchester City đã gọi cuộc đọ sức với Chelsea là "trận chung kết đầu tiên" của mùa giải. Trước khi giành được danh hiệu này lần đầu tiên, cựu huấn luyện viên Liverpool Jürgen Klopp từng nói: "Sẽ thật tuyệt nếu chúng tôi giành được nó. Đó là chiếc cúp quốc nội duy nhất mà chúng tôi còn thiếu."

Các Kỷ lục

Thành công nhất: Manchester United (21 lần), Arsenal (17 lần), Liverpool (16 lần) và Everton (9 lần).

Chuỗi thua liên tiếp dài nhất: Chelsea (2010, 2012, 2015, 2017, 2018) và Newcastle United (1932, 1951, 1952, 1955, 1996) cùng giữ kỷ lục 5 lần tham dự liên tiếp mà không giành được cúp.

Trận đấu có nhiều bàn thắng nhất: Manchester United thắng Swindon Town 8–4 vào năm 1911.

Kỷ lục thắng liên tiếp: Everton giữ kỷ lục với 4 lần liên tiếp (1984–1987), dù năm 1986 là danh hiệu chia sẻ với Liverpool.

Bàn thắng hy hữu: Thủ môn Pat Jennings của Tottenham ghi bàn vào lưới Man Utd từ chính vòng cấm của mình trong trận hòa 3–3 năm 1967.

Trường hợp đặc biệt: Brighton & Hove Albion là câu lạc bộ duy nhất (năm 1910) giành được Siêu cúp nhưng chưa bao giờ vô địch giải quốc gia hay Cúp FA.

Bảng thống kê các đội vô địch

Ghi chú: Thắng trực tiếp là thắng sau trận đấu hoặc luân lưu; Chia sẻ là danh hiệu được trao cho cả hai đội khi có kết quả hòa (áp dụng trước năm 1993).