Bài 1: Hoàng Xuân Vinh: Viên đạn khiến người Mỹ nể phục
Chỉ với 2 viên đạn, đặc biệt là viên cuối cùng quá xuất sắc, Xuân Vinh đã thực hiện được cuộc lội ngược dòng hiếm có trong lịch sử bắn súng thế giới. Chung cuộc, Chervyakovskiy - xạ thủ từng đoạt 14 huy chương các loại tại các cúp bắn súng thế giới cũng như khán giả, giới truyền thông Mỹ đã ngả mũ thán phục bởi tinh thần thép Hoàng Xuân Vinh.
Cột mốc lịch sử
Cúp bắn súng thế giới (ISSF World Cup Rifle / Pistol) là giải đấu uy tín của làng bắn súng thế giới. Năm 2014, Mỹ đăng cai cúp bắn súng thế giới và họ tin chắc trên sân nhà sẽ tạo nhiều bất ngờ.
Thế nhưng, bất ngờ lớn nhất lại đến từ một tay súng VN - thượng tá Hoàng Xuân Vinh. Ở vòng loại nội dung 10m súng ngắn hơi, Xuân Vinh chỉ xếp thứ 4/8 người lọt vào chung kết với số điểm 582 điểm, thấp hơn số điểm của đồng đội Trần Quốc Cường - 584 điểm. Sau vòng loại, ai cũng tin xạ thủ kỳ cựu Sergei Chervyakovskiy của Nga sẽ có HCV.
Tại vòng bắn chung kết, Hoàng Xuân Vinh sau lượt bắn đầu tiên chỉ xếp thứ 4. Thế nhưng, thành tích của Xuân Vinh được cải thiện cho đến lượt đấu thứ 7, các đối thủ lần lượt bị loại, Xuân Vinh và Sergey Chervyakovskiy bước vào loạt bắn “tay đôi” cuối cùng (2 viên) quyết định ngôi vô địch khi khoảng cách chỉ là 0,2 điểm (Xuân Vinh 181,9 điểm, Chervyakovskiy 181,7 điểm).
![]() |
Hoàng Xuân Vinh tại Mỹ. |
Với phong độ xuất thần, ở 2 viên đạn quyết định ấy, Xuân Vinh đã thực hiện chính xác với tổng cộng 20,9 điểm (riêng viên cuối đạt 10,7 điểm), trong khi Chervyakovskiy chỉ đạt 20,6 điểm. Chung cuộc, Chervyakovskiy đã ngả mũ thán phục bởi tinh thần thép Hoàng Xuân Vinh. Nhưng ngoạn mục hơn, với 202,8 điểm, Xuân Vinh phá luôn kỷ lục thế giới của cựu quán quân Olympic Peng Wei (Trung Quốc) là 202, 3 điểm.
Sau hơn 50 năm, bắn súng VN mới có thêm một kỷ lục thế giới, bởi vào tháng 7.1962 tại Plzen (Tiệp Khắc cũ) tại Giải Quân đội các nước XHCN, làng bắn súng thế giới bị rung chuyển bởi một VĐV nhỏ bé đến từ VN - xạ thủ Trần Oanh. Với 587 điểm ở nội dung súng ngắn ổ quay, Trần Oanh đã trở thành người Việt đầu tiên có kỷ lục thế giới khi phá 586 điểm của McKlein (Mỹ).
Nhưng để có được thành tích này, Hoàng Xuân Vinh đã phải trải qua nhiều thăng trầm của gia đình và sự nghiệp...
Đi qua những nỗi đau
Dù là xạ thủ, nhưng không nhiều người biết Xuân Vinh bị... cận thị. Người “mắt sáng” mà theo được bắn súng đã giỏi, nhưng với Xuân Vinh, đó không phải là điều anh chịu đựng nhất.
Đồng đội và người quen của Hoàng Xuân Vinh nhận xét rằng trông Vinh lúc nào cũng buồn buồn, có nét khắc khổ, đặc biệt nụ cười cũng kém tươi. Đó chính là dấu vết của những tháng năm khốn khó, bất hạnh. Năm 3 tuổi, Xuân Vinh mồ côi mẹ vì căn bệnh quái ác. Gia đình yên ấm của anh từ Sơn Tây chuyển lên Hà Nội. Thật may mắn, anh có người mẹ kế tần tảo yêu thương con chồng. Nhưng cũng một lần nữa, người mà Xuân Vinh coi như mẹ đẻ cũng ra đi, bởi bệnh ung thư. Vinh ít khi nhắc đến chuyện này, anh tự thấy mình như là 2 lần mồ côi mẹ. Đặc biệt, người nuôi anh trưởng thành, trước khi mất còn giục anh lấy vợ và đám cưới diễn ra trước khi bà ra đi có vài tháng.
Hôm rồi, có phóng viên truyền hình hỏi anh về đường đến với nghiệp bắn súng, Xuân Vinh đã trả lời rất đơn giản: “Ban đầu, tôi chỉ là một người lính công binh ở lữ 239 đóng ở Thường Tín, tham gia một số giải bắn súng toàn quân rồi được chọn...”. Nhưng với trường hợp của Xuân Vinh, giới thể thao gọi là kỳ dị. 24 tuổi mới được chọn đi đào tạo bắn súng chuyên nghiệp. Chỉ 2 năm sau, Xuân Vinh đã có mặt trong đội tuyển bắn súng VN, rồi cũng chỉ 1 năm sau, anh có chiếc HCV SEA Games đầu tiên - HCV bắn súng đồng đội ở SEA Games 21 - năm 2001.
Môn bắn súng luôn đòi hỏi xạ thủ phải có độ... tĩnh, độ lỳ rất cao. Giới bắn súng kể phương pháp luyện tập môn này tưởng chừng... thô sơ, nhưng đòi hỏi sự kiên trì và thần kinh vững. Chẳng hạn, riêng động tác ngắm bắn, các xạ thủ luyện bằng... gạch. Nghĩa là cầm viên gạch hướng thẳng tay ra trước hàng tiếng đồng hồ. Người thường thì vài phút đã mỏi, nhưng các xạ thủ thì phải luyện cả tiếng. Với Xuân Vinh thì sự khổ luyện đã ở mức anh có thể đứng yên tuyệt đối.
Ấy thế mà cũng không ít lần, Xuân Vinh gặp tai nạn. Điển hình nhất là vụ bị “cướp cò” khi thực hiện viên đạn cuối cùng tại ASIAD 2010, để có tấm HCV ASIAD quý giá, khi chỉ cần đạt 6-7 điểm. Ấy thế mà Xuân Vinh bắn... hụt, nói đúng hơn là do tâm lý, Xuân Vinh đã để súng... cướp cò. Kết quả, từ vị trí đang dẫn đầu, Xuân Vinh xuống luôn vị trí thứ 13. Lần khác, ở Olympic London 2012, trong khi Vinh thực hiện loạt bắn không có viên nào dưới 8 điểm, vậy mà ở viên áp chót, anh chỉ có 7,3 điểm để rồi vuột mất huy chương.
2013 được cho là năm khá may mắn với Hoàng Xuân Vinh: Sau khi có HCV World Cup bắn súng tháng 4.2013, anh có thêm 3HCV SEA Games 27 trên đất Myanmar, Như vậy, Vinh đã có 11 HCV trong 7 lần dự SEA Games.
Kỷ lục thế giới mới cùng tấm HCV trên đất Mỹ của thượng tá Hoàng Xuân Vinh không chỉ làm rạng danh thể thao VN mà với cá nhân anh, đó là động lực lớn để hướng tới những mục tiêu cao hơn - những tấm HCV ASIAD và Olympic trong thời gian tới...