Mỗi tối thứ Bảy hàng tuần, Robert Wirehag, một mục sư và cũng là cựu cầu thủ trẻ của CLB Thụy Điển IK Sirius, lại tổ chức các trận bóng đá đêm ở Gottsunda, vùng ngoại ô Uppsala, thành phố lớn thứ tư của Thụy Điển.
Uppsala vốn được biết đến là một thị trấn đại học yên bình, nhưng ở trung tâm Gottsunda vào buổi tối, không có bóng dáng một sinh viên nào. Thay vào đó là rất nhiều cậu bé từ 12-17 tuổi, tất cả đều được Wirehag mô tả là "những thành viên băng đảng tiềm năng".
"Tại sao ư? Bởi vì chúng sống ở khu ngoại ô có hoàn cảnh kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn," ông nói với CNN. "Và tất cả những đứa nhóc đó đều có nguy cơ bị các băng đảng thu nạp. Một số cậu bé mà chúng tôi đang làm việc cùng đã ở trong các băng đảng. Một số chuẩn bị được kết nạp, còn một số thì chưa."
Wirehag giải thích “Lối sống tội phạm xuất hiện ở những nơi nghèo túng. Vì mọi người ở đây thường lang thang khắp nơi mà chẳng có mục đích gì. Do đó, họ có nguy cơ bị lôi kéo vào cách kiếm tiền nhanh chóng nhưng lại phạm pháp."
"Đó là lý do tại sao chúng tôi tổ chức các hoạt động vào tối thứ bảy, bởi vì đó là thời điểm mọi người hay lang thang nhất.”, Wirehag chia sẻ về lý do thành lập hoạt động
Cuộc chiến trên sân cỏ
Một trong những người tham gia hoạt động là Abdulraof Alchaieb, 18 tuổi, được bạn bè gọi là Abudi. "Tối thứ bảy nào tôi cũng ở đây. Đó là một cuộc chiến trên sân cỏ," cậu nói.
"Cuộc chiến" dường như bắt đầu ngay từ khâu chọn đội. Ban đầu, Wirehag nghĩ rằng ý tưởng tốt nhất là ông tự mình chia đội để công bằng, tránh việc để ai đó bị chọn cuối cùng. "Nhưng rồi chúng chọn cách bỏ về, để phản đối việc chia đội của tôi," Wirehag nói. "Tôi được khuyên là hãy để các cậu bé tự quyết định, và kể từ đó, mọi thứ hoạt động một cách hoàn hảo."
"Hoàn hảo" có lẽ không phải là từ mà ai cũng sẽ dùng để mô tả sự hỗn loạn diễn ra sau đó, nhưng sau 10 phút tranh cãi ầm ĩ, các đội đã được chọn xong.
"Nếu không có bóng đá, tôi nghĩ mình đã sa vào con đường tội phạm," Abudi chia sẻ. "Khi bạn ở tuổi tôi, 15, 16 hay thậm chí 14, những gã lớn tuổi hơn có thể dễ dàng thao túng bạn. Chẳng hạn, yêu cầu bạn đi giao một cái túi cho người này, và thế là xong, bạn bước chân vào con đường tội lỗi rồi."
"Những người mà bạn nghĩ là bạn bè sẽ đâm sau lưng bạn. Không có tình bạn thân thiết nào trên đường phố cả. Tôi biết những người không thể thoát ra. Bạn không thể chỉ nói rằng mình không muốn tiếp tục nữa. Khi đó, bạn sẽ làm họ thất vọng, và trong trường hợp xấu nhất, họ sẽ tìm bạn, và rất có thể, bạn sẽ bay màu."
Khủng hoảng tội phạm ở Thụy Điển
Về tội phạm băng đảng, Wirehag cho biết tình hình đang tệ đi. Tháng 1 đã chứng kiến số vụ nổ kỷ lục, với trung bình hơn một vụ đánh bom mỗi ngày, chưa tính các vụ thất bại và các âm mưu bị cảnh sát ngăn chặn.
Chất nổ thường xuyên được sử dụng trong các cuộc xung đột tội phạm và tống tiền. Bom tự chế, sản phẩm pháo nổ buôn lậu và lựu đạn rất dễ tiếp cận. Theo cảnh sát Thụy Điển, những kẻ phạm tội bạo lực, như bắn súng, đánh bom, các tội liên quan đến ma túy hoặc lừa đảo, dễ dàng được tuyển mộ thông qua các nhóm trò chuyện và nền tảng kỹ thuật số.
Tội phạm ngày càng trẻ hóa, trong một báo cáo xuất bản vào năm 2024, cảnh sát Thụy Điển ước tính có khoảng 62,000 người đang hoạt động hoặc có liên quan đến các mạng lưới tội phạm.
"Tội phạm đang phát triển rất nhanh. Mười năm trước, chúng ta thấy rằng giới trẻ đã bắt đầu phạm các tội nghiêm trọng hơn theo thời gian. Ngày nay, khoảng thời gian đó đã rút ngắn rất nhiều, vì các băng nhóm tuyển mộ trẻ em bằng cách quảng cáo lối sống một cách hư ảo," Paradis chia sẻ.
"Tội phạm băng đảng đã trở thành một dạng kinh tế hợp đồng. Những kẻ phạm tội đăng các công việc tạm thời trên các ứng dụng, và những người trẻ, bị thu hút bởi tiền bạc hoặc địa vị, có thể nhận những lời mời này."
"Tuy nhiên, những người gia nhập thường không nhận được tiền, dù họ có không bị bắt," Dennis Martinsson, chuyên gia pháp lý về Luật Hình sự và nhà nghiên cứu tại Hội đồng Quốc gia Thụy Điển về Phòng chống Tội phạm, giải thích.
Điều đặc biệt đáng lo ngại là sự gia tăng mạnh mẽ của trẻ vị thành niên dưới 15 tuổi bị nghi ngờ liên quan đến giết người. "Chúng tôi thấy rằng tất cả các thủ lĩnh băng đảng đều sử dụng trẻ em để thực hiện các vụ giết người, kích nổ bom," nhà báo Diamant Salihu cho biết. "Trong một số trường hợp, có cả những đứa trẻ mới 9 tuổi thôi, mà đã mang vũ khí để giúp đỡ các đàn anh."
Salihu giải thích rằng các thủ lĩnh băng đảng lợi dụng trẻ em để tránh các hình phạt nghiêm khắc của hệ thống tư pháp, vì trẻ em dưới 15 tuổi sẽ không phải chịu trách nhiệm hình sự ở Thụy Điển. Thay vào đó, chúng sẽ được đưa vào cải tạo bởi các chương trình xã hội. Điều này đã thúc đẩy những đề xuất để giảm độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự xuống còn 14 đối với các tội phạm nghiêm trọng.
Nỗ lực xây dựng lại niềm tin
Sự leo thang bạo lực ở Uppsala đã ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày. "Các đội bóng đối thủ không dám đến Uppsala, dẫn đến việc nhiều trận đấu của đội trẻ bị hủy bỏ," mục sư Wirehag nói.
Ông biết mình đang mạo hiểm khi đến Gottsunda mỗi tối thứ bảy. "Các con tôi hỏi: 'Bố ơi, bố có thực sự cần phải đến nơi đó tối nay không? Chúng con sợ có chuyện sẽ xảy ra với bố'."
Nhưng ông hiếm khi bỏ lỡ một buổi nào. Thông qua bóng đá, ông hy vọng có thể tạo ra một mối liên kết trong xã hội mà ông cảm thấy đang thiếu. Tối nay, ông còn mời cả cảnh sát địa phương đến. "Những cậu trai trẻ thường có thái độ thù địch với cảnh sát," ông nói. "Chúng tôi muốn tạo cơ hội cho cảnh sát để từ từ xây dựng mối quan hệ và lòng tin với bọn trẻ."
Dù ban đầu phản ứng của các cậu bé còn thờ ơ, một số đã mạnh dạn đặt câu hỏi. Một cậu bé 15 tuổi hỏi nữ cảnh sát Carina Neumann: "Bạn cháu 15 tuổi và bị bắt. Chuyện gì sẽ xảy ra khi bị đưa đến đồn ạ?". Cô kiên nhẫn trả lời mọi câu hỏi tương tự.
Hy vọng mong manh và thực tại khắc nghiệt
Dự án ở Gottsunda là một phần của sáng kiến "Bóng đá không biên giới" của CLB chuyên nghiệp Sirius. CLB thường sắp xếp cho các cậu bé đi xem các trận đấu chuyên nghiệp và gặp gỡ các cầu thủ như Joakim Persson của đội U21 Thụy Điển. "Lời khuyên tốt nhất của tôi là đừng bao giờ từ bỏ," Persson nói với đám đông đang chăm chú lắng nghe.
Abudi, chàng trai trẻ mà chúng ta đã gặp, gần đây đã được chọn vào đội tuyển U20 Syria. "Bóng đá đêm đã góp phần vào thành công đó," cậu nói. "Nó đã giúp tôi tránh xa mọi thứ nên tránh."
Tuy nhiên, thực tế vẫn rất khắc nghiệt. Khi gặp lại Wirehag, ông đang ở một sân bóng khác, cách địa điểm cũ chỉ khoảng 400 thước. Ông giải thích rằng họ đã phải di chuyển.
"Tôi không cảm thấy ở đó an toàn. Các cậu nhóc cũng vậy. Nhiều thủ lĩnh băng đảng đôi khi xuất hiện và cố gắng sử dụng các buổi bóng đá đêm làm nơi tuyển dụng. Chúng có kẻ thù bên ngoài lãnh thổ và không dám đi lang thang ngoài Gottsunda. Đó là lý do tại sao khoảng cách chỉ 400 thước lại tạo ra một sự khác biệt lớn."
"Chúng tôi đã thấy những sự phát triển tốt và cả những điều tồi tệ. Một số cậu bé không còn ở đây nữa vì chúng đã bị các băng đảng tuyển mộ."
"Nhưng hầu hết các cậu bé vẫn tham gia cùng chúng tôi mỗi tối thứ Bảy. Chúng tôi cần cho chúng thấy rằng xã hội này còn rất nhiều điều đáng để sống, đáng để chiến đấu. Chúng tôi không thể giúp tất cả và ngăn họ gia nhập băng đảng."
"Nhưng chúng tôi có thể giúp một ai đó, nếu 10 năm nữa nhìn lại và thấy rằng chúng tôi đã cứu được dù chỉ một cậu bé, thì mọi thứ đều xứng đáng."
Cũng giống như mô hình bóng đá đường phố ở Mỹ, nơi bóng đá trở thành công cụ để giải quyết vấn đề tội phạm và giúp đỡ thanh thiếu niên, hay mô hình phát triển giáo dục qua bóng đá của Nhật Bản.
Hoạt động bóng đá đêm của Robert Wirehag tại Thụy Điển cũng nhằm mục tiêu sử dụng thể thao như một công cụ giáo dục, giúp các cậu bé thoát khỏi ảnh hưởng của băng đảng và tạo ra một tương lai tích cực hơn, nơi bóng đá không chỉ là môn thể thao mà còn là cơ hội để xây dựng nhân cách và cải thiện cuộc sống.
