Chủ tịch VFF: Ông là ai?

Với lần hoãn thứ hai này, cuộc tìm kiếm vị thuyền trưởng đủ năng lực để lèo lái con tàu bóng đá Việt Nam đi đúng hướng hơn sẽ phải kéo dài tới tận năm 2014, với câu hỏi còn bỏ ngỏ: chủ tịch VFF, ông là ai? là “người bóng đá” hay “người nhà nước”?

6 nhiệm kỳ, 8 chủ tịch

Ít ai biết, tiền thân của VFF là VFA (Hiệp hội bóng đá Việt Nam) được thành lập từ năm 1960 và vị chủ tịch là sự kết hợp cả hai khái niệm “người bóng đá” và “người nhà nước” khi đảm trách là ông Hà Đăng Ấn, cựu danh thủ và cũng là Tổng cục trưởng Tổng cục đường sắt. Tới năm 1964, Việt Nam được Liên đoàn bóng đá thế giới (FIFA) và Liên đoàn bóng đá châu Á (AFC) công nhận là thành viên chính thức, nhưng cũng phải 25 năm sau, VFF mới chính thức ra đời bằng đại hội thành lập vào ngày 28 và 29/8/1989 tại Câu lạc bộ Ba Đình (Hà Nội).

Tuy nhiên, ngay ở nhiệm kỳ đầu tiên, chiếc ghế chủ tịch đã có biến động khi ông Trịnh Ngọc Chữ, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Thể dục thể thao, chỉ làm chủ tịch đến năm 1991 do được điều động sang công tác khác và ông Dương Nghiệp Chí cũng là Phó tổng cục trưởng Tổng cục Thể dục thể thao làm quyền chủ tịch đến hết nhiệm kỳ, năm 1993.

Ông Nguyễn Trọng Hỷ tới nay là vị chủ tịch có thời gian tại vị lâu nhất của VFF

Biến động lớn nhất thuộc về khóa bốn (2001-2005) khi chiếc ghế chủ tịch có tới ba lần thay đổi. Đầu tiên là Bí thư tỉnh ủy Thái Nguyên Hồ Đức Việt được bầu trong đại hội diễn ra vào ngày 8, 9/8/2001. Tuy nhiên, đến năm 2003 do bận công tác tại Ủy ban thường vụ quốc hội, ông Hồ Đức Việt đã chủ động đề nghị thôi chức chủ tịch. Ban chấp hành VFF khóa bốn đã bầu ông Trần Duy Ly, phó chủ tịch thường trực, khi ấy là Vụ phó Vụ kế hoạch - tài chính, Tổng cục Thể dục thể thao, làm quyền chủ tịch từ tháng 1-8/2003. Sau đó, VFF bầu ông Mai Liêm Trực, Thứ trưởng thường trực Bộ bưu chính - viễn thông làm chủ tịch đến hết nhiệm kỳ.

Cùng với các ông: Đoàn Văn Xê, Tổng giám đốc Liên hiệp đường sắt Việt Nam, chủ tịch khóa hai; Mai Văn Muôn, Phó chủ nhiệm ủy ban thể dục thể thao, chủ tịch khóa ba và hai khóa gần đây nhất (bốn và năm) đều do ông Nguyễn Trọng Hỷ, Phó chủ nhiệm ủy ban thể dục thể thao làm chủ tịch, thì đã có tám người đảm trách chức danh này qua sáu kỳ đại hội.

Và chuyện “chọn người” cho đại hội


VFF chỉ là tổ chức xã hội nghề nghiệp. Tuy nhiên, với sức tác động lớn của bóng đá tới đời sống, liên đoàn luôn là một điểm nóng không chỉ nhận được sự quản lý tập trung từ phía các cơ quan nhà nước có liên quan mà cả với sự quan tâm của người hâm mộ. Từ đó dễ hiểu được tầm quan trọng của vị trí chủ tịch, nhất là vào các kỳ đại hội.
Trên thực tế, hoàn toàn không có một văn bản nào chính thức quy định, đảm trách cương vị chủ tịch VFF phải là “người của bóng đá” hay phải là “người của nhà nước”. Và rõ ràng, trong số các chủ tịch, cũng không hoàn toàn chỉ là người thuần thể thao, hoặc bóng đá, mà còn là những nhà quản lý ngoài ngành. Tuy nhiên, có thực tế khác không thể phủ nhận rằng thời còn bao cấp, bóng đá đỉnh cao là chuyện riêng của các bộ, ngành, của địa phương, thì nhân sự đảm đương chức chủ tịch liên đoàn là người nhà nước cũng dễ hiểu với thứ tự ưu tiên như sau: cán bộ quản lý cấp cao ở ngành ngoài; tiếp theo là lãnh đạo của chính ngành thể thao. Thông thường, ở sáu kỳ đại hội trước, vị trí thuyền trưởng luôn được ưu tiên lựa chọn, tìm kiếm và chỉ khi xác định được chính xác chức danh chủ tịch, việc tổ chức đại hội mới được tính đến.

Nhưng khoảng 10 năm trở lại đây, sự dịch chuyển cơ cấu khi chuyển sang hoạt động với mô hình chuyên nghiệp không chỉ đẻ ra khái niệm “ông bầu” mà mà còn tạo nên nhóm “người của bóng đá”, hay nói chính xác hơn là những người hoạt động chuyên sâu có sức tác động lớn đến môi trường bóng đá, bên cạnh những người được cơ quan nhà nước điều sang để quản lý bóng đá. Đó chính là điểm nóng và cũng là nguyên nhân khiến đại hội VFF nhiệm kỳ bảy đã không diễn ra đúng với dự kiến ban đầu.

50-50 ?

“Người của bóng đá” hay “người nhà nước” ngồi vào chỗ này? Câu trả lời sẽ chỉ có vào năm 2014, dù cho kết quả nào cũng có... cái lý, lẫn cái dở của nó.
Nếu là người nhà nước, thì đó là nhằm tăng cường công tác quản lý với tổ chức liên đoàn vốn đang không bắt kịp với xu thế phát triển quá nhanh của bóng đá cũng như cả xã hội, thực trạng mà 10 năm trước, cựu chủ tịch Mai Liêm Trực từng chỉ rõ bằng câu nói nổi tiếng: bóng đá Việt Nam thấp hơn mặt bằng xã hội! Nhưng vẫn là người nhà nước, thì mối e ngại về việc một vị chủ tịch “ngồi yên” để cấp dưới làm và khai thác như những nhiệm kỳ qua là có thật.


Nếu là người bóng đá, cái lợi quá rõ, khi mà cả nền bóng đá lúc này phụ thuộc quá nhiều vào đồng tiền doanh nghiệp. Người sống trong môi trường bóng đá biết phát huy lợi thế chuyên môn và đương nhiên, giỏi kiếm tiền từ bóng đá. Tuy nhiên, với một nền bóng đá chưa thực sự chuyên nghiệp dù hơn 10 năm khoác lên mình chiếc áo chuyên, cũng chính những người bóng đá khiến không ít lần làm “trật đường rầy” bởi cách làm kiểu ăn xổi.

Cứ tạm vui với ông... Nguyễn Trọng Hỷ

Được bầu làm chủ tịch VFF nhiệm kỳ năm (2005 đến 2009) khi đang là phó chủ nhiệm Ủy ban Thể dục thể thao (Tổng cục Thể dục thể thao bây giờ), ông Nguyễn Trọng Hỷ tiếp tục đắc cử nhiệm kỳ sáu (2009-2013) để trở thành vị chủ tịch đầu tiên có hai nhiệm kỳ và là hai nhiệm kỳ liên tiếp. Ngoài ra, với việc đại hội bảy hoãn đến tận năm 2014, ông Hỷ cũng là người chủ tịch có thời gian tại vị... dài nhất đến nay!

Từ khi bắt đầu vai trò chủ tịch, ông Hỷ cũng là người thành công nhất xét trên nhiều phương diện. Về thành tích, đây là giai đoạn mà đội tuyển Việt Nam giành chức vô địch AFF Cup 2008, vào tứ kết Asian Cup 2007; đội tuyển nữ khẳng định ngôi đầu khu vực; bóng đá Việt Nam cũng tạo dựng được vị thế cao hơn trên trường quốc tế... Ở trong nước, bóng đá chuyên nghiệp cũng định hình hơn; đời sống bóng đá cũng thay đổi rõ rệt không chỉ với cầu thủ, huấn luyện viên, đội bóng, mà VFF cũng trở nên giàu có hơn với những bản hợp đồng tài trợ lớn cho đội tuyển, giải chuyên ghiệp và cả sự ra đời của Công ty cổ phần bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam (VPF) với sự góp mặt của các ông bầu.

Bản thân ông Hỷ, dù chưa thực sự được đánh giá cao về năng lực quản lý chuyên môn, cũng tạo riêng được dấu ấn cho mình. Kéo dài nhiệm kỳ, cũng có nghĩa là ông Hỷ còn ngồi ở chiếc ghế “thuyền trưởng” khi SEA Games 27 diễn ra với kỳ vọng “giấc mơ vàng” sẽ thành hiện thực.

Vậy nên, cứ tạm vui và tạm hy vọng với ông Hỷ!